Оқулық Қазақ тіліне аударған А. М. Марқабаева Жауапты редакторы проф. Т.Қ. Рахыпбеков 2015



Pdf көрінісі
бет75/177
Дата26.04.2023
өлшемі1,31 Mb.
#87199
түріОқулық
1   ...   71   72   73   74   75   76   77   78   ...   177
Байланысты:
Медицина әлеуметтануы. Решетникова

3.4. ЖА ДАЯТТЫ БАСАРУ
Басару рдісі зіні оз алмалылы ымен (динамика) ерекшеленеді. 
Ішкі жне сырты ортаны згерісі р трлі басарушылы шешім-
дерді абылдау ажеттігін тудырады. Бас#арушылы# шешімдер деп бас-
арылып отыр ан жйені ызмет атару задылытары туралы білімді 
мегеру негізінде жне басарылып отыр ан жйені жа дайы туралы 
апарата сараптама жасай алуды айтамыз. Сонымен атар, бас#ару-
шылы# шешімдер деп ал а ойыл ан масата (материалды объект, 
саны, к рсеткіштері жне т.б.) жетуге ба ыттал ан басарушылы тап-
сырмаларды жасау жне мселелерді сипаттауды атаймыз.
Осылайша, басарушылы шешім:
пайда бол ан мселеге "йымдастырушылы реакциясы, басару-

шылы ебекті німі;
ммкін бол ан н"саларды ішінен наты, ажетті рекет н"са-

сын тадау;
алдын-ала ойластырыл ан масат пен оны "ралдары жне о ан 

жетуді р трлі дістерін тадау;
осындай немесе баса да амалдарды о нтижелі болуына 

кепілдік беретін рекет тсілін тадау болып табылады.
Жа дайды кенеттен згеруіне жедел жауап ату "йымны бейімде-
лушілік асиетін, басару ммкіндігіні шегін сипаттайды. Егер жа -
дай о ан деген жауаптан тезірек згеретін болса, онда б"л ксіпорын 
іс жзінде басарыла алмайды. Сырты орта згерісіне айтарылатын 


160 
III Блім. Денсаулы сатау саласын басару леуметтануы
жауап ретінде жа даятты сараптаманы негізгі шешу жолы ретінде ол-
дан ан олайлы, б"л наты жа дайда басарушылы шешім абылдау а 
тиімді мбебап діс болып табылады. Жа даятты сараптама мбебап-
ты ы мен ке ауымды олданылу ммкіндігімен оса, "йымдастыру-
шылы "рылымны негізгі ауыспалы, тртібін анытау а ммкіндік 
береді.
Жа даятты сараптаманы негізгі 3 ызметін ажыратады: зерттеу 
немесе бар іс-рекетті жалпы бейнесін жасау, иынды тудырып 
отыр ан себептерді анытау, іс-рекетті кедергілерсіз ызмет ата-
руын амтамасыз ететін нормалар жасап шы ару.
Жа даятты сараптама жаа нормада иынды ту ыз ан себептерді 
анытау а (рекет нормасыны мселелері жне згерістері) ба ыттал-
ан. Нтижені ба алау іс-рекетті ажеттісін сатап, арты ын шектеп 
жне талап етілетіндерін оса отыра айта "ру а негіз тудырады. Шы-
найы жа дайды сараптамасы крделі, дамы ан басарушылы ойлау 
жне к п уаыт талап етеді. Жа дайлы сараптама рдісін жйелі трде 
біратар сатылар ретінде к руге болады: жа дайды оны туындауына 
атысты сипаттау; себепті-салдарлы байланыстарды таби и болмысын 
анытау; ои аны рбуіне сер еткен факторларды шынайысы мен 
уаытшасын анытау; жа дайды дамуын айындау; рдісті лгілеу.
Басарушылы шешімдерді абылдауды ажет ететін жа дайлар жа-
алыты дегейі мен крделілігі бойынша р трлі болады.
Жа дай негізгі басарушылы мселе белгілі болатындытан, 

мселені маызын тсінбестен де оай ресмилендіріледі. Мсе-
лені шешімі шін басарушылы шешім тжірибесі жне оны 
лгілері бар. Б" ан к птеген жа дайлар тн.
Жа дай бір жа ынан араса б"рын кездескен жа дай а "сас, бі-

ра дл осы жа дайда абылдан ан басарушылы шешімді ж-
зеге асыру тжірибесі жо. алыптасан жа дайдан шы у жолы 
б"рыннан белгілі басарушылы тапсырмаларды орындау бары-
сында толы аныталады, я ни, басарушылы шешім лі т"жы-
рымдалма ан. Шебер басарушы оны алай т"жырымдау жолын 
мегерген, жне осы жзеге асыра да алады — б"л те крделі, бі-
ра маызды кезе болып табылады.
Жа дай б" ан а дейін кездескен жа дайлармен салыстырыла ал-

майды, алыптасан жа дайдан алай шы у керектігі туралы 
тсінік лі алыптаспа ан. Д"рыс шешім абылдау тек осы жа -
дайды туындатан мселені толы ымен тсінген кезде ана ммкін 
болады.


3.5. Денсаулы сатаудаы басарушылы арым-атынастар 
161
3-ші типті жа дай е крделі болып табылады. Жа даятты сарапта-
ма толы ымен осындай жа дайларды шешу барысында олданылады.
Жа даятты сараптамада сценарийлер тсілі кеінен олданылады, 
ол азіргі заман ы "йымдарда тапыр басарушылар олданатын р 
трлі крделі жа дайларда ы басарушылы шешімдерді абылдауды 
тиімді тсілі болып табылады. Жа дайды сараптап, ателіктерді тзету-
ден г рі алдын ала болжам жасап, згерістерді алдын-ала байап, оны 
уатылы тзетіп немесе алдын алып отыру лдеайда тиімдірек болып 
табылады.


Достарыңызбен бөлісу:
1   ...   71   72   73   74   75   76   77   78   ...   177




©emirsaba.org 2024
әкімшілігінің қараңыз

    Басты бет