Казахского государственного женского педагогического университета



Pdf көрінісі
бет225/423
Дата07.01.2022
өлшемі6,41 Mb.
#20043
1   ...   221   222   223   224   225   226   227   228   ...   423
Байланысты:
6-5-PB

Түйін  сӛздер:  медициналық  ағылшын,  кәсіби  тіл,  оқу  бағдарламасы,  оқыту  тәсілі,  Блум 
таксономиясы 
 
Бҥгінгі  кҥні  ағылшын  тілі  әлемде  ақпарат  алмасуда  лингва-франкаға  айналғаны  ешкімге 
жаңалық  емес.  Сонымен  бірге  ағылшын  тілінің  әлемдік  ғылыми  тіл  ретінде  қолдану  аумағы 
кеңеюде.  Медициналық  ҧғымдарды  ана  тілінде  тҥсіну  және  қолдану  мҥмкіндігімен  қатар, 
болашақ дәрігерлерге ағылшын тілін меңгеру міндеттелуде. 
Интернационалдандыру  уақытында  жоғары  білім  орындары  уақыт  талабына  сәйкес 
бейімделіп, білім алушылардың кәсіби қҧзыреттілігін дамытуы тиіс. Мәселен, оқыту жҥйесінде 
тек  ағылшын  тілінде  білім  беретін  жоғары  оқу  орындарының  саны  артуда.  Дегенмен  әлемдік 
білім  рейтингінде  Қазақстанның  білім  беру  сапасының  беделін  сақтап  қалу  мақсатында  қазіргі 
жоғары оқу орындарының оқу бағдарламаларын толықтырып жаңарту міндетке айналды.  
Соңғы  бірнеше  онжылдық  бойы  ағылшын  тілдері  біртіндеп  ғылыми  байланыстың  тілі 
болды.  Бҧл  даму  ғылыми  қарым-қатынасқа  да  әсерін  тигізді:  ағылшын  тілі  ғылымның әмбебап 
тілі және кӛптеген ғылыми журналдар, ғылыми зерттеулер мен медицина секторындағы кәсіби 
шығарылымдар  ең  алдымен  ағылшын  тілінде  жарияланады.  Бҧл  жарияланымдар,  мысалы, 
клиникалық  зерттеулер,  инновациялық  әдіснамалар  және  емдеу  бағдарламаларын  қамтиды. 
Ағылшын  тілін  қолдана  отырып,  бҥкіл  әлем  бойынша  ғалымдар  ақпаратқа  ҥлкен  кӛлемде  қол 
жеткізе алады және басқа мамандармен қарым-қатынас жасайды [1].  
«CLIL» терминін  1994  жылы  ғылыми  айналысқан  Девид  Марш  оқыту  жағдайларын 
белгілеу  ҥшін  пәндер  немесе  жеке  бӛлімдері  «қосымша»  тілде  жҥргізілуі  ҥшін  енгізген 
болатын. Мҧндай  оқытудың  мақсаты  бір  уақытта  оқытылатын  пән  мен  тілді  оқыту  болып 
табылады,  яғни  мҧнда  тіл  оқу  объектісі  ретінде  емес,  басқа  пәндерді  білу  қҧралы  ретінде 
қарастырылады. «CLIL»  терминін 1994  жылы  ғылыми  айналысқан  Девид  Марш  оқыту 
жағдайларын  белгілеу  ҥшін  пәндер  немесе  жеке  бӛлімдері  «қосымша»  тілде  жҥргізілуі  ҥшін 
енгізген  болатын. Мҧндай  оқытудың  мақсаты  бір  уақытта  оқытылатын  пән  мен  тілді  оқыту 
болып табылады, яғни мҧнда тіл оқу объектісі ретінде емес, басқа пәндерді білу қҧралы ретінде 
қарастырылады.  
Еуропада  CLIL  термині  кеңінен  қолдануда  және  ең  кӛбі  шет  тілі  арқылы  мазмҧнды 
пәндерді  оқытуға  қолданылатын  термин  болып  табылады.  Eurydice  баяндамасында  CLIL 
оқулықтардың  кейбір  пәндерін  ӛздерінің  тілдік  сабақтарынан  бӛлек  оқып  ҥйрену  ҥшін 
пайдаланылатынын  айтады.  CLIL  термині  Дэвид  Маршпен  жазылған  болатын:  «CLIL 
субъектілердің  немесе  пәндердің  бір  бӛлігін  шет  тілі  арқылы  екі  мақсатқа  бағытталған 


