К іта п та н у негіздері: о ку құралы. А лм аты, «Са нат», 1 9 9 1 7 6 бет



Pdf көрінісі
бет14/17
Дата27.03.2017
өлшемі5,09 Mb.
#10379
1   ...   9   10   11   12   13   14   15   16   17
көрсеткіші.
е) бір жыл ішінде жарық көрген баспасөз статистика­
сы келесі жыл шежіресінің бірінші санында беріліп оты­
рады.
Библиография  ісімен Кітап  палатасы  ғана  емес, 
көптеген кітапханалар, ғы л ым и - зе
рттеу институттары, 
жекелеген ғалымдар мен маман библиографтар шүғыл- 
данады. Тарих, ѳдебиет, тіл білімі, психология, бейнелеу 
ѳнері, музыкалық шыгармалар секілді салалардан арнайы 
библиография кѳрсеткіштері жасалды. Жеке жазушылар 
жѳнінде  де библиографиялык  кѳрсеткіштер  кѳбейіп 
келеді.
Кѳп жылдар бойы өдебиетіміздің тарихы ойсыраған 
олкылықтарға үшырады. Заман өзгеріп, ақтаңдақ деп а
та­
лып кеткен сол олкылықтардың орны тола бастады. 
Магжан Жүмабаев, Ахмет Байтүрсынов, Міржақып Ду­
латов,  Жүсіпбек Аймауытов,  Шөкөрім Күдайбердиев 
секілді үздік ақын-жазушыларымыздың ортамызға қайта 
оралуы тұтас өдебиет өлкесі көшіп келгендей өсер етті. 
Бүл жақсылық жаңалықтарға библиография түзудің ілкі 
қадамы жасалды. «Возвращенные имена» атты казак жѳне 
орыс тілдерінде кѳрсеткіш жарык кѳрді. Шейіт кеткен 
арыстарымыздың өркайсысының шыгармалары жэне со­
лар жайында жазылган зерттеулер туралы  мағлұмат 
беретін арнайы кітапшалар жариялануда.
Баска  сѳзбен айтканда, салалық библиографияның 
ѳркендеуі жалпы библиографияның үлкен жетістігі сана­
лады. Мысалы, соңғы жылдары казак кѳркем ѳдебиет биб­
лиографиясы кең ѳріс алды. 1950 жылы Г. Абетов пен Ә. 
Қоңыратбаевтың «Казак с
о
в
е
т
 өдебиетінің библиография­
лык кѳрсеткіші (1917— 1946)», С. Есова, Ү. Сүбханбердина 
мен Д. Сейфуллиналардың 1986 жылы «Қазақ кітаптары: 
библиографиялык кѳрсеткіш (1807— 1917)» т
. б. шыкты. 
С. Ақашеваның «Казахстан в
 русских изданиях XVII— X X
124

веков», «Русская литература Казахстана  (1917— 1980)» 
атты көрсеткіштері Қазақстандагы орыс өдебиетінің хал- 
ахуалын қысқаша аннотациялық маглұматтар аркылы 
баяндайды.
Кѳркем ѳдебиет библиографиясы майталмандарының 
бірі Ә. Нарымбетовтың 1970 жылы жарық көрген «Қазақ 
с
о
ве
т өдебиеті:  өдебиеттану мен  сынның  көрсеткіші 
(1917— 1940),  1-том;  1982 жылы шыққан Казак с
о
в
е
т
 
