Оқулық Қазақ тіліне аударған А. М. Марқабаева Жауапты редакторы проф. Т.Қ. Рахыпбеков 2015



Pdf көрінісі
бет83/177
Дата26.04.2023
өлшемі1,31 Mb.
#87199
түріОқулық
1   ...   79   80   81   82   83   84   85   86   ...   177
Байланысты:
Медицина әлеуметтануы. Решетникова

3.5.3. Бас*ару шешімдеріні' Jлгілері
Басарушылы шешім — басару рекетіні маызды кезеі болып 
табылады. Басарушылы шешім — шешім абылдау ортасы дрежесі-
не байланысты згеріп отырады. абылдан ан шешімді жзеге асыру 
рдісі оны орындалуын баылаумен ты ыз байланысты абылдан ан 
шешімдер нтижесінде тзетулер енгізу ажеттілігі туындайды, ол кезде 
жаа шешімдер абылдау ажет болады. Барлы басарушылы рекет 
шешімдерді даярлау, оларды жзеге асыру, баылау жне жаа жа дай-
ларда жаа шешім даярлау жиынты ынан т"рады.
Басарушылы шешімдер жа дайды крделілігіне жне оны жа-
сауда менеджерлерді шы армашылы лесіне байланысты 3 дегейге 
б лінеді.
Кері тартпалы##а негiзделген шешім

— тексеруден ткен меха-
низмге жне бар рекеттер ба дарламасына сйкес абылданады.
С$рыпталан жне бейімделген шешім 

— б"л дегейде бастамалар 
мен ызметтер еркіндігі шектеулі к лемде к рініс береді.


3.5. Денсаулы сатаудаы басарушылы арым-атынастар 
175
Мысалы, альтернативаны баалауда жне тиімдісін тадау барысын-
да с$рыпталан жне бейімделген шешімдер #осымша немесе тосын ке-
дергілер мен #иынды#тар туындауыны алдын алады.
Инновациялы# шешімдер 

— ои аларды крделілігімен жне то-
сынды ымен байланысты. Б"л жаа мазм"н а ие тосын шешімдер 
абылдау ажеттілігін тудырады.
Басарушылы шешімдерді даярлау рдісі бірнеше кезедерден 
теді. Соларды бірнешеуіне тоталса.
Мселені #ойылуы — (масата жету дістерін, шешімдерді ба алау 
шарттарын анытау, факторларды, шарттарды, шектеулерді айындау, 
альтернативалар а сараптама жасау). Бірінші кезеде негізінен логика-
лы "ралдарды трлі дістер арылы олдану жзеге асырылады (са-
раптама, синтез, салыстыру, индукция, дедукция, к шірмесі, натылау, 
абстрактілеу) жне интуиция олданылады. Міндетті "растыру жне 
бекіту шін мына с"ратар бойынша жауаптарды натылап алу ажет: 
міндетті ою себептері, міндетті андай трге жататынды ы жне оны 
шешу уаытыны ты ызды ы; жа дай а сер етуші факторлар, жа дай-
ды мекеме ж"мысына сері; міндеттерді орындау нтижесінде ол 
жеткізілуге тиісті масаттар 
1
.
+абылданан шешімні тиімділігін аны#тау шарттарын тадау. а-
былдан ан шешімні тиімділігін ба алау шарттары санды мазм"н а ие 
болуы тиіс, сонымен атар, шешімні нтижелерін толы сипаттауы 
жне наты рі арапайым болуы тиіс. Тиімділікті анытау шартын д"-
рыс тадау — ол міндетті д"рыс анытауды маызды б лігі, себебі, 
шартты зі к бінесе міндетті шешу жолыны ба ытын анытау а 
ммкіндік береді.
Д"рыс жне наты "растырыл ан міндеттерді мазм"нында а-
лыптасан жа дайды толы сипаттамасы, сонымен атар, шешім а-
былдау а сер еткен факторлар аны амтылуы тиіс; міндеттерді шешу 
орлары; міндеттерді шешу талаптары (аныты, туекел, белгісіздік) 
жне т.б.; мекеме немесе оны жеке "рылымы шін шешуші мсе-
лені маыздылы ы; міндетті орындау мерзімі; міндетті шешуге ба-
ыттал ан альтернативаны тадау барысында ы санды жне сапалы 
шектеулер; шешімні тиімділігін ба алауда ы наты шарттар (санды 
жне сапалы).
1
Міндетті ою себептері ішкі немесе сырты болуы ммкін. Жекелей арастыр анда ал а 
ойыл ан нормадан ауыту, кемшіліктер, тактикалы жне стратегиялы шешімдер а-
былдау ажеттілігі, нарыты згерістер жне оны дамуына болжам жасау ажеттілігі 
болуы ммкін. 