Қазақ мемлекеттік қыздар педагогикалық университетінің Хабаршысы № 1 (77), 2019 
 
170 
 
мақсаттармен  ҥйретеді,  атап  айтқанда,  мазмҧнды  ҥйрену  және  бір  уақытта  шет  тілі»  [2].  Шет 
тілінде оқыту идеясы ежелгі тәжірибе болса да, элиталық біліммен шектелмейді. Оның орнына, 
CLIL қазір «жалпы білім беруде жатыр» 2012 жылы Еуропалық Комиссияда: «CLIL орын алып 
отырады және білім берудің барлық секторларында ересек және жоғары білім деңгейінен бастап 
тиімді деп танылды [3].  
CLIL  тҧжырымдамасы  мен  әдістемесі  сипаттамасы  білім  беру  шеңберінде  ретінде 
пайдаланылуы  мҥмкін  CLIL  матрица  толық  сипаттамасы  болып  табылады.  Осылайша,  тарау 
CLIL-ді  мазмҧнды  және  ағылшын  тілін  ҥйренуге  ықпал  ететін  басқа  тәсілдермен  ерекшеленеді 
және бҧл әдіс әкелетін кейбір артықшылықтар мен проблемаларды анықтайды. Тек содан кейін 
ол жоғары білім медицина бағдарламаларына CLIL тәсілдің жҥзеге асыруды ҧсынуға болады. 
Пән  мен  тілді  біріктіріп  оқыту  (Content  and  Language  Integrated  Learning)  –  пәндерді  шет 
тілінде  оқыту  тәсілі.  Бҧл  тәсіл  тілді  тиімді  ҥйренуге  септігін  тигізеді,  себебі  ол  -  кәсіби  тілдік 
дағдыларын  меңгертіп  қана  қоймай,  білімге  қызығушылығын  да  арттырады.  CLIL  пәндік  білім 
мен лингвистикалық дағдыларды дамытуға ғана емес, сонымен бірге ол кӛпқырлы және кҥрделі 
оқыту тәсілі болып табылады. Мәселен, CLIL–де бір жағынан ҧлтаралық мәдениеттік білім мен 
жалпы лингвистикалық хабардарлыққа ықпал етсе, екінші жағынан когнитивтік даму мен оқуды 
меңгеруде жеңілдік туғызады [4]. 
Кіріктіріп  оқыту (CLIL,  Content  and  Language  Integrated  Learning)  дегенде  ең  алдымен 
сабақтарда  пәнаралық  байланыстарды  қалыптастыруды  қарастыру  маңызды  екені  ескеріледі, 
яғни  CLIL  технологиясы  шетел  тілін  басқа  пәндерді  оқытудың  қажетті  қҧралы  ретінде 
қарастырылады. Егер дәстҥрлі сабақ білім алушыларды біліммен қаруландыруға және негізінен 
тҥсіндіру-кӛрнекілік  жҧмыстарын  жҥргізу  арқылы  қҧрылатын  жалпы  білім  беру  міндеттерін 
шешуге  бағытталған  болса,  ал  кіріктірілген  сабақтар  оқытудың  тҥрлі  әдістерінің  және 
қҧралдарының  ҥйлесуі  негізінде  қҧрылып,  сонымен  қатар  ғылыми-жаратылыстану  бағыты 
пәндері  мен  ағылшын  тілі  пәнінің  кӛптеген  міндеттерін  шешуге  ықпал  етеді.  Кіріктіру 
барысында тҥсіндіру-кӛрнекілік, іздеу, зерттеу әдістері, пікірталас, білімнің тҥрлі дереккӛздері, 
теледидар  бағдарламалары,  кино  ҥзінділері,  мультимедиа  курстары,  интернет-технологиялары, 
оқыту  мен  бақылаудың  басқада  техникалық  қҧралдары  қолданылады.  Сонымен  қатар  жеке, 
топтық,  жҧптық,  ҧжымдық жҧмыс  тҥрлері  кеңінен  қолданылады.  Бҧндай сабақтарда  танымдық 