өдебиеті:  өдебиеттану, сын жөне өнердің библиография­
лык көрсеткіші. (1941— 1955), 2-том» атты еңбектері өде- 
б
и
е
т
  тарихын,  теориясын  з
е
р
т
т
е
у
г
е
  өзіндік үлес ко- 
с
у
д
а
.
Жаңа кітаптар көп уақыт бойы «Кітап жаршысы» жөне 
«Друг читателя» атты арнаулы бюллетень-газеттерде на­
сихатталды.
Библиографиятанудың жалпы жэне жеке салалары­
нын теориясы мен методологиясын, тарихын, ѳдістемесін 
(методикасын) библиографиятану гылымы талдап шешеді. 
Бұл іс, жогарыда айтып өткеніміздей, енді-енді қолға алы- 
нуда. Библиография тарихы з
е
р
т
т
е
л
е
 бастаганы күптар- 
лық іс. Жуыкта Г. Ысқақова «Казак көркем өдебиет биб­
лиографиясы» такырыбына кандидаттык диссертация жаз­
ды. «Кітапханадагы библиографиялык жүмыс: үйымдас- 
тыру мен методика» кітабы (A., 1993) жарық көрді. Ав­
торлары С. Ахметова, М. Ақшалова.
Республикамызда библиография жолга койылды деу­
г
е
 ѳлі ерте. Біткен істен бітпегені кѳп. Соның бѳріне бас- 
кѳз болып,  саланың толғакты мѳселелерін дер кезінде 
шешу үшін библиография гылымын жандандыра түсу ке­
рек. Мысалы, ақпараттық-библиографиялық басылымдар 
жайын алайык.  Бул  сала  тек агымдагы  ѳдебиетпен 
шүғылданады. Максаты —  жаратылыстану, техника жѳне 
ѳнеркѳсіптегі соны жетістіктері қорытылған с
у
 жаңа өде- 
биетпен таныстырып отыру. Ол уакытында, шүғыл турде 
шығарылып  отыруы  үстіне,  кол даты  материалды 
жүйелеп,  бабына  келтіретін аныктама  аппаратымен 
жабдыкталуы  тиіс.  Онда  материалдар шартараптан 
ізделініп табылып,  тіпті бірлі-екілі дана қүжаттар д
а
 
жинакталуы керек. Мундай басылымдарды э
д
е
т
т
е
 гылы­
ми-техникалык информация органдары мен ғылыми-тех- 
никалық кітапханалар шығарады.
Жас мемлекетімізге ғылым мен техниканың өр сала­
сы  бойынша  жасалган  жуйелі  көрсеткіштер  керек. 
Жаңалықтарды шапшаң жеткізу үшін б
а
сп
а карточкала-
125

рын пайдаланады. Біздің мамандарымыз а
з
 уакыт жумсап 
ѳлем ѳдебиетінен дер кезінде қажетті мағлүматтар алып 
отырса, библиография ici қойылған талаптардың өресінен 
табылгандыгы.
Библиографиятанудың теориялык аймағы 

 біз үшін 
өлі игерілмеген тың. Ресей Федерациясында ғылымның 
бұл  саласы  өсіресе  елуінші  жылдардан  бері  карай 
айрықша карқынмен дамыды. 1960 жылы «Советская биб­
лиография» атгы  жинак шығып, теориялық саладагы 
істелген істерге д
е тиісті корытынды жасалды.  Казак­
с
т
а
н
д
а
 бұл сала бойынша ауыз түшырлық макала д
а
 жа- 
зылмады. Оның е
с
е
с
ін
е
 библиографияның жалпы теория­
лык мѳселелері А. И. Барсуктың «Библиографоведение в
 
системе книговедческих дисциплин.  Методологический 
очерк» (1975), О. П. Коршуновтың «Проблемы общей т
ео­
рии библиографии» (1975) д
е
г
е
н
 еңбектері т. б. жария­
ланды. Бұл кітаптарда библиографияга, оның басты-бас­
ты салаларына тэн заңдылықтар ашылды, библиографи- 
яның объектісі мен ѳдісі, б
а
с
к
а
 салалармен байланыста- 
ры терең талданды.
Библиографиятану гылымын жүйелеу, гылыми тер­
минологиясын реттеу, негізгі категориялары мен үғым- 
дарының  гылыми  аныктамасын  жасау  максатында 
жазылған еңбектерден Е. И. Шамуриннің «Словарь кни­
говедческих терминов» (1958), К. Р. Симонның «Библио­
графия. Основные понятая и термины» (1968) кітаптары 
ең қүнды зерттеулерден саналады. Бүл жерде соңғы ав- 
тордың 

 Константин Романович Симонның (1887— 1966) 
♦История иностранной библиографии» (1963) атты іргелі 
еңбегін ерекше атап ѳту керек.  Іргелі еңбек аталатын 
себ
еб
і, мунда Батыс Еуропа, АДШ, Латын Америкасы 
елдері библиографиясын  (1940  жылдардьщ  ортасына 
дейінгісін) камтитын кѳрсеткіштер жинақталған. Ѳз с
а
­
ласында  жаһан  библиографиятануында  бүған теңесер 
еңбек өзірге  жоқ деп сеніммен айтуға  болады.  Орыс 
галымдары бұл еңбекті одан өрі жалгастырып, игі іс
 тын- 
дыруда.
Бүл айтылгандардан кандай корытынды туатыны ай- 
дан айқын. Алые жэне таяу шет ел библиографиясы с
а
­
ласында істеліп жаткан жұмыстардан эрдайым хабардар 
болып  отыруымыз қажет.  Қаржы  тапшылыгын е
с
к
е
 
