Медиа ақпараттық сауаттылық МҰҒалімдерге арналған ресурстық кітап

БАҚ-ң манипуляция жасауға арналған арсеналы өте бай. Мысалы, шынайы ақпаратты бір фактіні жасырып қалып, басқасының 
астын сызып көрсету арқылы қасақана бұрмалау; жалған хабарламаны жариялау; визуалды құралдар немесе образдардың көмегімен 
жағымсыз эмоцияларды тудыру және т.б. Бұл тәсілдердің бір-бірінен айырмашылығы – әсер ету күші мен мазмұнында. Аудиторияда 
нақты бір эмоционалды ыңғай мен пікір қалыптастыруға бағытталуы – барлық тәсілдерге ортақ. Оның бірнешеуіне тоқталмақшымыз:
Дж.Браунның «Ықпал ету техникасы: насихаттан миды шаюға дейін» кітабында манипуляция жасаудың ең ірі механизмі суг-
гестия деп аталады. Яғни, басқа анық логикалық негіздеме ұсынбай-ақ адамдарды нақты бір көзқарастардың дұрыстығына сендіру, 
оның астарында негіз бар ма, жоқ па оған да мән берілмейді. Автор суггестияның бірнеше айрықша тәсілдерін қарастырады.
А) Стереотиптерді қолдану. Адамдардың қандай да бір әлеуметтік объектіні үстірт қабылдауы деген мағынаны береді. Терминді әле-
уметтік психология саласында америкалық публицист У.Липпман енгізді. Адамдарды нақты бір «әлеуметтік типке» жатқызу үйреншікті 
болып кетеді. Уақыт өте келе бұл картина адамдардың санасында «қатып қалған тұжырым» ретінде қалыптасып, астарына мән беріл-
мей, солай жатталып кетеді. Сол себепті, БАҚ-та «негр», «еврей», «коммунист», «капиталист», «жаңа орыс» деген ұғымдар кездессе, 
бұл нақты бір адамға қарата айтылды дегенді білдірмейді. Бұл көпшіліктің санасында қалыптасып кеткен образдар. Сонымен қатар, бұл 
образдарды естігенде адамдарда үйреншікті реакция да қалыптасып қалған.

жүктеу/скачать 5,8 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: