С. Г. Тажбаева Редакция алқасы

Вестник КазНПУ им. Абая, серия«Педагогические науки», №3(47), 2015 г. 
208 
мемлекетке саяси ж5не құқықтық қатысы. Қазіргі Мықты ж5не Қуатты Қазақстанныңазаматтық қоғамын 
бес жүйеге бөліп көрсетуге болады:5леуметтік, саяси, экономикалық, рухани-м5дени, ақпараттық. Соның 
ішінде, рухани-м5дени жүйе ж5не оның негізгі бағыттары – білім, ғылым, м5дениет, рухани сана-сезім, 
дін, денсаулық оқушы жастардың азаматтығын қалыптастыруда маңызды рөл атқарады. 
Азаматтық  м[селесін  тарихилық  қағидасы  тұрғысынан  қарастырғанғалымдар  зерттеулерін  талдай 
отрып,  азаматтық  т5рбиенің  мазмұндық  сипаттамасы  нақты  тарихи  д5уірге  сай  қоғамның  5леуметтік 
сұранысын бейнелеген деп тұжырымдауға болады.  
Азаматтық т5рбиенің 5леуметтік қызмет пен педагогикалық құбылыс ретінде пайда болуы қоғамдық-
экономикалық формацияның нақты-тарихи жағдайымен тығыз байланысты. Оның мақсаты мемлекеттің 
белгілі  бір  типіне  5леуметтік  сұранысын  көрсете  отырып,  қоғамның  5леуметтік-таптық  құрылымының 
заңды өзгерістеріне с5йкес мағына беріліп анықталады.  
Бұл  педагогикалық  құбылысты  нақты-тарихилық  тұрғыдан  талдау  «азаматтық  т5рбие»  ұғымы  мен 
азаматтықтың ежелгі д5уірден бүгінгі күнге дейінгі динамикасын қадағалауға мүмкіндік береді.  
Азаматты  т5рбиелеудің  теориясы  мен  практикасының  тарихи  аспектісі  О.И.Волжина,  Н.К.Гончаров, 
Ф.Ф.Королев,  А.М.Шаленов,  Д.С.Яковлева,  т.б  зерттеулерінде  қарастырылады.  Бұл  м5селенің  м5нін 
түсіну үшін Ю.П.Азаров, А.А.Бейсенбаева, К.К.Жампеисова, т.б. зерттеулері де маңызды.  
Жоғарыдағы  ғалымдардың  пікірінше,  азаматтық  т5рбие  ж5не  оның  н5тижесі  азаматтық  5леуметтік-
саяси құбылыс ретінде мемлекеттік институттарды ж5не азамтық қоғамды қалыптастырумен бірмезгілде, 
яғни құл иеленушілік кезеңде пайда болды. Сол уақыттан бастап азаматтық т5рбие мемлекеттің атрибуты 
ж5не  қызметі  болып  қалыптасты.  Бұл  м5селенің  мазмұны  мен  м5ні  қоғамның  дамуына  байланысты 
өзгеріп отырғаны заңдылық.  
Сондықтан  күрделі  тұлғалық  қасиет  ретінде  азаматтықтың  м5нін  анықтау  үшін  оның  компоненттік 
құрамын, ішік құрылымдық өзгерістері мен даму тенденциясын айқындау қажет.  
«Азамат»  ұғымының  мазмұны  (5леуметтік,  заңды,  саяси,  адамгершілік5рбір  тарихи  д5уірде  өзгеріп 
отырған.  Азамат  (грекше  «polities»,  латынша«civis»,  ағылшын  тілінде  «citizth»азаматтық  құқығы  бар 
ж5не  міндеттерін  атқаратын  қабілетке  ие  тұлға  деген  мағынаны  білдіреді.  Сонымен  азамат  белгілі  бір 
құқықтар мен міндеттерге ие болған іс-5рекет субъектісі.  
Антропологиялық тұғыр адамның тұлғалық даму құрылымында азаматтық феноменін талдаудың жаңа 
құндылық  парадигмасын  анықтады.  Философиялық  тұрғыдан  «азамат»  ұғымы  адамгершілік  қасиеттер 
арқылы анықталады.  
Сондықтан оқушы жастардың азаматтығын қалыптастыру м5селесі философия, педагогика, психоло-
гия, 5леуметтану ғылымдарының зерттеу п5ні болып табылады. Бірақ, 5дебиеттерде азаматтықтың таби-
ғаты, оның құрылымы мен қалыптасу ж5не даму механизмдері туралы білімді құру үшін қажетті теория-
лық ж5не эксперименталдық материалдар 5лі де болса жеткіліксіз.  