алганда, интернет мүмкіншіліктерін пайдалану мѳселесі 
а
лга тартылады.
Библиографиялык жүмыстың тиімділігін арттыру —
126

үлкен міндет. Оны орындау үшін информатика, науко­
метрия, педагогика, психология, журналистика секілді са- 
лалардың іс тѳжірибесіне назар толастамауы тиіс. Библи­
ографиялык  жүмысты  ғылыми  негізде  жүргізуге 
багытталган өдістемелік күралдарды білгісі келетін сту- 
дентгер А. И. Черныйдын «Введение в теорию информа­
ционного поиска* (1975), П. Н. Берковтың «Библиогра­
фическая эвристика» (1960) т. б
. еңбектермен танысула- 
рына болады.
Библиографиялык жұмысты  казіргі та
л
аптарга  с
а
й
 
кайта куру, талай жыл шаң басқан қүнды еңбектерді 
актаңдақ халден қүтқарып, оқырмандарга ұсыну,  істі 
ғылыми басқару өдістерін жетілдіру, библиографиялык 
көрсеткіштердің түр-түрін, жанрын байыту,—
— айта б
е
р
с
е
 
міндет көп.  Мысалы, биобиблиографиялық сөздік жан­
рын алайық.  Жетпісінші жылдардьщ басында КСРО 
Ғылым  академиясының  Шығыстану  институты 
шыгарган «Биобиблиографический словарь отечественных 
тюркологов (дооктябрьский период)» атты кітабы (1974) 
қолымызга т
иге
нд
е, шынында да нагыз роман оқығандай 
сезімге бѳленгеніміз бар. Ѳйткені біз бүл кітаптан үзақ 
жылдардан соң алғаш рет Ахмет Байтүрсынов жөнінде 
шындық маглүмат кезіктірдік. Ахаңның кдзақ тілі, өде- 
биет теориясы, мэдениет тарихы  жөнінде бүкіл түрік 
өлеміне өйгілі еңбектері бар екенін, ол жайында атақты 
Міржақып Дулатовтың макдла жазғанын біліп, шіркін, 
с
о
л
 материалдарға көз жүгіртер күн туар ма, деп арман- 
дадық.
Қазіргі уақытта үлтымыздың бүрын кеңес өкіметі 
есімдерін елден жасырган талай қасқа-жайсаңдарымен 
танысып жатырмыз. Әлі күнге білгенімізден білмегеніміз 
көп.  Сол  боздақтарымыз  туралы  олардың  істеген 
қызметтеріне, жазган еңбектеріне карай нешеме биоби- 
блиографиялық сөздік туғызуга болатын еді. Бірак бүл іс 
өлі қолға алынбай отыр. Библиография жѳне библиогра­
фиятану саласы ѳз жанашыр зерттеушілерін кѳптен бері 
күтуде.
Адамзат X X I  ғасыр  табалдырығын аттагалы  тұр. 
Жаңа ғасырдың бет-бейнесі қдзірдің өзінде-ак айқындала 
бастады. Бұл ғасыр ақпарат, нн(|)ормацмялық индустрия 
гасыры болары сөзсіз. Соның бір белгісі —  интернет. Ин­
тернет  ақпарат жүйесін  болып  кѳрмеген  дѳрежеде 
кеңейтуде. Соңгы уақытга «Виртуалдық кітапхана» де
ге
н 
сөз ауызга жиі алынып жүр. Мүны жаһан кітапханасы
127

десең д
е
 болады. Өйткені «виртуалдық кітапханада» дүние 
жүзінің күллі информациялық қоры жинакталмақ. Ол 
қорды пайдалану жер шарын түгел камтитын компьютер 
жүйесі аркылы камтамасыз етілмек.
Казіргі к
е
з
д
е
 қазақ баспагерлері интернетген тиісті 
мағлұмат алып отыратын іздестіру жүйесін қдлай қүру 
керектігін ойластыру  үстінде.  Интернет алга  жаңа 
міндеттер қойып отыр. Кітапханашылар мен библиограф- 
тардың жаңа үрпагын төрбиелеу мөселесі тікелей күн 
төртібінде десек, артық айтқандық болмайды. Кітап- 
ханалардың анықтама аппаратына интернет көздерін 
қосуга керек.  Соған сөйкес библиографиялык көрсет- 
кіштерін жасау ici қайта кұрылуы тиіс. Бүл 

 мемлекетгік 
зор мөні бар іс.

