Ж асалы м белгілері: тіл ұш ы , ж а н а м а
ж уы сы ңкы , ілгерінді, тербелімді (үнді), езулік
дауыссыз дыбыс.
Айтылым белгілері: бос тоғы сы ң қы , ауыз
қуысты дауыссыз дыбыс.
Естілім белгілері: бос лепті, үнді, ж іңіш ке,
езу әуезді дауыссы з дыбыс.
Жалпы сипаттамасы: тіл ұш ы , ж ан ам а
ж уы сы ңқы , үнді, ілгерінді (ж іңіш ке), езулік
дауыссыз дыбыс.
Ж уан еріндіктүрі: БҰЛБҰЛ, ҚОЛ т.б.
(20- 3-сурет) Жасалымы: тіл ұшы мен қызыл иек өзара
жымдаса тоғы сы п, екі жаны жуысады ( 2 - 0 ,
жасалу орнына қарай тіл ұшы; тіл ауыз қуысында
кейін шегініп жатады (8), тілдің жатысына қарай
кейінді; дауыс желбезегі мол тербеледі (5-2),
ж ел б езек қ аты сы н а қарай терб елім ді; ерін
дөңгеленіп (сүйірленіп) барып жасалады (1-2),
ерін қаты сы н а қарай еріндік ды бы с болы п
табылады.
Айтылымы: тіл ұшы мен қызыл иек озара
бос т о ғы с ад ы , то ғы сы м күш ін е қар ай бос
тоғы сы ңқы ; ауыз қуысы үлкейіп, көмей қуысы
кішірейеді, үстеме жасалым орнына қарай комей
қуысты дыбыс болып табылады.
Е стіл ім і: тіл ұш ы м ен қ ы зы л и е к т ің
то ғы сы м ы бос леппен аяқталады , то ғы сы м
б іт ім ін е қ а р а й бос л еп ті; д а у ы с сы з ы ң ы л
дыбысталады, үн қаты сы на қарай үнді; әуез
қаты сы на қарай жуан және ерін әуезді дыбыс
болып табылады.
Л° жуан еріндік түрінің айырым белгілері
Ж асалы м белгілері: тіл ұш ы , ж а н а м а
ж уы сы ңқы , кейінді, тербелімді (үнді), еріндік
дауыссыз дыбыс.
Айтылым белгілері: бос тоғы сы ңқы , көмей
қуысты дауыссыз дыбыс.
Естілім белгілері: бос лепті, үнді, жуан, ерін
эуезді дауыссыз дыбыс.
Жалпы сипаттамасы: тіл ұш ы , ж ан ам а
ж у ы с ы ң қ ы , ү н д і, к е й ін д і (ж у а н ), е р ін д ік
дауыссыз дыбыс.
Жіңішке еріндіктүрі: ГҮЛ, ҮЛКЕН т.б.
(20- 4-сурет) Жасалымы: тіл ұшы мен қызыл иек өзара
жымдаса тоғы сы п, екі жағы жуысады (2-1),
жасалу орнына қарай тіл ұшы; тіл ауыз қуысында
ілгері итініп жатады (6), тілдің жатысына қарай
ілгерінді; дауыс желбезегі мол тербеледі (5-2),
ж елб езек қ а ты сы н а қар ай тербелім ді; ерін
дөңгеленіп (сүйірленіп) барып (1-2) жасалады,
ерін қаты сы н а қарай ерін дік ды бы с бөлы п
табылады.
Айтылымы: тіл ұшы мен қызыл иек езара
бос то ғы сад ы , то ғы с ы м күш іне қарай бос
тоғысыңқы; ауыз қуысы кішірейіп, көмей қуысы
үлкейеді, үстеме жасалым орны на қарай ауыз
қуысты дыбыс болып табылады.
Е стілім і: тіл ұш ы м ен қы зы л и е к т ің
тоғы сы м ы бос л еп п ен аяқталады , тоғы сы м
б ітім ін е қ ар ай бос л е п ті; д ау ы ссы з ы ңы л
дыбысталады, үн қаты сы на қарай үнді; әуез
қатысына қарай жіңішке және ерін әуезді дыбыс
болып табылады.
Л |0жіңішке еріндіктүрінің айырым белгілері
