Molecular Biology of the cell клетканың молекулалық биологиясы Алтыншы басылым, І том



Pdf көрінісі
бет181/330
Дата27.09.2022
өлшемі52,26 Mb.
#40449
1   ...   177   178   179   180   181   182   183   184   ...   330
Байланысты:
alberts-kletkanyn-molekulalyk-1-tom-comp (1)

3.73-сурет
).
3.72-сурет. 
ГТФ гидролизі EF-Tu белогында ауқымды конформациялық өзгерістерді тудырады. (A 
және Ә) ГТФ-пен байланысқан EF-Tu белогының үш кеңістік құрылымы. Жоғарыдағы домен құрылы-
мы жағынан Ras белогына ұқсайды және оның α спиралі ГТФ гидролизінен кейін жылжитын свитч 
спиралі болып табылады. (Б) 1-домендегі свитч спираліндегі конформациялық өзгерістер 2- және 
3-домендерінің шамамен 90 градусқа айналуына мүмкіншілік береді және осының нәтижесінде бай-
ланысқан тРНҚ босайды (A. H. Berchtold et al., Nature365: 126-132, 1993 көзінен Macmillan Publishers 
Ltd. рұқсатымен қолданылды; Ә, Mathias Sprinzl және Rolf Hilgenfeld сыпайлылыгымен қолданылды. 
PDB коды: 1EFT).


БЕЛОК ФУНКЦИЯСЫ
199
3.73-сурет. 
EF-Tu-мен байланысқан аминоацил-тРНҚ молеку-
ласы. Байланысқан белоктың тРНҚ-мен байланысқан амин 
қышқылының (жасыл) қолдануын ГТФ гидролизі белок-тРНҚ 
кешенінің диссоциациялайтын конформациялық өзгерістерді 
тудырмағанша (3.72Б-сурет) қалай бөгеттейтініне назар ауда-
рыңыз. EF-Tu бактериялық белок болып табылады; дегенмен, 
эукариоттарда өте ұқсас белок болады және ол EF-1 деп атала-
ды (
3.12-бейнефильм
) (Молекулалардың кеңістіктегі орнала-
суы P. Nissen et al., Science 270:1464-1472, 1995 көзінен 
алынған. PDB коды: 1B23).
Моторлық белоктар клеткаларда үлкен 
қозғалыстарды тудырады
Моторлық белоктар бұлшықеттердің жиырылуы 
мен клеткалардың сырғуын және жүзуін қамтамасыз 
етеді. Сонымен қатар, моторлық белоктар клетка 
ішіндегі кішігірім жылжуларды іске асырады: митоз 
кезінде олар хромосомалардың клетканың қара-
ма-қарсы жағына жылжуын, органеллалардың орнын 
ауыстыруын және ДНҚ синтезі кезінде ферменттер 
мен белоктардың спираль бойымен жылжуын қамта-
масыз етеді. Осы іргелі процестер белоктардың күш тудыратын машиналары ретінде 
әрекет ететін жылжымалы бөліктеріне тәуелді болады.
Бұл машиналар қалай әрекет етеді? Басқаша айтқанда, тікелей жылжуды іске асыру 
үшін клеткалар белок пішінінің өзгеруін қалай қолданады? Мысалы, белок ДНҚ-ның 
жіңішке спиралі бойымен бірнеше конформациялық өзгерістер көмегімен қалай жыл-
жиды? (
3.74-сурет
). Конформациялық өзгерістердің реттелетін тізбегін іске асыратын 
факторлар болмаған жағдайда конформациялық өзгерістер толығымен қайтымды 
болады және белок кездейсоқ түрде алға немесе артқа қозғала 
алады. Белоктың белгілі бір бағытта жылжитынын ескерсек, онда 
термодинамиканың заңдарына сәйкес бұл процесс үшін бос энер-
гияның басқа көзі қажет. 


Достарыңызбен бөлісу:
1   ...   177   178   179   180   181   182   183   184   ...   330




©emirsaba.org 2024
әкімшілігінің қараңыз

    Басты бет