Оқулық Қазақстан Республикасы Білім жəне ғылым министрлігі бекіткен Алматы, 2011 1
жүктеу/скачать 4,42 Mb.
|
| 228
7.1-мысал. y=cos(x+2)/2 функциясының графигін салатын программа жазыңыз. Алдымен берілген интервалдағы нүктелер саны анықталады жəне графикке координаталық сетка салынады. Төменде, осы есептің программа мəтіні берілген. Program Gr; Uses Crt,Graph; Const n=5; {сан жазылатын позиция саны } m=2; {мəн шығардағы мантисса мөлшері} k=100; {нүктелер саны} nx=5; ny=5; {x жəне y бойынша сеткадағы түзулер саны} kxn=60; kxk=600; kyn=45; kyk=350; {терезе параметрі} Type arr=array[1..100] of real; ari=array[1..100] of integer; Var gd,gm,i:integer; {адаптер типі жəне режимі} x,y:arr; {аргумент жəне функция мəні үшін жиымдар} kx,ky:ari; {x жəне y координатаық нүктелері үшін жиым} ymin,ymax:real; {у экстремалды мəні} dx,dy:real; {графиктегі x жəне y бойынша сетка қадамы} dkx,dky:integer; {экрандағы x жəне y бойынша сетка қадамы} mx,my:real; {масштаб коэффициенті} st:string[5]; {жұмыс жолы} h,xn,xk:real; {қадам, х өсі бойынша интервал} Begin ClrScr; Write(‘Интервалдың бастапқы жəне соңғы мəнін енгізіңіз:’); ReadLn(xn,xk); h:=(xk-xn)/(k-1);{х өсі бойынша қадамды анықтаймыз} 229 x[1]:=xn; ymin:=1e30; ymax:=-1e10; for i:=1 to k do {функцияны табуляциялап, экс- тремумды іздейміз} begin y[i]:=cos(x[i]+2)/2; if y[i]>ymax then ymax:=y[i]; if y[i] mx:=(kxk-kxn)/(x[k]-x[1]); {х өсі бойынша мас- штабты анықтаймыз} my:=(kyk-kyn)/abs(ymax-ymin); {y өсі бойынша масштабты анықтаймыз} for i:=1 to k do {нүктелер координатасын анықтаймыз} begin kx[i]:=round((x[i]-x[1])*mx)+kxn; ky[i]:=round((ymax-y[i])*my)+kyn; end; gd:=detect; InitGraph(gd,gm,’’); {графикалық режимді іске қосамыз} SetColor(4); {ағымдағы түс - қызыл} OutTextXY(180,20,’Y=cos(x+2)/2’); {тақырыпты шығарамыз} SetColor(17); {салу түсі – көгілдір} SetBKColor(7); {фон түсі – сұр} Rectangle(kxn,kyn,kxk,kyk); {графикті шығару үшін тікбұрыш саламыз} SetColor(4); {ағымдағы түс - қызыл} for i:=1 to k-1 do {графикті шығарамыз} Line(kx[i],ky[i],kx[i+1],ky[i+1]); dkx:=round((kxk-kxn)/nx); {х өсі бойынша сетка қадамын анықтаймыз} dky:=round((kyk-kyn)/ny); {y өсі бойынша сетка қадамын анықтаймыз} 230 SetColor(17); {ағымдағы түс – ақшыл көк} for i:=1 to nx do { х өсіне параллель торды саламыз} Line(kxn+dkx*i,kyn,kxn+dkx*i,kyk); for i:=1 to ny do {y өсіне параллель торды саламыз } Line(kxn,kyk-dky*i,kxk,kyk-dky*i); dx:=(x[k]-x[1])/nx; {х өсі бойынша тор қадамын анықтаймыз} dy:=(ymax-ymin)/ny; {y өсі бойынша тор қадамын анықтаймыз} SetTextJustify(1,2); {“төмен қарай орталыққа” туралау} for i:= 1 to nx+1 do {аргумент мəнін шығарамыз} begin Str((x[1]+dx*(i-1)):n:m,st); {санды жолға ай-налдырамыз} OutTextXY(kxn+dkx*(i-1), kyk+6,st); {тор сызығының астына мəндерді шығарамыз} end; SetTextJustify(2,1); {«сол жақтан орталыққа» туралау} for i:=1 to ny+1 do {функция мəнін шығарамыз} begin Str((ymin+dy*(i-1)):n:m,st); {санды жолға ай- налдырамыз } OutTextXY(kxn-6,kyk-dky*(i-1),st); {y өсінің сол жағына шығару} end; ReadLn; {ENTER-ді басуды күтеміз} Closegraph; End. Программа жұмысының нəтижесі берілген интервалдағы функция графигі. Нəтижені графиктен басқа диаграмма немесе түрлі гистограм-малар ретінде де алуға болады. Тағы бір мысал қарастырайық. |