176 
III Блім. Денсаулы сатау саласын басару леуметтануы
Тиімділікті анытау а ба ыттал ан к птеген сапалы шарттар бар, 
олар а ж"мысшыларды сапалы "рамы, басшыны беделі, тауарды 
сапасы, т.б. енеді. Б"рыс тадал ан шарт ате орытындылар жасау а, 
ж"мысты нашар "йымдасуына келуі ммкін, сондытан мына "сы-
ныстарды ескеру ажет: шарт ретінде бір немесе бірнеше к рсеткіш бо-
луы ммкін (жеке талаптар жалпы жйелік талаптармен сйкес болуы 
тиіс); шарт ретінде тек максималды немесе минималды к рсеткіштер 
мні ана емес, сонымен атар, тиімділігін жо арылату айын немесе 
айын емес, немесе белгілі бір иындытармен байланысты ммкіндік 
шекарасы; егер шарттар жеткілікті к п болса, онда оларды топтастыру 
ажет жне не "рлым маызды топтан негізгі шартты тадап алу ажет.
Мселелерді шешуде евристикалы дістерді пайдалану имыл-ре-
кетті логикалы бірізділігін тексеруге, барлы ммкін болатын фактор-
ларды анытау мселелік жа даяттарды ерекшелігін анытауда маызы 
зор. Б"дан кейін н"салар тиімділік шарттары бойынша салыстыры-
лып, е здігі тадалынады. Жа даяттар бірнеше факторларды кешенді 
сері нтижесінде болуы жне не "рлым крделене тсуі ммкін. Бір-
неше факторлар сер еткенде жа даяттар б"рын ыдан да крделі болуы 
ммкін. Сондытан рбір ммкін болатын кездейсо факторды жне 
леуметтік салдарларды рбір фактормен жанасуын ескеру ажет.
Басшы #ызметіні тиімділігін баалау. Жргізілген сауалнамалар о-
рытындысы бойынша басшылы ызметіні тиімділігін ба алау шарты 
ретінде ызметкерлер басшы абылда ан шешімні нтижелері мен 
салдарларын айтады. Б"л жерде жауапкершілікті к лемі шешімні 
нтижелеріне тура пропорционал. Оны ішінде жеке психология-
лы (адамны жеке уайымы); леуметтік-психологиялы (абылда ан 
шешімге "жымны жауабы); адамгершілік-педагогикалы (абылдан-
ан шешімні трбиелік мні); "йымдастырушылы (басару жне 
ндірісті "рылымыны згерістеріні зара байланысы); экономи-
калы (тапан табыс немесе шыан шы ын).
Басарушылы шешімді тадау, бір жа ынан, істі мддеге байла-
нысты жо арыдан б"йырумен байланысты, екінші жа ынан, олас-
тында ж"мыс істейтін адамдарды пікірімен сйкес келу керек немесе 
мекемені "рамына орынбасарлар, б лім жетекшілері, бас мамандар 
жне т.б. енетін «ми орталы ымен» сйкес келуі керек. абылдан-
ан шешім бойынша басшыны адамгершілік жауапкершілігі барлы 
ызметкерлерді пікірімен санасу арылы бекітумен аныталады (ма-
мандар, "жымды жне "жымды органдар). М"ндай шешім наты 
мселе жайлы жалпы ой тудыру а ммкіндік береді, масата жетуде 


3.6. Медициналы мекемелерді басару 
177
жне жй елік т"р ыда жзеге асыруда зара к мекті алыптастырады, 
іскерлік белсенділікті кшейтеді, ж"мысшыларды біліктілігін артты-
рады жне ынталандырады. Сонымен атар, ж"мысшыларды басару 
рдісіне атысты орта мдделілік, маыздылы ын сезіну жне зіне 
тікелей атысы бар екендігін сезінуге трбиелеу. Б"л оларды к з ал-
дында беделін к тереді, абылдан ан шешімдерді орындауда "жымды 
жауапкершілікті субъективті сезінуін крделендіреді тседі.


Достарыңызбен бөлісу:
1   ...   79   80   81   82   83   84   85   86   ...   177




©emirsaba.org 2024
әкімшілігінің қараңыз

    Басты бет