V Т А Р А У
КГГАПТАНУ ЖѲНЕ ОНЫҢ БАСҚА 
ҒЫЛЫМДАРМЕН БАЙЛАНЫСЫ
Кітап туралы ғылымның методологиялык, теориялык 
саласында тагы да бір зерттелетін маселе 

 кітаптың басқа 
гылымдар арасында алатын орнын жѳне сол жуйеде ѳзге 
гылымдармен байланысын карастыру.
1 .КГГА П ТА Н У Б ІЛ ІМ Н ІҢ  ҒЫ Л Ы М Д АР  Ж ҮЙЕСІНДЕ 
А Л А ТЫ Н  ОРНЫ Ж ЭНЕ Б А С ҚА  ГЫ ЛЫ М ДАРМ ЕН БАЙ Л АНЫ С Ы
Ғылым атаулы  шартты  түрде үш  топқа бөлінеді. 
Бірінші тобына жаратылыстану гылымдары, екіншісіне 
қоғамдык гылымдар, үшіншісіне техникалык рылымдар 
жатады. Кітап осылардың бѳріне ортак.  Объективтік, 
субъективтік дүниеде кітапта жазылмайтын тақырып іс 
жүзінде жоқ.
Кітап 

 қогамдық күбылыс. 
Ол
 қогам  дамуының 
белгілі сатысында дамып, өркендеді. Кітаптану ғылымы 
сол рухани дүние жемісінің қоғамда алатын орны мен 
рөлін көбірек тексереді, солардың заңдылықтарын ашып 
отырады. Сондыктан ол коғамдық гылымдар тобына жа­
тады.
Бүдан кітаптану жаратылыстану гылымдарынан 
оқшауланады д
еген үғым тумайды. Жаратылыстану мен 
қогамтану ғылымдарының ортак белгілері кѳп.  Қазір 
рылым
 атаулы тікелей ѳндіргіш күшке айналып отыр. 
Ол өндіріспен қоян-қолтық ынтымақ жасап, оған жаңа 
идеялармен дем салгандай, үнемі а
л
га
 жетектеп отыра­
тын күралға айналган. Ендігі прогрестің кдрқыны ғылым, 
техника, өндірістің өзара ықпалына байланысты.
Жогарыда айтылранындай, қазіргі заман гылымдары- 
ның ерекшелігі 

 жаңа  ғылым салаларының қаулап 
өсуінде. Bip жағынан, ғылым ағашында жаңа бүтақтар 
өсіп бөлініп жатса, екінші жағынан, екі немесе өлденеше 
ғылым бірлесе отырып, өздеріне ортақ проблеманы зерт­
теу барысында д
е
р
б
е
с
 ғылыми с
а
л
а
 тугызады. Мүндай
129

