Жазбаша аударма тєжірибесі


Ырықсыз етісте жасалатын құрылымдар



Pdf көрінісі
бет5/38
Дата23.01.2023
өлшемі0,81 Mb.
#62466
1   2   3   4   5   6   7   8   9   ...   38
Байланысты:
Дәріс ж. аударма теория


§ 4. Ырықсыз етісте жасалатын құрылымдар 
 
Ағылшын тіліндегі пассивтік құрылым үлкен жүйелілікті көрсетеді. 
Жанама толықтауыш пассивтік құрылымның сақтаушысы бола алады. Ол 
септік жалғауларының жойылуының және бірнеше есімдіктер мен жалпы зат 
есім топтарының арасында формальді айырмашылықтың болмауының 
қорытындысы болып табылады. Мысалы: Mr. Winkle stooping forward with his 
body half doubled up, was being assisted over the ice by Mr. Weller. Бұл мысалда 
to assist баяндауышы жанама толықтауыш болып тұр. Уинкл мырза Уиллер 
мырзаның көмегімен жартылай еңкейіп, мұз үстімен жүріп өтті. Аудармада 
пассивтік құрылымның сақталуы үшін лексикалық трансформацияларға көз 
жүгірту керек: In fact, being with here tonight was really an adventure, and 
somehow quite a wonderful adventure. But being an English adventure it was 
liable to be rained upon and at this very moment down the rain came. Шынымен 
де бүгінгі кеште олармен қауышу тамаша оқиға болды. Мұның барлығы 



Англияда орын алған алғандықтан әдеттегідей жаңбыр болу керек еді және 
жаңбыр сол мезетте құйып кетті. Бұл жағдайда пассивтік форма белсенді 
түрде аударылып тұр. Кейбір ағылшын етістіктері ауыспалы немесе тура 
түрде қолданылады. Мысалы, to flight етістігінің аудармасын пассивтік 
формада беру өте қиын. Original samples of Paris clothing have been flown to 
London to illustrate lectures to the fashion industry. - Ағылшын сән үлгілерінің 
өкілдеріне дәріс барысында көрсетілу үшін Париж әтірлерінің үлгілері 
Лондонға ұшақпен жеткізілді. Бұл мысал конверсия жолымен аударылған. 
Сөз құрудың бұл амалының өз баламасы жоқ, сондықтан етістің нақтылығын 
сақтап қалу үшін қосымша сөздер қосу керек: He was pitchforked into the post 
of Ministry of Health.- Оны күтпеген жерден Денсаулық сақтау министрінің 
орнына тағайындалды. Пассивтік форма фразеологиялық тіркестерде 
қолданылады. Сөйлемдерде олардың лексикалық, грамматикалық өзгертілуі, 
орын басуы талап етіледі. Біз пассивтік құрылымды қазақ тілінде ырықсыз 
етістегі етістіктен жасалатын құрылымдар деп атаймыз. Бұл құрылымдар 
ағылшын тілінде көп таралған. Ол мынаған байланысты: ағылшын тіліндегі 
сөйлемнің бастауышы ырықты етістегі құрылымдардың тура толықтауышы 
ғана емес, көмектес септігі арқылы жасалуы мүмкін. Ырықсыз етістегі 
құрылымдардың тура толықтауышы пассивтік құрылымның көрінісі болады.: 
He was sent an invitation by the board- Оған кеңеспен шақыру жіберілді. 
Ағылшын тіліндегі пассивтік құрылымдардың шығу тегі субъект емес, іс- 
әрекет объектісі белгілі болғанда ғана қолданылады. No conclusion was 
arrived-Ешқандай қорытынды шықпады. He is considered a good engineer-Ол 
жақсы инженер болып есептеледі. Анықталған іс- әрекет кімге бағытталғаны 
белгілі болғанда пассивтік құрылым жүзеге асады. Мысалы: The importance 
of new measure taken by the Government сөйлемінде ырықсыз етістегі 
баяндауышты көре аламыз. Көпше түрдің үшінші жағында етістік 
құрылымдары пассивтік құрылымдар арқылы беріледі. Мысалы: керек, қажет 
т.б есімшелерімен жасалады және контекст мағынасына байланысты 
аударылады. Мысалы: Бұл кемшіліктерді жою керек- These shortcomings must 
be eliminated. Орыс тілінде егер бастауыш немесе баяндауыш ырықсыз етісте 
жасалған кезде, ол ырықсыз етіс арқылы жасалады. Блоымсыз мағынада 
қолданылып, инфинитивтен тұратын етістікте пайда болады: Дауыстар 
естілмейді- No voices to be heard. Қазақ тілінде ырықсыз етіс ағылшын тілінде 
де ырықсыз етісте жасалады. Мысалы: Хатқа қол қойылған жоқ- The letter has 
not been signed yet. 


Достарыңызбен бөлісу:
1   2   3   4   5   6   7   8   9   ...   38




©emirsaba.org 2024
әкімшілігінің қараңыз

    Басты бет