ІСІКТЕРДІҢ КЛАССИФИКАЦИЯСЫ

55 
 
жапқыш эпителий 
 
безді эпителия 
 
папиллома  (сүйел) 
 
аденома 
 
карцинома  -  негізгі  торшалық 
рак, 
жалпақторшалы 
рак 
(мүйізденген) 
аденокарцинома  -  рак  (милық, 
скир) 
 
2. Дәнекер ұлпасы 
Фиброздық 
 
 
 
Шырышты 
Майлы 
Шеміршекті 
Сүйекті 
Қантамырлы   
Тамырлы 
Сөл 
тамырлары 
лимфома 
Фиброма 
 
 
 
Миксома 
Липома 
Хондрома 
Остеома 
Ангиома 
 
Лимфагнома 
лимфома 
Саркома,фибросаркома 
(дөңгелек 
торшалы, 
веретонторшалы, 
полиморфты 
торшалы, 
алып 
торшалы)  
миксосаркома  
 липосаркома  
хондросаркома  
остеосаркома  
ангиосаркома,  
гемангиоэндоелиома  
лимфангисаркома 
лимфосаркома (лейкоз) 
3. Бұлшықет ұлпасы 
Жұмсақ 
бұлшықет  
Көлденең-
жолақты 
бұлшықет 
Миома 
Лейомима 
неврофиброма 
Миосаркома 
Леомиомаркома 
рабдомиосаркома 
4. Жүйке ұлпасы 
Жүйке 
торшалары 
Глия 
Жүйке 
Пигментті 
клеткалар 
Ганглиоцитома 
 
Глиома 
Неврофиброма 
меланома 
Ганглиоцитобластома 
Глиобластома 
Неврофибросаркома,  невробластома 
меланосаркома, меланобластома 
 
5. Аралас ұлпалар, аралас ісіктер 
Бірнеше 
ұлпалар 
тератома 
тератобластома 
 
 
Ісіктердің  классификациясының  негізіне  гистологиялық  критерилер,  ал 
кейбір  гистогенез  және  дамушы  ісіктердің  биологиялық    қылық  жағдайларын 

56 
 
жатқызады.  Жануарлардағы  және  адамдардағы  әр  түрдегі  барлық  ісіктерді  екі 
түрге бөледі: қатерлі және қатерсіз деп.    
 
 
 
 
 
Қатерсіз ісіктер қатерлі ісікке айналып, қатерлі ісік болуы мүмкін, қатерлі 
ісіктің  қатерсіз  ісікке  айналуы  байқалмайды.  Өзінің  кейбір  белгілеріне 
байланысты  қатерсіз  ісік  болып  табылады.  Олар  баяу  өседі,  экспансивті  немесе 
батпалы  өсуге  бейім,  айналасындағы  ұлпаларды  ығыстырып,  кейде,  капсуламен 
қоршалады.  Бір  жерде,  метастаз  түзбей  өседі.  Олардың  торшалары  біршама 
жетілген,  сараланбаған    және  аналық  торшаның  ұлпасының  құрамына 
жақындайды.  Әдетте,мұндай  ісіктер  хирургиялық  емдеуге  беріледі(операбельді) 
және оны жойғаннан кейін ауру қайталанбайды.  
 
 
 
 
 
 
Қатерлі  ісіктер  инфильтрлеушілік  өсуімен  (енуші),  өзінің  жолындағы 
ұлпаларды  жоюымен    сипатталады.  Олардың  анық  шекарасы  болмайды,  ереже 
бойынша  метастаз  бөледі(ісік  ошағы).  Олардың  торшалары  жетілмеген, 
сараланбаған, аналық ұлпаға ұқсамайды.  
 
 
 
 
 
Қатерлі  және  қатерсіз  ісік  туралы  түсінік  біршама  жеткілікті,  сол  сияқты 
қатерсіз  ісік  те  өлімге  әкелуі  мүмкін  (ми  ісігі),  ал  кейбір  қатерлі  ісіктер 
(жалпақторшалы  және  мүйізденген  рак)  оңай  жазылады  және  ауру 
қайталанбайды.    
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
Өз  атауын  гректің  бластома  деген  сөзінен  алған.  Ісіктің  тізімі  былай 
құрастырылады:  ісіктің  ауруының  ұлпасының  грек  немесе  латынша  атауының 
соңына  "ома"  қосылады.  Сонымен,  талшықты  дәнекер  ұлпасының  ісігі  фиброма 
деп  аталады,  бұлшықеттен  -  миома,  тамырлардан  -  ангиома  және  т.б.  Соңын 
карцинома  құрайды(грек  тілінен  cancer  -  рак)  -  эпителиалды  ұлпасының  қатерлі 
ісігі  және  саркома  -  дәнекер  ұлпасының  қатерлі  ісігі.  Ежелгі  гректер,  шаяндар 
адамдар  жүзіп  жүргенде  денесіне  кіріп  олардың  барлық  шырынын  сорады  деп 
ойлаған. Дәнекер және басқа ұлпаның қатерлі ісіктері, эпитилий ұлпасын қоспай, 
саркома  деп  аталады(грекше  sarcos  -  ет);  фибросаркома,  остеосаркома, 
лимфосаркома және с.с., тілік беті балықтың етін еске түсіреді.    
 
 
 
Бірақ,  жалпы  ережеден  басқа  ерекшелігі  бар.  Сонымен,  эпителийдің 
қатерсіз  ісігі  -  папиллома(сүйел),  өзінің  атауын  белгілі  формаға  сәйкес 
алған(бүртік). Кейбір ісіктер мүшенің аталуына байланыста аталады: менингеома, 
тимома, гепатома және т.б.    
 
 
 
 
 
 
 
 
 
Бірнеше  ұлпадан  тұратын  ісіктерді  аралас  немесе  тератома  деп 
атайды(грек тілінен teratos - кеміс).  
 
 
 
 
 
 
 
 
Адамдікіне қарағанда, жануарлардағы ісітер әртүрлі және анағұрлым сирек 
кездеседі. Бұл жиі ісік аурулары пайда болғанда жабайы және үй жануарлары ұзақ 
өмір  сүрмейтіндігін  түсіндіреді.  Әр  түрдегі  жануарлардың  ісікке    төзімділігі 
әртүрлі.  
 
 
 
 
 
 
 
 
 

жүктеу/скачать 1,75 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: