Оқулық Қазақ тіліне аударған А. М. Марқабаева Жауапты редакторы проф. Т.Қ. Рахыпбеков 2015


Та'дау 4дісіне арнал(ан ба(дарламалы* талаптар



Pdf көрінісі
бет97/177
Дата26.04.2023
өлшемі1,31 Mb.
#87199
түріОқулық
1   ...   93   94   95   96   97   98   99   100   ...   177
Байланысты:
Медицина әлеуметтануы. Решетникова

4.2.2. Та'дау 4дісіне арнал(ан ба(дарламалы* талаптар
Тадау трі жне дісі медициналы-леуметтанулы зерттеуді 
масатына жне оны гипотезаларына туелді. Масат наты бол анда 
жне гипотезалар аны алыптасан сайын зерттеу объектісін тадау 
мселесі д"рыс шешіледі. Зерттеу объектісін тадау ережелеріне бай-
ланысты тадау дісі мына трлерге жіктеледі.
Кездейсо# тадау — баылау бірліктерін к з ж"ма тадау жолымен 
жзеге асады, кейде кездейсо тадау р трлі дістермен реттеледі.
Механикалы# тадау — баылау бірліктерін іріктеуге арифметика-
лы т"р ыдан арастыру к мегімен жзеге асады.
Мысалы, бастап#ы жиынты#ты 10%-ын тадап алуда рбір 10-шы 
жадайды алады, сонымен #атар, осылайша медициналы# жне бас#а 
да #$жаттар н'мірлерін, стационара т%скен к%ні жне т.с.с. #олданы-
лады.
Типтік тадау — бас жиынты трлерге б лінеді, рбір тр та ы 
да трлерге б лінеді жне нтижесінде баылау трлері іріктеледі. Ба-


204 
IV Блім. Наты медициналы-леуметтанулы зерттеулерді ж"ргізуді...
ылау объектісі бірліктеріні саны трлік топты санына пропорцио-
налды немесе пропорционалды емес деп іріктеледі. Зерттелетін топ 
жасына, жынысына, біліміне, леуметтік дрежесіне байланысты б лі-
неді жне рбір ша ын топтан баылау бірліктеріні ажет саны ірік-
теледі. Ауруды зерттеуде ауруды бірнеше топтарын б леді жне рбір 
топта зерттеуге жататын адамдарды іріктеу жиынты ын алыптасты-
рады.
Сериялы# тадау баылауды объектілеріні жекелеген бірліктерінен 
емес толы топтан т"рады, оны "рамына белгілі бір негізде "йымдас-
тырыл ан баылау бірліктері енеді. С"рыптау бірліктері статистикалы 
серия, я ни статистикалы т"р ыдан ажыратылатын біріліктер болып 
табылатын тадау.
Мысалы, айма#тар (#алалар, аудандар), жеке мекемелер (стационар-
лар, поликлиникалар) жне т.б.
Жалпы "рылымды лгілерді тадау трлері тадауды ателігі-
мен ба аланады, ал жіберуге болатын ателіктер м лшері зерттеу ма-
сатына тікелей байланысты
1
.
Сараптамалы жне эксперименттік зерттеулер барысында ста-
тистикалы репрезентативтілік зерттеу объектілеріні сапалы тріне 
деген ажеттіліктерге ара анда екінші орында шы ады. Тадауды 
репрезентативтілігі ба дарламада ойыл ан масаттар арылы аны-
талады. Репрезентативті тадау дісінде іс жзіне салыстырмалы си-
паттамалар басты жиынтыта ымен бірдей болатындай тадау жзеге 
асады.
Жедел медициналы к мек к рсетуде жне о амды денсаулы 
сатауда о амды ой-пікірлерді зерттеуде леуметтанулы зерттеу 
объектісі болып адамдарды лкен тобы саналады, сондытан бірт"тас 
леуметтанулы сауалнама жргізу ммкін бола бермейді. Мселе та-
дау дісі бойынша шешіледі, ол леуметтанулы апараттарды шектеулі 
трде алса да, б лек топтардан наты жне жо ары дрежеде апарат 
алу а ммкіндік береді. Медициналы-леуметтанулы зерттеулерді 
"йымдастыруымен жне ткізуімен кездейсо тадауды натылы ын 
жне сйкестіліктікті санын анытайды. леуметтанулы сауална-
ма кезінде айталанусыз кездейсо тадау жргізіледі (бір респондент 
сауалнаманы тек бір рет ана толтырады).
1
Демографиялы жне экономикалы зерттеулерде (ателігі 3% дейін) жо ары дрежелі 
сенімділік талап етіледі. арапайым тадау (сенімділік аралы ы 3–10% дегейінде), м л-
шерлік — 10–20% дейін сол ба ытты 20–40% пайыз а дейін н"саулы 40% арты ателік-
тер.


4.2. Медициналы-леуметтанулы зерттеулерді дайынды (йымдастыру)... 
205
Медициналы-леуметтанулы зерттеулер шін тадауды керекті 
санын аныта аннан кейін наты сйкестілікті тадауды жргізуге 
кіріседі;
Тадау 3 шарта сйкес жргізіледі: леуметтік объектілерді бір-
тектілік дегейіне байланысты зерттеулерге ажетті мінездемелер; 
зерттеу міндеттерін жоспарлау бойынша сараптама топтарыны б л-
шектік дегейі; алдын ала жасалын ан зерттеулер бойынша шешім-
дерді сенімділік дегейі.
К'пжылды# леуметтік зерттеулер тжірибесіні мониторингі к'р-
сеткендей, на#ты млімет алу %шін кем дегенде 1200 ба#ылау бірлігі сй-
кестілігі керек, ол %лкен к'лемде зерттеу белгілерімен сипатталады.


Достарыңызбен бөлісу:
1   ...   93   94   95   96   97   98   99   100   ...   177




©emirsaba.org 2024
әкімшілігінің қараңыз

    Басты бет