түйісу, кірігу, яки интеграциялық процестің бір мысалы 
— биохимия.  Химиялық процестерді тіршіліктің тууы 
жөне дамуы тұрғысынан зерттейтін бұл ғылым биология 
мен химияның ортақ проблеманы өз өдістері бойынша 
зерттеуі нөтижесінде қалыптасқан.  Физика лык химия 
гылымы бұрын  жоқ-тын.  Ол ядролык реакция  нөти- 
жесінде химия элементтерінің өзгеруін кадагалауга бай­
ланысты дүниеге келген. Бұл процесті ядролык физик- 
тер ғана емес,  радиохммнктер д
е
 зерттеп жүр.  Ақыр 
аягында физикалық химия, химиялық физика, химиялық 
термодинамика секілді іргелес, соны гылым салалары пай­
д
а
 болды.
Былай Караганда биология мен техникалык гылым- 
дардың кандай жанасымы болуы мүмкін. Техникалык, 
биологиялық,  өлеуметтік  жүйелер  секілді өр  текті 
жүйелердің қыр-сырын з
е
р
т
г
е
у
г
е
 ортак төсіл қолдана- 
тын кибернетика шыкканнан бері ондай жанасымның бар 
екендігіне көз жетіп қана қойған жоқ. Жаңағы техника­
лык ғылымдар мен биологияны тоғыстыратын арнаулы 
гылым —  бионика деген сала туды.
Осындай интеграциялык с
и
паттар кітаптану гылымы- 
на д
а
 тэн. Мүның «қаң тамырларында» рухани дүниенің 
ғана е
м
е
с
, техниканың (полиграфия), сауданың «ьсаны» ара­
л
ас жүретіні хақ. Ал сүйегі қоғамтану ғылымдарынікі.
Сөйтіп қазіргі замандагы  гылымның сипаты кітап- 
тануға да өбден төн.  Онда сараланумен қатар,  бірігу 
процестері қызу карқынмен жүруде. Кітаптану дербес 
ғылым бола отырып, өз даму жолында б
а
с
к
а
 көптеген 
гылымдармен байланысқа түсіп, енді солармен к
дн
аттаса 
өркендеуде.
Жалпы кітаптану ғылымы философиямен іштей бай­
ланысты.  Философия дегеніміз т
а
б
и
г
а
т
 пен қоғам даму­
ынын жалпы заңдары  туралы гылым.  Одан кітаптану 
үнемі нѳр алып отырады. Барша құбылысты ѳзара бай­
ланыста, қозгалу, ѳзгеру, даму тургысынан зерттейтін ди­
алектика заңдылықтарын мүлтіксіз басшылыққа алады. 
Жоғарыдағы тексерулерден көзіміз жеткеніндей, кітап 
құбылысының сыртқы  байланыстарын есептемегенде, 
оның сала-саласының өзі де бір-біріне байланысты, шарт- 
т
а
с
. Міне, осы  кітап пен кітап ісін іштей өзара тығыз 
байланыста  саралағанда,  кітап салаларын  бір-біріне 
төуелді, бірінен бірі туындайтын құбылыстардың жиын- 
тық  жүйесі есебінде қарағанда ғана кітап табиғатын 
толык танып білуге болады.
130

Бүл шартгы кітаптану ғылымының өдісі 

 жүйелі- 
типологиялык өдіс үнемі есепке алып  отырады.  Сол 
сиякты, кітап және кітап ici дамуының заңдарын ашып 
айкындауда  себеп  пен  салдар,  жалпы  мен  жалқы, 
мүмкіндік пен шындык,  мазмүн мен құбылыс  секілді 
философиялык категориялардың маңызы айырыкша. 
Бұлардьщ арақатынасын диалектикалык тұргыдан түсіну 
кітаптың ішкі магынасын ғылыми тұргыдан  т
е
к
с
е
р
у
г
е
 
көмектеседі.
Колжазба  жөне б
а
с
п
а
 кітабының туу,  қалыптасу, 
өркендеу процестерін з
е
р
т
т
е
г
е
н
д
е
 кітаптану тарих ғылы- 
мының деректөрін кең пайдаланады. Кітап тарихы —  с
о
л
 
кітапты туғызған жөне соны оқып үйренетін бүкіл адам- 
заттың жөне өр ел халкының тарихы. Демек, кітап тари­
хын жаһан жөне ел тарихынан бөліп алып қарауға бол­
майды.  Бүл  —   бір.  Екіншіден,  тарих  гылымының 
мағлүматтарын кітаптану пайдаланса, кітаптану салала­
рынын тапқдн жаңалықтарына тарих ғылымы молығып 
отырады.  Кітаптану  өз  ізденістерінде  археология 
маглүматтарына көз жібереді.  Айталық, шрифтология 
деп аталатын кітап өнері саласының бірі өзі шыққан тегін 
таска  ойылып  жазылган  не  пергаментте  қалған 
таңбалардан іздестіреді. Оның есе
сін
е шрифтологияның 
табыстарына археология ғылымы ортақтасады.
Кітаптану, өсіресе оның рюдакциялық-баспагерлік с
а
­
ласы логика ғылыммен үштасып отырады. Сондай-ак тіл 
білімімен тығыз байланысты.  Логика —  ойлау заңдары 
мен нысандары туралы гылым.  Ал ойлау тіл аркылы 
жарыкка шыгады. Тіл мен ойлаудьщ ѳзара катынасы тіл 
білімі  мен  логиканы  дѳнекерлеп  байланыстырады. 
Кітаптану осы к
о
с
 ғылымның жетістіктерін практикалык 
стилистика,  жалпы тіл үстарту, кітапты  тіл жагынан 
мөдениетгі, сауатты шығаруга пайдаланады. Автордың 
бөрі бірдей айтайын д
е
г
е
н
 ойын далме-дал етіп қағаз бе
т
ін
е
 
