Күдеринова Құралай Бимолдақызы Қазақ жазуының тарихы мен теориясы
жүктеу/скачать 1,76 Mb. Pdf көрінісі
|
| И.Е.Гельбтің ойынша, жазудың о бастағы болмысы тілден
өзгеше еді. Адамзат өз ойын жазба түрде берудің алдыңғыларға қарағанда жетілген түрін ойлап тапқанда ғана, сол кезеңде жазу өзінің дербес жүйелік сипатынан айрылып, ауызша тілдің жазба орынбасары болып қалды. Сондықтан “жазуды ауызша тілдің эквиваленті деп, көрінетін таңбалар арқылы сөйлеуді түсіретін тәсіл деп танитын лингвистер жазудың тарихи дамуын дұрыс бағаламай отыр, олар бұл анықтамаларының жазудың алғашқы сатысына сәйкес емес екенін біле алмайды. Ол кездегі жазу тілдің ауызша формасын берген жоқ” дейді. Ғалым жазу алғашында сөйленген сөзбен әлсіз байланысты дейді. Бір суретті әркім әртүрлі оқыды, ауызша тіл формаларына сәйкеспеді, жазу фонетикалана бастағанда ғана ауызша форма- сымен сәйкесе бастады. Бұл көзқарасқа қатысты тағы мынадай пікір барын білеміз: жазу адамзат тілінің даму сатысымен сәйкес жетіліп отырды; суретжазу (пиктография), ұғымжазу (логог-рафия) адамзат тілінің дыбыстық бірліктерге ажырамай, тұтас сөйлемдердің бір морфемамен синкретті бірлігі кезінде пайда болса, дыбысжазу (фонография) тілдің дыбыстық бірліктерге бөлінген дәуіріне сәйкес келеді: “Кең мағынасында алғандағы жазу өзінің даму сатыларында ауызша тілмен бірдей бола ал-майды, ал жазуды зерттеушінің лингвист болуы шарт емес ” де-ген И.Е.Гельб, сондықтан ойжазу мен дыбысжазу арасындағы алшақтыққа назар аудару керек екенін айтады. И.Е.Гельб оқығанда ғана түсінікті болатын визуалды морфемалардың болатыны жазудың ауызша тілден бөлек ком- муникация құралы екендігін дәлелдейді дейді. жүктеу/скачать 1,76 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|