Оқулық. Алматы: жшс рпбк



Pdf көрінісі
бет376/542
Дата06.01.2022
өлшемі5 Mb.
#15983
түріОқулық
1   ...   372   373   374   375   376   377   378   379   ...   542
Байланысты:
[Nes pbaev T.] ZHanuarlar fiziologiyasue(z-lib.org)

173-сурет. Актин мен миозин 

жіп шелері арасындағы көл де-

нең  көпіршелер  қ и мы лының 

бей не сі: 

а-ə -əрекетті кезең, б-а – 

əрекетсіз кезең.



174-сурет. Миофибрилланың жиыры-

лу механизмінің сызбасы: 

А – босаң сыған, 

Ə – жиырылған миофибрилла; Б – миозин 

өсінділеріндегі өзгерістер рет тіл ігі: а – актин, 

ə – миозин жіпшелері; б – көпірше; 1 - 

тыныштық күй; 2 - Са ион 

дарының АДФ 

жəне АТФ молекулаларымен əрексттесуі; 3 - 

өсіндінің тартылып, АТФ-тің АДФ-ке ыдыра-

уы; 4 - АТФ-тің жаңа молекуласының қосылып, 

өсіндінің жа 

зылуы, жаңа əрекетке дайындық 

күй. Нұсқамалар - актин мен миозиннің жылжу 

бағытын көрсетеді



500

Жүйке импульсінің əсерімен əрекет потенциалы пайда бо-

лып, миофибриллалар түтікшелерінен кальций иондары босанып 

шығады. Кальций иондары көпірше АТФ-ы мен актиннің АДФ-

ын байланыстырып, АТФ-тың соңғы фосфаттық тобының теріс 

зарядын бейтараптайды. Осы өзгерістер нəтижесінде өсінділер 

тартылып, актин миозин бойымен біраз жерге жылжиды. Осының 

нəтижесінде АТФ-ы бар өскін ұшы АТФ-азаға жақындайды да, 

оның əсерімен АТФ АДФ-ке ыдырап, өскін мен актин арасындағы 

байланыс үзіледі. Одан əрі саркоплазмадағы АТФ əсерімен фос-

форландыру процесі жүріп, өскін АДФ-ы фосфор қышқылын 

қосып алып, АТФ-ке айналады да, көпірше ұшында теріс заряд 

пайда болады. Ол өскін табанындағы теріс зарядтан тебіліп, өскін 

қайта жазылады да, жаңа байланыс пайда болады.

Бұлшық ет кальций иондарының саркоплазмалық тор түтік-

шелеріне кері енуімен байланысты босаңсиды. Кальций ион-

дары болмаса, протофибриллалар арасында жаңа байланыс 

қа 


лыптаспайды да, бұрынғы байланыстар миозин АТФ-азасы 

əсерімен тез үзіліп, ет босаңсиды.





Достарыңызбен бөлісу:
1   ...   372   373   374   375   376   377   378   379   ...   542




©emirsaba.org 2024
әкімшілігінің қараңыз

    Басты бет