Абстракциялықтан нақтылыққа көшу әдісі. Әрбір теорияның негігі тұжырымдары, яғни оның пастулуаттары, принциптері мен аксиомалары осылардан туындайтын бүкіл білімнің іргетасын құрайды. Сондықтан да бұл тұжырымдарға енген абстракциаларды фундаментальды (іргелі) деп атайды. Әрбір ғылыми теорияның абыройы түпкі фундаментальдық абстрциялар қаншалықты дұрыс қалыптасқанына, олардың зерттелетін обьектілір арасындағы терең ішкі байланыстарын қаншалыұты дұрыс бейнелейтініне байланысты. «Абстрактылы» және «нақтылы» деген қарама- қарсы категориалардың терең диалектикалық бірлігін анықтай отырып, К. Маркс былай деп жазады: «Нақтылық – көптеген анықтамалардың синтезі болғандықтан, «алуантүрлілік тұтастығының» жалғасы болғандықтан ғана нақтылық».
Зертеудің тарихы және логикалық әдістері неокантшыл философтар Риктер мен Виндельбанд және сыншыл роционализм көсемі Поппер айтқандай бірін -бірі теріске шығармайды, керіснеше, бірін -бірі толықтырады. Осылайша дамушы және қызмет етуші жүйелердіі зертеудегі тұтастықты бекіту үшін және жүйелерді функционалдық, тарихи-генетиалық көзқарас тұрғысынан сипаттайтын теорияларды келісімге келтіру үшін негіз қалптасады.
Үлгіліеу әдісі және жүйелік прнципі. Қандай да бір себептер мен тікелей зертеуге көнбейтін әйтеуір бір обьекті зерттеу қажет деп алайық , сонда үлгілеу үдерісі қолданылады . Мұндай үлгілер көбіне математикалық үлгі болып табылады және өзіне арнайы бағдарламалар мен қазіргі кезде тез қимылдайтын ЭЕМ –ын қолдануды қажет етеді. Жүйелілік басқарудың басты міндеті күрделі прототипті дұрыс қарапайымдандыру мен зерттеуге оңай үлгінің қарапайым түрін құрастыру екендігін көрсетеді. Ол зерттеу барысында ешқандай ақпарат жоғалтпайтындай, оның күрделі жүйелік прототипке қайта өту мүмкіндігінің міндетті түрде сақталу шартын қанағаттандыруы тиіс. Үлгілеу әдістері үлгі типтері сияқты қазәргә ғылымда өте алуан түрлі. Мұнда жалпы философиялық және методологиялық мәселе әр түрлі материалдық, белгілік жүйелердің ө зара байланысын терең түсінуге жетуде.Бұл түсініктің негізі қарама қайшылықтың өзара байланысы мен тұтастығы алуан түрліліктің бірлігі философиялық принциптері болып табылатыны анық.