міндеттер  жҥзеге  асырылып,  оқушылардың  шығармашылық  әлеуетін  жҥзеге  асыруға  кӛп 
мҥмкіндік беріліп, жағдай жасалады [5]. 
Тіл мен пәнді кіріктіріп оқытудың тағы бір ҧтымды тҧсы — тілдік іс-әрекеттің тӛрт тҥрін 
де  (тыңдалым,  айтылым,  оқылым,  жазылым)  меңгеруге  бағытталған.  Ғылыми-жаратылыстану 
бағытындағы  пәндерді  оқыту  контексінде  Қазақстандағы  мақсатты  тіл  –  ағылшын  тілі  болып 
саналатынын  ескере  келсек,  кіріктіріп  оқытуда  негізгі  орынды  ағылшын  тілі  сабақтары  алады, 
яғни  қандай  пәндерді  болмасын  кіріктіре  оқыту  барысында  ағылшын  тілі  маңызды  болып 
саналады. Тілді ҥйрену кез келген пән саласы арқылы жҥргізіледі деген ҧғымды ескерсек, CLIL 
шетел  тілі  сабағы  емес,  шетел  тілінде  ӛтетін  пән  сабағы,  яғни  кәсіби  бағытталған  шетел  тілі/ 
ағылшын  тілі.  Жалпы,  тіл  мен  пәнді  ҥйлестіре  отырып,  пәнаралық  байланысты  жҥзеге  асырып 
оқыту  когнитивтік  дамуды  жҥзеге  асыруға  кӛп  жағдай  жасайды.  Ал  ҥйренушінің  білімді 
меңгеруге  ҧмтылудың  алғашқы  қадамы  танымдық  қабілетін  қалыптастырудан  бастау  алады. 
Оқыту  ҥрдісіне  кіріктіре  оқытуды  енгізу  —  ең  алдымен,  оқушының  сабақ  ҥстінде  дамуы  мен 
оның  психологиялық  жағдайын  ескере  отырып,  оқытуды  нығайту  мҥмкіншіліктеріне 
бағытталған.  Ағылшын  тілін  жаратылыстану  бағытындағы  пәндермен  кіріктіріп  оқыту  арқылы 
оқушыларды  білім  алуға  қызығушылықтарын  арттыруға, оларды  ғылыми  тіл  дағдыларын 
дамытуға,  терминдерді  ана  тілінде  ғана  емес,  ағылшын  тіліндегі  баламасын  қолдануға  және 
олардың  ағылшын  тілінде  сауатты  тҥрде  «Ҥштілділік»  ҧлттық  жоба  аясында  білімін  дамытуға 
болады.  Сонымен  бҧл  әдіс  оқушылардың  тіларалық  қарым-қатынас  қажеттілігі  мен 
мҥмкіндіктерін  ана  тілінде  ойлануларына  жағдай  жасап  қана  қоймай,  бір  мезгілде  екі  пәнді 
бірдей оқытуды жҥзеге асыруға мҥмкіндік береді. 
Білім  алушы  берілген  білім  ақпаратын  жақсы  тҥсіну  ҥшін  сӛйлеу,  жазу,  тыңдау  мен  оқу 
дағдыларын  игеруі  қажет.  Аталған  дағдыларды  қалыптастыруда  CLIL  тәсілі  Блум 
таксономиясияның  таным  мен  ойлау  деңгейлеріне  сҥйенеді.  Блум  таксономиясы  –  1956  жылы 
ҧсынылған  әртҥрлі  білім  беру  орталарында  қолдануға  болатын,  білім  берудің  мақсаттарын 
сипаттау ҥшін енгізілген оқытудың дәлелді теориясы болып табылады. Негіздемелік қҧрылымда 
сабақ  жоспарларын  жазу  барысында  оқытудың  мақсаттарын  айқындау  мен  ойлау  процестері 




Достарыңызбен бөлісу:
1   ...   221   222   223   224   225   226   227   228   ...   423




©emirsaba.org 2024
әкімшілігінің қараңыз

    Басты бет