Қожаберген Сабира мфпко-301 тобы Академиялық жазу пәні БӨЖ №5 Академиялық жанрлар екрекшеліктерінің кестесі
Математикалық модельдеу дегеніміз не?
жүктеу/скачать 38,17 Kb.
|
- Бұл бет үшін навигация:
- Математикалық модельдеу кезеңдері
| Математикалық модельдеу дегеніміз не?
Математикалық модельдеу - кез келген құбылыстарды немесе күрделі физикалық процестерді, аппараттарды олардың математикалық модельдерін құру арқылы зерттеу тәсілі, математикалық модельді құру процесі. Математикалық модель деп қажетті процесті немесе аппаратты сипаттайтын математикалық теңдеулер жүйесін айтады. Математикалық модель үшін кез келген математикалық мүмкіндіктерді, дифференциалдык немесе интегралдық теңдеулерді, жиындар теориясын, абстрактылық алгебраны, математикалық логиканы, ықтималдықтар теориясын т.б пайдаланады. Математикалық модель негізіне түпнұсқа мен модельдің айнымалы параметрлерінің біртектес немесе ұқсас теңдеулермен сипатталуы алынады. Математикалық модель көбінесе, компьютерлар арқылы зерттеледі, сондықтан оны кейде компьютерлік модельдеу деп те атайды. Көптеген математикалық модельдер универсалды болып келеді, яғни әртүрлі жүйелерді зерттеуге қолданылады. Математикалық модельдер қарастырылатын құбылыстар мен үрдістердің сандық заңдылықтарын анықтауға, сипатталатын факторлардың тәуелділігі мен өзара байланысын табуға мүмкіндік береді. Математикалық модельдердің дамуына өте күрделі есептеулерді жүргізетін электронды-есептегіш машиналарының көбеюі зор ықпал етті. Көптеген математикалық модельдер параметрлер мен айнымалылардан тұратын теңдеулер мен теңсіздіктер жүйелерінен тұрады. Айнымалы шамалар, мысалы, өндірілген өнім көлемі, капитал жұмсау, тасымалдау т.с.с., ал параметрлер өнімді өндіруге жұмсалған материал, уақыт, шикізат шығынының мөлшерін көрсетеді. Әрбір модельде айнымалылардың екі тобын көрсетуге болады. Олар сыртқы айнымалылар - олардың мәндері модельден тыс және берілген; ішкі айнымалылар, олардың мәндері берілген модельді зерттеу қорытындысында анықталады. Математикалық модельдеу кезеңдері Модельдеуді оқыту модельдеу процесін білуді қажет ететін модельдеу әрекетін оқытуды қамтиды. Жалпы жағдайда модельдеу процесі 6 кезеңнен тұрады: есепті қою және зерттеуге жататын түпнұсқаның қасиеттерін анықтау; түпнұсқаны зерттеудің қиындығын немесе мүмкін невозможстігін анықтау; түпнұсқаның маңызды қасиеттерін жақсы бекітетін және оңай зерттелетін модельді таңдау; тапсырмаға сәйкес модельді зерттеу; модельді зерттеу нәтижелерін түпнұсқаға ауыстыру; алынған нәтижелерді тексеру нәтижелер. Математикалық модельдеуде келесі кезеңдерді бөліп көрсеткен жөн: 1-кезең. Есептің математикалық моделін құру-есепте ұсынылған жағдайларды табиғи тілден математикалық терминдердің тіліне аудару (формализация). 2-кезең. Модель ішіндегі есепті шешу-математикалық теория шеңберіндегі есепті шешу. 3-кезең. Алынған шешімді түсіндіру-алынған нәтижені (математикалық шешімді) бастапқы есеп тұжырымдалған тілге аудару. Бірінші кезең зерттелетін құбылысты (процесті) терең талдау негізінде логикалық жолмен жүзеге асырылады және құбылысты (процесті) математика тілінде сипаттай білуді талап етеді. Сондықтан бұл кезең ең маңызды және күрделі болып табылады. Екінші кезеңде – формальды модельді математикалық өңдеу кезеңінде (модельдеудің дедуктивті ядросы) математикалық теория шеңберінде математикалық есепті шешу жүзеге асырылады. Бұл кезең шешуші болып табылады, өйткені модельдің бастапқы болжамдарынан тривиальды емес салдарды ресми түрде шығару үшін математикалық әдістердің барлық кешені (логикалық, алгебралық, геометриялық және т.б.) қолданылады. Модельдеудің үшінші кезеңінде алынған тұжырымдар аударманың тағы бір процесі арқылы өтеді – бұл жолы математика тілінен табиғи тілге қайта оралады. жүктеу/скачать 38,17 Kb. Достарыңызбен бөлісу:
|