Тақырып «Химиялық зертханадағы жұмыс тәртібі. Бейорганикалық қосылыстардың негізгі кластары» Сабақтың мақсаты: Бейорганикалық заттардың жіктелуі, олардың алынуы, қасиеттері және олардың арасындағы генетикалық байланыс туралы білімдерін практикалық бекіту.
Бақылау сұрақтары:
1. Бейорганикалық заттардың қандай кластарын білесіз?
2. Қандай бейорганикалық қосылыстар оксидтер класына жатады? Мысалдар келтір.
3. Қандай қосылыстар негіз деп аталады? Мысалдар келтір.
4. Қышқылдар класына қандай бейорганикалық қосылыстар жатады?
5. Әртүрлі тұздарға мысалдар келтір. Олар қалай жіктеледі?
6. Барлық орта тұздарды қышқылдық және негіздік тұздарға айналдыруға болады ма?
7. Барлық қышқылдық және негіздік тұздарды орташа тұздарға айналдыруға болады ма?
8. Сілтілер мен ерімейтін негіздерді алу әдістерін салыстырыңыз.
9. Зертханалық жағдайда күкірт қышқылы мен кремний қышқылын алу әдістерін салыстырыңыз.
10. Қандай жағдайда тұз ерітінділері бір-бірімен әрекеттеседі?
11. Амфотерлі гидроксидтердің химиялық қасиеттері қандай? Мысалдар келтіріңіз.
Оксидтер ТӘЖІРИБЕ №1 Элементтерді тікелей тотықтыру арқылы оксидтерді алу. Металл қасыққа күкірттің бір бөлігін салып, спирт шамының жалынына қыздырыңыз. Күкірт жанған бойда, түбіне және қабырғаларына тигізбей, қасықты құмыраға салыңыз. Күкірт жанып кеткенде, қасықты алып, банкаға аздап тазартылған су құйып, шайқаңыз. Ерітіндіні лакмуспен сынаңыз. Реакция теңдеуін жаз. Оксидтің табиғаты қандай? Қорытынды жасаңыз.
ТӘЖІРИБЕ №2 Тұздарды ыдырату арқылы оксидтерді алу.
Құрғақ пробиркаға аздап негізгі мыс карбонатын ((CuOH)2CO3) салыңыз. Сынауықты көлбеу күйде ұстап, тұз толығымен ыдырап кеткенше қыздырыңыз. Заттың түсі қандай? Пробирканың суық қабырғаларында не ерекшеленеді? Реакция теңдеуін жаз. Қорытынды жасаңыз.
ТӘЖІРИБЕ №3 Гидроксидтерді ыдырату арқылы оксидтерді алу.
Сілтінің артық мөлшерімен мыс сульфатының ерітіндісіне әсер етеміз, мыс гидроксидін аламыз. Алынған тұнбаны қыздырыңыз. Тұнбаның қараюын түсіндіріңіз және реакция теңдеуін жазыңыз. Қорытынды жасаңыз.