Оқулық Қазақ тіліне аударған А. М. Марқабаева Жауапты редакторы проф. Т.Қ. Рахыпбеков 2015



Pdf көрінісі
бет42/177
Дата26.04.2023
өлшемі1,31 Mb.
#87199
түріОқулық
1   ...   38   39   40   41   42   43   44   45   ...   177
Байланысты:
Медицина әлеуметтануы. Решетникова

Нау#астарды те жартысы 'з ауруы туралы барлы# шынды#ты білгі-
лері келеді жне 'з пікірімен дрігерді санас#анын талап етеді. Сонымен 
#атар, нау#астарды %штен бірі барлыын толы# білгісі келеді жне емдеу 
шараларын тадауа 'здері де #атыст#ылары келеді. Тек нау#астарды 
10–20%-ы ана кем дегенде бір рет 'зін емдеуші дрігерге туелсіз толы# 
немесе жартылай а#парат к'здеріне ж%гінеді. Не$рлым маызды к'здері: 
медициналы# журналдар мен газеттерге нау#астар сирек ж%гінеді екен. 
Нау#астарды те жартысы а#паратты тек 'зін емдеуші дрігер мен 
медбикеден алса, рбір %шінші нау#ас бас#а нау#астардан а#парат алады 
екен.
Жекелеген жадайларда шиеленісті о#иалар дрігер тарапынан бола-
тын #арапайым коммуникативтік #ателіктер нтижесінде #алыптаса-
ды. Егер емді таайындай отырып дрігер: «Мына дріні #абылдап к'рііз» 
немесе «Таы бір дріні #олданып к'рейік» дейтін болса, онда нау#ас б$л 
жадайды дрігерді жауапсыздыы деп #абылдауы м%мкін. Нау#ас дрі-
герге толы# сенім арт#ан жадайда ана белсенді т%рде ем #абылдайды. 
Егер сенім болмаса ем #абылдау %рдісі лсірейді.
Науас медициналы к мекке жгіне отырып, емдеуші дрігер тара-
пынан белсенділік, м"ият атынас жне аяушылы сезім ктеді, осы-
ан сйкес дрігер науасты осы мітін алдай алмайды жне алдамау 
тиіс. Дрігер зін д"рыс "ста ан жа дайда, деонтологиялы ережелерді 
барлы ы толы орындал ан жа дайда науасты зін емдеуші дрігерге 
деген сенімі бірінші кездесуден кейін-а алыптасады, ал бедел бірне-
ше аптадан кейін алыптасады.
1
Зерттеу нтижелері к рсеткендей, науастарды тек 50–60% ана дрігерді та айын-
дауын толы орындайды. 
2
Шынды ын айту керек, м"ндай рекетке дрігерлер де барады, я ни, дріні "сыныл ан 
м лшерін азайтады немесе емдеу курсын науасты шы ынын азайту шін ысартады. 


