Пуни соғыстары. Себептер және екінші Пуни соғысының басталуы Екі Пуни соғысының қандай ортақтығы бар?
жүктеу/скачать 454,08 Kb.
|
- Бұл бет үшін навигация:
- 4. Бірінші Пуни соғысы, себептері, салдары.
| Үшінші Пуни соғысының себептері
Рим Карфаген Екінші Пуни соғысы кезінде қатты күйретілгенімен, өз билігін қалпына келтіре алады деп қорықты. Бұл кезеңде Рим айтарлықтай нығайып, Грецияны, Египетті жаулап алды. Карфаген өзінің әскери қуатын жоғалтқанымен, ол әлі де ірі сауда орталығы болып қала берді, бұл Рим саудасының өркендеуіне кедергі болды. Ал Рим босқа уайымдаған жоқ, Карфаген тез арада өз байлығын қайтадан жинай бастады. Римдік саясаткер Марк Порций Катон Сенат мәжілістерінің бірінде: «Карфагенді жою керек» деген. Ал сенаторлардың көпшілігі оның пікірін қолдады. Бұл жолы қақтығыстың бастамашысы Рим болды, ал алғашқы екі Пуни соғысы Карфагеннің бастамасымен болды. Қақтығыс нәтижесінде Карфаген қаласы толығымен өртеніп кетті. Ол бірнеше апта бойы жанып кетті. Карфагендіктер табанды түрде (екі жылдан астам) қорғанса да, олардың барлығы Рим әскерінің шабуылына ұшырады. Римдіктер бұл жерді мәңгілікке қарғады. 4. Бірінші Пуни соғысы, себептері, салдары. Бірінші Пуни соғысының себебі Сицилия үшін Рим мен Қарфагеннің күресі болды, мұның үлкен бөлігі (батыс) Қарфагеннің қолында болды, ал аралдың кіші (шығыс) бөлігіне сиракузы тираны Агафокл ие болды. Тек тар бұғаз арқылы ғана Италиядан бөлінген арал, тарихшы Флордың сөзіне қарағанда римдіктердің көз алдында «қол астында тұрған, әрі кездейсоқ материктен үзіліп қалған қызығарлық олжа сияқты болып келетін еді. Бірінші Пуни соғысы басталды, бұл 23 жылға созылды (б. э. дейінгі 264—241 жылдар). Рим әскерлері алғашында үлкен табыстарға жетті. Сицилияға өтіп, олар көп кешікпей Мессананы басып алды, Акрагантты алды, содан соң II Гиеронмен одақтасады. Дұшпанды құрлықта жеңгенмен римдіктер теңіз шайқастарында үнемі жеңіліске ұшырап отырды, өйткені олардың флоты жоқ еді. Қарфаген кемелері Италия жағаларына шабуыл жасап, Сицилия мен Оңтүстік Италияны оқшаулап тастады. Рим сенаты флот құру туралы шешім қабылдады. Римдіктер пентер (бес палубалы корабль) және 20 үш палубалы корабль жасады, олардың жабдықтарын жетілдіре түсті: кемелердің тұмсығына ұштарын және бүйір қанаттарын ілгектермен жабдықтаған «абордаждық мінбелер» (воронкалар) орнатты. Рим легйоншыларына бұрыннан дағдыға айналған қолма-қол ұрыста мінбелер кемелердің палубасына асырыла салынатын еді. Жеңіспен жігерленген римдіктер Карфаген территориясында соғысуға бел байлады. Б. э дейінгі 256 жылы екі консул басқарған 330 рим кемелері Африка жағаларына қарай бет алады. Жолда Экном мүйісінің маңында рим флоты карфаген флоты мен кездеседі де, оған ауыр зиян шектіреді. Римдктер Карфагенге таяу жағалауға сәтті туседі де, құрлықта дұшпанға бірқатар соққы береді. Табысқа сенімді болған рим сенат консулдардың біріне әскери бөліммен және тұтқындармен Римге қайтып оралуға бұйырады. Африкада қалған консул Марк Атилий Регул біраз уақыт жеңіске жете береді. Алайда Рим әскерлері ұзақ ұрыстарға әзірленбеген еді. Б. э. дейінгі 25 , жылы Регул әскерін карфагеннің жалдамалы армиясы талқандайды. Консулдың өзі тұтқынға түсіп, сонда өледі. Әскерлердің қалдығымен рим флоты Римге қайта оралған жолда дауыл кезінде түгелдей дерлік апат болуы арқылы Римнің жеңілісі тағы да қиындай түседі. Жиырма үш жылдық соғыс соғысушы жақтардың күштері сарықты. Сондықтан да бітім келіс сөздерін бастауға Карфаген ұсынысын рим сенаты қабыл алады. Б. э. дейінгі 241 жылы бітім шарты бойынша Қарфаген 10 жыл бойына Римге 3200 талант мөлшерінде контрибуция төлеуге, тұтқындар беруге, өзінің армиясына Апеннин түбегі тайпаларынан жауынгерлер жалдамауға келісіп Сицилиядағы өз иеліктерін Рим билігіне беру тиіс болды. жүктеу/скачать 454,08 Kb. Достарыңызбен бөлісу:
|