Күдеринова Құралай Бимолдақызы Қазақ жазуының тарихы мен теориясы



Pdf көрінісі
бет183/236
Дата22.12.2023
өлшемі1,76 Mb.
#143053
1   ...   179   180   181   182   183   184   185   186   ...   236
Байланысты:
Күдеринова Құралай монография Қазақ жазуының тарихы

к,
г
-ге біткен орыс сөздеріне
жіңішке қосымша жалғау орыс тіліндегі сөздердің айтылуын
бұзады деді. Осы екі бағыттың соңғысының ұсынысы ескеріліп
һ
әрпі әліпбиде қалдырылсын деген пікір,
 
бірінші буыннан
басқа буынға
ә
әрпін жазбау, орыс тілінен енген сөздердің
соңғы буынына қарап қосымша жалғау сияқты пікірлер
тұрақтана бас-тайды.
Ал
э
таңбасын
ұ
таңбасымен ауыстыру туралы ұсыныс
1951ж. 15 тамызында ресми түрде қабылданады (
э

ұ
).
1957ж. Қазақ тілі негізгі емле ережелері қабылдағанға дейін
қазақ жазуының тарихында бірнеше ұсыныс болған. Оның
алдыңғысы 1939ж. әліпби жобасы, 1940ж. емле жобалары бол-
са, соңғысы 1953ж. 28 ақпанда “Қазақстан мұғалімі” газетінде
ұсыныс ретінде жарияланды. Әліпбиде 40 әріп рет санымен
бел-гіленді, ә әрпі
е
таңбасынан кейін орналастырса да,
әліпбидің рет санына алынбады. Ал 
һ
әрпі алфавитте болмады.
Әліпбедегі әріп реті қазіргі әліпби тәртібімен бірдей. Ереженің
1953ж. нұсқасы мен қазіргі нұсқасының арасындағы
өзгешеліктерге на-зар аударайық (6-кесте).
6-кесте – Ереженің 1953ж. нұсқасы мен қазіргі нұсқасының
арасындағы өзгешеліктер
1953 ж. нұсқасы
2005 ж. нұсқасы
а, е, о 
әріптері сөздің барлық
а, е , ы, і 
әріптері сөздің барлық
буынында жазылады
буынында жазылады
ә, ө, ұ, ү 
әріптері
 
кінә,
 
күмән,
ә, ө, ұ, ү 
әріптері
 
кінә,
 
күмән,
 
куә,
куә, мазмұн, мақұл 
сөздерінде
мазмұн, мақұл 
сөздерінде соңғы
соңғы буындарда жазылады.
буындарда жазылады.
276
277




Достарыңызбен бөлісу:
1   ...   179   180   181   182   183   184   185   186   ...   236




©emirsaba.org 2024
әкімшілігінің қараңыз

    Басты бет