92 
II Блім. Медицина леуметтануы
К бінесе науасты зін "стауыны крт згерісі зіне туелсіз 
болуы ммкін. Науаспен ж"мыс барысында адамны барлы а-
жеттіліктерін ана аттандыратын жне науасты білімдік, леуметтік 
мртебесіне сйкес икемді ба дарлама ажет. Дрігерді науаса 
ерекше жеке атынасы мен науаспен кері байланыс науасты ре-
кетін згертеді жне апарататтану рдісін кшейте тседі. Науаса 
толы жне еркін трде оны денсаулы жа дайы тсіндірілуі жне 
дрігер емдеу шарасын д"рыс тадау рдісіне науасты да атыстыруы 
тиіс. Емдеу рдісі соында науасты аурудан зін- зі ор ау а, кейбір 
салауатты мір салты ережелерін б"збау а жне андай жа дайда меди-
циналы к мекке жгіну ажеттігі жайлы тсіндіру ж"мысын дрігер 
толы жргізуі тиіс.
Науас дрігерді "й арымын біле отырып, мір сру салтын зі 
тадайды. Біра тек ана дрігер науасты ерекшеліктерін ескере 
отырып, емдеу дістерін анытайды. Адамны денсаулы ын ны айту-
а ба ыттал ан наты масаттар науаспен келісе отырып, "й арылуы 
тиіс жне науасты амбулаторлы кітапшасына тіркелуі тиіс. Науас-
а ауру барысына байланысты мір салтын згерту ажет болса, оны 
мдени біліктілік дегейі жне психологиялы сипаттамасына сйкес 
ескеріле отырылып жргізілуі тиіс.
рекетті згерту стратегиясын дегеннен кейін алыпты згеріс-
терді сараптау а ба ыттал ан келесі абылдаулар немесе телефон ар-
ылы байланыстар ба дарламасы жасалады. Кері байланыс табыса 
жетуге ммкіндік береді. Науастар бір рет табысты емделу ммкіндігі-
не ие болса, осы жолды ары арай жал астыру а "мтылады.
Мысалы, адам шылымнан бас тарт#ан кезде спортпен не$рлым бел-
сенді т%рде айналысады, б$л 'з кезегінде адамны тама#тану салтын 'з-
гертуге келеді.
Дрігер з беделіні тсуіне жол бермей, оны емдеуді элементі 
ретінде сатай жне дамыта тсуі тиіс. Беделге "мтылу — тек дрігерді 
ана жеке мселесі емес, б"л бкіл о амны міндеті жне крделі м-
селесі болып табылады.
Ксіптік білімді жетілдіру, біліктілікті жо арылату — медициналы 
деонтологияны маызды а идаларыны бірі. Жо ары білімді дрігер 
адамны физиологиясы жне патологиясымен байланысты "былыс-
ты мнін не "рлым аны жне сенімді трде тсіндіре алады жне 
науаса алай к мектесу ажеттілігі мен нені тиімді екендігін дл 
"сынады. Біліктілігі т мен дрігер крделі мселелерді шешу барысын-
да ксіптік абілетсіздігі нтижесінде ауыр салдарлар а келетін а-
теліктер жіберуі ммкін.


2.2. Медицина леуметтануы пні жне міндеттері 
93
Дрігер мен науасты зара рекеті мыналар а туелді:
науасты рекеті згеруіндегі ба ытты тиімділігі;

медициналы ызмет к рсетуді потенциалды тиімділігін аны-

тау: тексеруді орындау ммкіндігі, скринингтік тестілеу, дрілік 
заттар жне амбулаторлы к мекті медициналы ресурстары;
науас иналысын не "рлым азайта тсетін к мек факторларын 

"сыну;
науасты денсаулы жа дайын келесі абылдаулар арылы баы-

лап отыру;
науаспен ж"мыс барысына орта медициналы ызметкерді жне 

отбасын осу;
медициналы к мекті тиімділігін ба алау шін мамандарды тарту;

патологиялы жа дайды алдын алу масатында превентивті ша-

ралар кешенін "растыру.
Дрігер еркін трде емдеуді олайсыз салдарына адамгершілік 
жауапкершілікті з мойнына алады. Б"л жауапкершілік максималды 
трде рухани кш ж"мсауды талап етеді. Rз кезегінде о ам бірт"тас 
жйе ретінде жне мемлекет маызды леуметтік институт ретінде 
дрігерлерге мірлік перспективалар мен лайыты мір сру сруге 
кепіл болуы тиіс.
Дрігерді ксіптік ж"мысыны негізгі масаты — адам мірін 
сатау жне оны сапасын жедел, жоспарлы жне превентивті к мек 
беруді сапасын жо арылату болып табылады. Медицина ызметкер-
леріні ж"мысын реттейтін жне дрігерді ксіптік дегейін жо а-
рылау а ба ыттал ан Занаманы жетілдіріле тскеніне арамастан 
дрігер ж"мысыны о амды ажеттілігін т мендете тсетін дрі-
герлік ателіктер, шиеленісті жа дайлар орын алуда
1
.


Достарыңызбен бөлісу:
1   ...   38   39   40   41   42   43   44   45   ...   177




©emirsaba.org 2024
әкімшілігінің қараңыз

    Басты бет