99
жүргізу ұсынылады. Көп жағыдайларда бауырдың диффузды тығыздалуы
циррозбен негізделген (cirrhosis), цирроз кезінде бауырдың қалыпты құрылысын
бұзатын және паренхиматоздың кейбір торшаларын ауыстыратын фиброзды
дәнекер ұлпасының диффузды өсуі. Дамыған бауыр циррозы кезінде бауыт өте
тығыздалады, оның беткейі ұсақ немесе ірі түйіндерден тұрады. Кейде жұмсақ,
реганераторлардың шектелген ірі түйіндері болады. Бауырдың өлшемі мен
салмағы кенет кішіреюге дейін гепатомегалиямен байқалады. Цирроз үлкен
болған сайын, бауырда кішірейе түседі.
Көптеген түйіндердің өлшемі бойынша цирроз түйіндері микронодулярлы
(диаметрі 1 см-ден артық месе тепе – тең аумақтар)
және макронодулярлы
(диаметрі әр түрлі түйіндер, олардың кейбіреулерінің өлшемдері бірнеше см-ге
дейін). Цирроздың бастапқы формасы микронодулярлы сипатқа ие болады, кейін
аралас және макронодулярлы формаға өтеді. Өт жолдарының обтурациясы
нәтежиесінде дамитын билиарлы циррозда болады. Обтурация себептері бауыр,
өт жолдарының сыртындағы ісіктер, тастар болуы мүмкін. Склероздық ұлпа өт
жолдары бойынша таралады. Цирроз кезінде гиперэстрогенизм белгілері
байқалады – телианогиоэктазия (тамырлы жұлдызшалар мен торшалар).
Бауырдың ошақты аурулары.
Өт қабы мен өт жолдары – өт жолы мен қабының саңылауларына көбінесе
тастар мен құмдар жиналады. Жас жануарларда олар паразитарлық аурулармен
зақымдалуды санамағанда тіптен кездеспейді. Үлкен және кәрі жануарларда
бауырдың және өт қабының зақымдалуы кезінде өт тасының болуы мүмкін. Тас
құрамына негізінен холестерин, кальци билирубинаты және кальци карбонаты.
Құрамына байыланысты және тастың бір компненттеріне ие болуға байланысты
тастар холестеринді (ақ), пигментті (кальци билирубинатынан - қара), әкті (кальци
карбонатының ақщылдары).
Өт жолының қабының қабынуы (cholecystitis) өткір және созылмалы болуы
мүмкін. Өткір қабыну кезінде қабырғасының қабынуы жуандайды, көпіршігінің
беткейі фибрин дағының әсерінен күңгіртенеді, кескен кезде қабырғаларында
ісінулер байқалады. Созылмалы холециститтің морфологиялық белгілері
қабырғасының жуандауы және оның тығыздалуы болып табылады. Қабырғасы
әктеніп, тығызданып қалады. Бауыр ішілік өт жолдарында механикалық
сарысудыдың дамуы болатын сирек обтурациямен туындайтын тастар болады.
Осындай обтурация инфекциялардың бірігуі кезінде (іріңді холангит, бауыр
абцессі) бауырдың билиарлы циррозына әкеп соқтырады. Жануарлардағы
билиарлы цирроз инвазиялық сипатқа ие, осыған байланысты өт жолдарында
тастардың, тіпті паразиттердің (егер жақында өлген жануардың өлігін ашып
сойған кезде) жиі жиналуы мүмкін.