Оқулық Алматы, 012 Əож 528(075. 8) Кбж 26. 12я73 т 53



Pdf көрінісі
бет67/292
Дата06.10.2023
өлшемі11,51 Mb.
#113253
түріОқулық
1   ...   63   64   65   66   67   68   69   70   ...   292
Байланысты:
tokpanov-kartografia

108
3.37 сурет.
Ауданның изокалдары бар Красовскийдің қалыпты конусты 
проекциясымен құрылған КСРО-ның картасы
Егер екі қосын да бір ендікте орналасса онда түзету коэфи-
циен тінің мəнін номограммадан олардың ендігі (φ) мен бойлық-
та ры ның (λ) айырмасы бойынша табады. Егер қосындар əр түр лі 
ендіктерде орналасса, олардың тең ортасындағы ендік пен бой-
лық тарының айырмасы арқылы табады. 
Проекцияны 1921 жылы кеңестік астроном-геодезист Ф. Н. 
Красовский жасады. Онымен 6 сыныпқа арналған географиялық 
атластағы, сонымен қатар, КСРО-ның, қазіргі Қазақстан мен 
Ресейдің оқу жəне анықтама карталары құрылған.
2.38-сурет.
Красовскийдің қалыпты конусты проекциясымен 
құрылған КСРО-ның, қазіргі Ресей мен Қазақстанның карталарындағы 
ара-қашықтықты есептеуге арналған номограмма. φ – ендік, 
Δ
λ – 
бойлықтардың айырмасы.


109
Каврайскидің теңаралық қалыпты конусты проекция-
сы
47º жəне 62º параллельдерде қиып өтетін қалыпты кону-
ста құрылған. Бұл проекцияда құрылған КСРО-ның картасын-
да ұзындықтың бас масштабы конус қиып өтетін параллельдер 
мен барлық меридиандардың бойында сақталған. Қазіргі ТМД 
елдері (бұрынғы КСРО-ның) аумағының материктік бөліктерінде 
бұрмалану шамалы.
2.39-сурет
.
Ауданның изокалдары бар Каврайскидің теңаралық қалыпты 
конусты проекциясымен құрылған КСРО-ның картасы
Конус қиып өтетін параллельдердің аралығы сығылуына бай-
ланысты 55º ендікте р, п, жəне 
R
0,99 тең. ал 47º жəне 62º парал-
лельдердің сыртында бұл көрсеткіштер бірден жоғары. Бұ рыш -
тың бұрмалану көрсеткішінің өлшемі Красовскийдікіне жақын.
2.40-сурет.
Каврайскийдің тең аралық қалыпты конусты проекциясымен 
құрылған КСРО-ның, қазіргі Ресей мен Қазақстанның карталарындағы 
ара-қашықтықты есептеуге арналған номограмма. φ – ендік, 
Δ
λ – 
бойлықтардың айырмасы


110
Каврайскидің теңаралық қалыпты конусты проекциясымен 
құрылған қазіргі ТМД елдері (бұрынғы КСРО-ның) картасынан 
қосындардың ара-қашықтықтарын дəл өлшеу қажет болғанда но-
мограммадан алынған түзету коэфициенті К
0
пайдалану керек. 
Коэфициенттің өлшемін анықтау барысында Красовскийдің про-
екциясында сипатталған əдісті қолданады. 
Проекцияны 1931 жылы кеңестік астроном-геодезист В. В. 
Красовский жасады. Содан бері мектептің жəне мұғалімдерге 
арналған географиялық атластарындағы карталар мен қабырға 
карталарын құруға осы проекция кеңінен қолданылып келеді.


Достарыңызбен бөлісу:
1   ...   63   64   65   66   67   68   69   70   ...   292




©emirsaba.org 2024
әкімшілігінің қараңыз

    Басты бет