түсіре бермейді. Кейбіреуі ойын шашыратып алады, бірді 
айтып бірге кетеді. Қайсыбірі тілге олақ. Редакциялау 
ісінің теориясы мен практикасы атты курс тілдік катего- 
риялар ерекшелігі мен бірлік тұтастығын жетік білуге 
баулиды.
Кітаптану ғылымы тіл білімінің жөне бір жүйесі —  
семиотикамен байланысты. Бұл жерде ол тілмен оның 
коммуникативті рөлі жагынан жанасады, таңбалардың 
жалпы  теориясы  туралы  гылым  —   семиотикамен 
байланыска түседі.
131

Қ а з ір г і уа қы тга  кіта п та н у  ки б е р нетика саласына терең 
боилай түсуде.  Э лектрон те о р иясы ны ң  дамуы , оны   тө хн и - 
ка н ы ң   т ү р л і саласында  пайдалану,  автом атика м ен  теле­
м еханика ж өне басқа салалардың ж а са луы  гы лы м  ѳлем іне 
ж а ң а   сапа л ы қ өзгерістер ө ке л д і.  Э лектронды   м аш инаны ң 
қ ы з м е т і  адам  м и ы ны ң  қы зм е тін е   үқса с.  О ны  баспа  сала­
сы нда барған сайы н ке ң   пайдалануға м ү м к ін д ік  бар.
К и б е р н е ти ка   гр е к  тіл ін е н   а л ы н га н   сөз.  Б а сқа ру  өне р і 
деген  м агы на  береді.  К и б е р н е ти ка   инф орм ация  ка б ы л ­
дау, 
са қта у,  тарату  ж ә н е   өңдеу 
заңдары н  зе р тте й тін  
ғы л ы м   есебінде  қ а з ір г і  заманда  барған  сайы н  ке ң   өріс 
алуда. 
Б ү л  
рылымның  тексеру  объектісі  өркилы  жүйе- 
лерден тұрад ы . К ө д у іл гі адам  м иы , б и о л о ги я л ы қ ө сіп -ө ну, 
адам зат қо ға м ы   д е й тінім ізд е н  бдстап автом ат, Э ВМ  (эл е к- 
т р о н д ы қ   есептеу  м а ш и н а л а р ы )  с и я қ т ы   б ү г ін г і  зам ан 
құ р а л д а р ы н ы ң   б ө р і  к и б е р н е т и к а л ы к   ж ү й е   қү р а й д ы . 
Ғ ы л ы м и -те х н и ка л ы қ  ре вол ю цияны ң   басты  ж е т іс т іг і  — 
о й   е ң б е гін   а в т о м а т т а н д ы р у ,  и н ф о р м а ц и я л ы қ -к о м - 
п ь ю те р л ік  ж ү й е   а р қы л ы   а уы р   ж үм ы ста р д ы   ж е ң іл д е ту 
болса,  бұл   ж е тіс тікте р д ің   б а рл ы ғы   Э ВМ   а ркы л ы   ка м та ­
м асы з етілуде.
Б ү ға н   дейін  инф орм ацияны ң  м атериалды к  тасы м ал- 
д ауш ы сы  газет, ж ур н а л , к іт а п  б е тге р і, радио то лқы нд ары , 
теледидар  болы п  келсе,  енд і  бүл ард ы ң  катары на  м а г­
н и т  ленталары ,  Э ВМ   ко м п ью те р   д и ске тте р і  ке л іп   қо сы - 
л уд а.  Р еспубликам ы зда  и н ф о р м а ц и я л ы к-ко м п ь ю те р л ік 
о р та л ы қ Кеңес  ө к ім е ті  түсы нд а  Қ а з а қ   К С Р   Баспа,  п о л и ­
граф ия  ж ө н е  к іт а п  саудасы  ко м и т е ті ж а ны нд а  ойдағы дай 
ж ү м ы с   істей бастады.  Қ а з ір   ондай о р та л ы қта р  К іт а п   фаб- 
р и ка сы , А л м а ты  полиграф ия ко м б и на ты , О перативтік бас­
пахана цехтары нда үй ы м д асты р ы л ға н.
И н ф о р м а ц и я л ы қ -к о м п ь ю т е р л ік   о р т а л ы к   ө с ір е с е  
те р іл ге н   к іт а п   м атериалы ны ң  б е тте р ін   гр а м м а ти ка л ы қ 
ж ө н е   сти л и сти ка л ы қ қателерден  ары лтуд а,  верстка,  бет- 
те у,  м а ке ттеу  кездерінде  а й ы р ы қш а   ти ім д і.  М үнда  бұл 
процестер  байы рғы   баспаханаларға  Караганда  өлденеш е 
есе  ж ы л д а м д ы қ п е н   ж ү р г із іл е д і.  О н ы ң   т и ім д іл іг ін  
дөлелдейтін  мысал  ж е те р л ік.  М ы сал ы ,  «Абай»  э н ц и кл о - 
п е д и я с ы н ы ң   «А та  м ұр а »   б а с п а с ы н ы ң   к о м п ь ю т е р л ік  
ортал ы ғы нд а калай дайы ндалғаны на кө з ж іб е р іп  к ө р е л ік.
Ж а л п ы   кө л е м і  120  баспа  та б а қта н   астам,  таралы м ы  
— 100  м ы ң  дана,  тө рт  б о я у л ы ,1  баспа  табақ  ж а псы рм а 
б е ті  бар,  о ф се ттік  басы лы м ды ,  7 0 + 1 0 0   1 /1 6   қа л ы п ты  
«Абай»  энциклопедиясы ньщ   қол ж а зб асы   Қ а за қ  э н ц и кл о -
1 3 2

