Монография \ 3 «санат» а л м п и 1МП
жүктеу/скачать 12,37 Mb. Pdf көрінісі
|
| С 03БЕ Н СОМДАЛРАН ТУЛГА
I Эдебиет туралы жалпы тусшнстердщ бэршщ келш куйылар арнасы, эдебиет туралы гылымньщ ец басты жэне езекта моселес1 — образ жэне образдылык,. Бул мэселеш дурыс таратып тусшу ушш, эуел!, эдебиеттщ объекткл — OMip болганда, предмета — адам екенш ескеругтз керек. Баягы Аристотель заманынан куш бугшге дешн адамнан тыс, адам ем1ршен тыс ешкандай сез енершщ де, енер туындысыныц да болмайтыны дэлелденген устше дэлелдеюп келе жатыр. Эдебиеттщ объектам предмет аркылы, яки сез енершдеп eMip шындыгы тек адам аркылы, адам образы аркылы гана керкем жинакгау дэрежесше кетерше алады. Белинский “акынныц образбен ойлайтынын, оньщ аки- кдтты дэлелдеп жатпайтынын, кезге елестете керсететшш” , Чернышевский сез енершщ “шын мазмуны — тек адам eMipi” гана екенш айтса, Гончаров колына калам устагандардыц шпндеп нагыз суреткерлерд1 айрыкдга багалап, езгелерше “6ip гана акылмен он том жаз, 6epi6ip, элдекалай “ Ревизордагы” он адамныц айткднын айта алмайсыц” десе, Горький езшщ “ Кэсш туралы кецесшде” керкем эдебиетта, кудды “Кргамтану” деген Tepi3fli, тура “Адамтану” (“Человековедение”) деп атады. Ютап немесе симфония не туралы жазылган? Сурет немесе скульптура не туралы салынган?.. Кдндай сурак бол- сын, жауап 6ipey-aK‘ адам туралы, адамныц эсемдШ мен асылдыгы жвнтде, адам рухыныц керемет куи/i мен Kficuemi жайлы... 0нер туындысыныц бэрше ортак мазмун — адам ньщ ойы, арманы, куштарлыш, мураты; енер туыцдысыныц кандай Typi болсьш, эркайсысы ез тшнде ем1рдеп, когам- дагы адам таршштнщ мэш мен магынасын гана баяндап 86 жатады. Кез келген эдеби шыгарманыц бетш ашсак, болтаны, 1здеп табарымыз, тауып толганарымыз — адам тагдыры, адамгершшк сыры. Кене дуние кербез1 Милос Венерасынан осы кунп асбтракционистердщ кесюн-келбеттен ада мусин мусшсымактарьша дешнп айтыс пен тартыс 6ip-aK нэрсе — енердеп адам, адамгерпшик тещрепнде гана. Адам тагдыры — жазушы ушт шыгарма аркауы гана емес, GMipdi танудыц взгеше тест де: ем!рде керген ripi адамдар туралы, олардыц хал-куш, кескш-кейт туралы теб1рене, толгана ойланудан кебше суреткердщ сол адамдар eMip сурген когам туралы кезкдрасы кдлыптасады, нэти- жесшде сол когамдык, шындыкгы керкем жинакгау макса- тындагы творчестволык эрекет! басталып кетедь Мэселен, М.Горькийдщ “ Кун перзештер!” пьесасында мынадай диалог бар: Л и з а , бзшцз бшеслз, мен дерекш к дегенда жаныммен жек керем, т и т корцам содан... Соны бше тура с одер берш е д ей , меш кобалжыту ушш эдеМ ютейаздер гой деймш... Тощ-ай турыцыз... Э лп слесарь бар ма... кешме керш ее, зерем ушады. 631 6ip турль.. куцпрт, туеш ш йз жүктеу/скачать 12,37 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|