Г.Н.  Филонов  бұл  феноменге  енетін  басымды  құндылықтарды  бөліп  көрсетеді:  қоғамдық  игілік, 
адамның құқығы, 5леуметтік 5ділеттілік, заң алдындағы теңдік, адамгершілік, адалдық, патриотизм мен 
толеранттық [ 3]. 
Ғылыми 5дебиеттерді талдау «азаматтық» ұғымы мазмұнының 5леуметтік-құқықтық, моралдық-этика-
лық,  5леуметтік-психологиялық  ж5не  педагогикалық  аспектілер  тұрғысынан  қарастырылатынын  көрсе-
теді.  
Kлеуметтік-құқықтық  аспектіде  азаматтық  мемлекетті  басқаруға  белсенді  қатысуға  дайындық, 
демократиялық  қарым-қатынас  т5жірибесін,  демократиялық  құндылықтарды  қабылдау,  демократиялық 
сананы дамыту деңгейі ретінде түсіндіріледі (А.Я.Азарова, А.К.Мухтарова, т.б..  
Моралдық-этикалық  аспектіде  азаматтық  қоғамның  адамгершілік  м5дениет  деңгейі,  адамгершілік 
императив, парыз, азаматтық бедел, ар-ұждан, патриотизм, гуманизм идеалына с5йкестік ретінде түсінді-
ріледі (Л,М,Архангельский, Л.А.Байсеркеев, т.б. 
Kлеуметтік-психологиялық аспектідеазаматтық мемлекетпен, қоғаммен бірлікте болу, отанға сүйіс-
пеншілік, 5леуметтік оптимизм, өмірлік қиындықтарды жеңудегі шішім қабылдау ж5не тұрақтылық сезімі 
ретінде қарастырылады (И.С.Кон, С.К.Нурмукашева, т.б. 
Педагогикалық  аспектіде  азаматтық  мемлекет,  қоғам,  халық  алдындағыпарызы  мен  азаматтық 
міндеттерін саналы ж5не белсенді орындауын, өзінің азаматтық құқығын ақылмен пайдалануын анықтай-
тын адамгершілік сапасы ретінде анықталады [4].  
Ғылыми-педагогикалық 5дебиеттерде 5ртүрлі анықтамалар кездеседі.  
«Орыс  тілі  сөздігінде»  азаматтық  азаматтың  мемлекетке  қатынасы  бойынша  өзінің  құқығы  мен 
міндеттерін жете ұғынуы, азаматтық т5ртіптілігі мен жинақтылығы ретінде анықталады [5].  

Абай атындағы ҚазҰПУ-нің Хабаршысы, «Педагогика ғылымдары» сериясы, №3(47), 2015 г. 
209 
«Азаматтық «өркениетпен» теңестіріледі, яғни«адамның 5леуметтік даму деңгейіне жетуі», азаматты 
азаматтық құқықтың субъектісі ретінде сипаттайды.  
Саяси энциклопедиялық сөздікте «азаматтық» ұғымы көпмағыналы: 1) Саяси қауымдастық ісіне бел-
сенді  ж5не  саналы  қатысу;  2)  Саяси  қауымдастықтың  толыққанды  мүшесі,  азаматы  екендігін  психоло-
гиялық  сезінуі;  3)  Азамат  рөліне  қабілеттілігі  мен  дайындығы;  4)  Саяси  қауымдастықтың  еркін 
адамгершілікті қатысушысы; 5) Саяси қауымдастықтың қызығуышылығына берілгендік [6].  
Бұл ұғымның осындай ж5не басқа да анықтамалары бірін-бірі өзара толықтырады. Демек «азаматтық» 
ұғымы көлемді, көпқырлы.  
В.С.Ильин  «нағыз  азамат  өзіндік  бедел  сезімін,  дербес  т5ртіптілікке  айналған  ішкі  еркіндікті,  басқа 
азамат пен билікке сыйласымды ж5не сенімді қатынасты меңгерген, өзінің құқығын міндеті, ал міндетін 
құқығы ретінде қабылдауы тиіс» - деп есептейді [7]. 
В.А.Мальцевтың  пікірінше,  «азамат»  ұғымы  белсенді  5рекетінен,  бағалауынан,  сезімінен  көрінетін 
тұлғаның мемлекетке, құқыққа, билік пен заңға қатынасын сипаттайды [8]. 