педиясы   бас  редакциясы нан  1994  ж ы л д ы ң   1  ш ілдесінде 
тү с т і.  М унд а  басылым  та гы  да ө ң д ел іп ,  сол  1994  ж ы л д ы ң  
б-қазаны нд а  ко м п ь ю те р л ік  о р т а л ы ққа   табыс  е тіл д і.  О р­
т а л ы к  баспаны ң  ө з ін ік і  бол ған  соң  б ір ка та р   процестерді 
қ а т а р   ж ү р г із у г е   м ү м к ін д ік   ту д ы .  Г р а н ка д а н   о қ у ,  ол 
та за р ты л ға н   соң  те х н и ка л ы к  ре д а кц и ясы н  ж ү р гіз у   15- 
ка за н н а н   1995  ж ы л д ы ң   1 -қа ң та р ы н а   дейін  бір  м езгілде 
ө т кіз іл д і.  Версткадан о қ у   1  қаңтард а басталы п, 26 ақпанда 
а я қта л д ы .  Д айы н  верстканы   беттеу,  қ а ж е т т і  қа р іп те р ге  
тү с ір у   та ғы   да  қа тар ы н ан  ж ү р г із іл іп   оты рды .  Т ү с ір ге н  
к д р іп т е р і  —  Гельветика  га р н и тур а сы ,  ке ге л і  —  9,  а ш ы қ 
т ү с т і  (светлая),  ко л о н ти ту л ы   —  Г ел ьвети ка   12  ке ге л ьд і 
(пропи сная),  терм инд егі  —  Г е л ьв е ти ка   9  ке ге л ьд і  (п р о ­
писная).
Т а б а қ  беттерді  (л исты )  м а ке тте у   18  ақпанда  баста­
л ы п ,  сол  айды ң  2 3 -к ү н і  а я қта л д ы .  О ған  дейін  слайдтар, 
ка р а   т ү с т і  суреттер  с үр ы п та л ы п ,  ө зір л е н іп   болган-ты н. 
С өй тіп,  1995  ж ы л д ы ң   28  а қп а н ы н а   д ейін  беттер  диапо- 
зи ти в ке   т ү с ір іл іп , сол к ү н і то қта у с ы з К іт а п  ф абрикасына 
табы с  е тіл д і.  К іт а п   ф абрикасы нда  ф орм аға  т ү с ір іп   басу 
ic i  8  сәуірд ен  27  м ам ы рға  д е й ін   ж ү р гіз іл іп ,  таралы - 
м ы н  (ти р а ж ы н )  басу  басталды.  Б ү л   іс   1  м аусы м нан  26 
қа р а ш а га   дейін  ж ү р гіз іл д і.  С ү й ін ш і  данага  (сигнальны й 
экзем пл яр )  1995 ж ы л гы   10 м аусы м да ко л  койы лды .  А бай- 


Достарыңызбен бөлісу:
1   ...   9   10   11   12   13   14   15   16   17




©emirsaba.org 2024
әкімшілігінің қараңыз

    Басты бет