А дискілер,
ақшылдарын изотропты немесе
І дискілер деп аталады.
А дискісінің
ортасынан
М сызығы ӛтсе,
І дискісінің ортасынан
Z cызығы ӛтеді. Екі
Z сызығы арасындағы бӛлікті
саркомер деп атайды.
Саркомер – (грек сӛзі
sarkos – ет, ұрық және meros – бӛлік, үлес) миофибриллалардың
жиырылатын және қайталанатын бӛлігі (4, 5-суреттер). Сондықтан,
саркомер миофибриллалардың құрылымдық және жиырылғыш бірлігі
154
болып саналады. Ол бір-бірімен әрекеттесетін белокты жіпшелер -
миофиламенттер жиынтығынан тұрады.
Миофиламенттердің 2 типі бар:
1. Жуан миозинді (ұзындығы 1500 нм, диаметрі 10-15 нм);
2. Жіңішке актинді ( ұзындығы 1000-1100 нм, диаметрі 5-8 нм).
Сонымен қатар, басқа да белоктар кездеседі: тропомиозин Б (жіңішке
бұлшық ет типтерінің бәрінде); тропомиозин А немесе парамиозин (жуан
бұлшық ет типтерінің бәрінде) және тағы басқалар.
4 - сурет. Бҧлшық еттің қҧрылысы. (dic.academic.ru) 5 - сурет. Саркомердің қҧрылысы. (Б.Альбертс бойынша)
155
Миосимпластта жасуша орталығы жоқ, яғни олар бӛлініп, кӛбеймейді.
Соған байланысты бұлшық еттің регенерациясы миосателлитер арқылы іс
жүзіне асырылады. Жараланған бұлшық ет талшығына жақын жатқан
миосателлиттер бӛлініп, миобластар пайда болады, жарақаттанған жерде
кӛптеген жаңа талшықтар қалыптасады.