Монография «Елтаным баспасы»


ит пешə, ит пешмəсə, бит пешə



Pdf көрінісі
бет155/162
Дата10.12.2023
өлшемі14,19 Mb.
#136035
түріМонография
1   ...   151   152   153   154   155   156   157   158   ...   162
Байланысты:
Монография «Елтаным баспасы»

ит пешə, ит пешмəсə, бит пешə. 
• 
Кунак –хужаның ишəги, кунак булсаң, тыйнақ бул
.- деген тіркес-
тер 
жаман үйдің қонағы билейді
 
фразеологизміне балама айтылған.
Қазақ мақал-мəтелдері, фразеологизмдерінде «тарақан» сөзі мүлде 
кездепейді. Татарларда 
Кара таракан булу
– оказаться третьим лиш-
ним;
Татарлар қазақтарға қарағанда ертерек отырықшы болғандықтан, жер-
ді игеру, пайдалану мəдениетіне қарай, егін, көкөніс, құс шаруашылығына 
қатысты жасалған тұрақты тіркестер жиі кездеседі. Мұндағы ұйытқы 
сөздер сұлы, шалкан, үйрек, қаз т.б.; 
Мысалы: 
солы чəчсəң суга чəч; пешкен шалкам; үрдəк биргəн қаз 
алыр, һич бирмəгəн не алыр? Ал чебешне көз саныйлар; цыплят по осени 
считают үрдəк очыру – пустить утку, 
біздіңше, бұл фразеологизмдер 
татар тіліне орыс тілінен калькаланған болу керек. 
Татар, башқұрт тілдерінде қазақ тіліне қарағанда тауық, қаз, үйрек 


236
атаулары ұйытқы болған тіркестер көп. Қ.Қалыбаеваның көрстеуі бойын-
ша:
Моны эт те белə, тавык та белə – мұны тауық біледі, ит те біледі
Тавык атлап чыгарлык – жақын жер
Тавык мие эчкен – мисыз, ақылсыз адам деген мағынада
Каз биреп үрдəк алу – орынсыз айырбас жасау, ақылсыздық 
[Қалыбаева, 2009:278]
◊ Татар тіліндегі: 
Чыраена қарама, ыраена кара; я уңа, я туңа; ты-
рышкан табар, ташка кадак кадар 
– аллитерациялық жəне ассонанстық 
дыбыстық қайталаулармен кездесетін фразеологизмдерді қазақ тіліне еш 
өзгеріссіз қолдануға əбден болады. Жалпы татар тілінде де, қазақ тілінде 
де мұндай фразеологизмдер өте көп кездеседі.
6.5 Фразеологизмдер
ді ау


Достарыңызбен бөлісу:
1   ...   151   152   153   154   155   156   157   158   ...   162




©emirsaba.org 2024
әкімшілігінің қараңыз

    Басты бет