Е.В.Ростовцева  «азаматтықты»  тұлғаның  қоғамдағы  адамгершілік  ж5не  моралдық  нормалармен 
қабылданған, қоғамдағы, мемлекеттегі жағдайларға, тұлғаның қажеттіліктері мен мүмкіндіктеріне с5йкес 
5леуметтік бағыттылығы, 5леуметтік-маңызды қызығушылығына, мақсатына қол жеткізуге дайындығын 
анықтайтын тұлғаның қасиет сапаларының интегративті бірлігі ретінде анықтайды [9].  
Жалпы  алғанда  д5стүрлі  тұрғыдан  азаматтықтың  үш  негізгі  құрылымдық  элементтері  бөліп  көрсеті-
летіні белгілі азаматтық сана-сезім, азаматтық белсенділік, азаматтық жауапкершілік. 
Заманауи зерттеу жұмыстарында азаматтықтың мазмұны мен құрылымы туралы бірдей тұжырымдар 
жоқ  десе  де  болады.  Авторлар  азаматтықтың  5р  түрлі  компоненттерін  бөліп  көрсетеді:дүниетанымдық, 
ұлттық-патриоттық, адамгершілік, еңбек, көркемөнер-шығармашылық, құқықтық, экономикалық, эколо-
гиялық, т.б.  
Г.Я.Гревцованың пікірінше, азаматтықтың компоненттері болып табылады: дүниетаным (білім, ұғым, 
сенім,  мінез-құлық  (норма,  бағыттылық,  ұстаным,  іс-5рекетті  бағалау  (адамгершілік,  саяси,  құқықтық 
сананың сапалы жағдайы, ойлау стилі, таным, м5дениет (сезім, қатынас, мінез-құлық м5дениеті, шығар-
машылық мазмұны мен сипаты [10]. 
Ж.А.Макатова «азаматтықты ұлттық сана-сезім, ұлттық қасиет, интернационализм деген компонент-
терден тұрады» - деп есептейді [11].  
Сонымен  бірге  мектептік  білім  теориясы  мен  практикасы  азаматтықтың  құрылымында  құндылық 
бағдар  негізгі  компонент  ретінде  ашып  көрсетіледі.  Азаматтық  қоғамды  дамыту  тұжырымдамасында 
азаматтық  қоғам  ұғымына  негізгі  5рекет  ететін  субъекті  ретінде  адам  өзінің  барлық  сұраныстары  мен 
құндылықтар жүйесімен қатысады.  
Азаматтық т5рбие қоғам мен мемлекеттің мүшесі ретінде жеке тұлғаның 5леуметтік-саяси, құқықтық, 
экономикалық,  экологиялық,  моральдық  этикалық  білімдерін,  т5жірибелік  іс-5рекеттерін  қалыптастыру 
жүйесі мен үдерісін ұйымдастырады.  
Тұлғаның  азаматтығы  азаматтық  ұстанымынан  байқалады.  Оның  базалық  қасиеттері  іс-5рекеттегі 
тұлғалық белсенділік, интегртивті жүйетүзушілік, жауапкершілік, еліне, халқына қызмет ету, патриотизм, 
т.б. 
«Азаматтық»  ұғымы  «патриотизм»  ұғымымен  өзара  тығыз  байланыста  қарастырылады.  Еліміздің 
алдыңғы  қатарлы  30  мемлекеттердің  қатарынан  көрінуі,  экономикалық  еркiн  аймаққа  мүше  болуға 
ұмтылысы,бiлiм беру жүйесiнiң 5лемдiк бiлiм кеңiстiгiне кiруi бүгінгі жаһандану үрдісінде «патриотизм» 
ұғымын  тек  мемлекеттiк  тұрғыда  ғана  емес,  5лемдiк  деңгейде  бейбiтшiлiк  пен  тыныштықты  сақтау 
м5селесi тұрғысынан қарастыруды талап еиеді.  
Философ  А.Айталы  “...Ұлтжандылық  халықтың  рухани  ж5не  материалдық  игіліктерін  көбейтуге 
арналған  жігері,  қайраты.  Ұлтжанды  деп  еңбекқор,  іскер,  талапты,  ойшыл,  ізденгіш,  ұлттық  мұраттар 
жолындағы абзал істіңиесін айтамыз. Ұлы ұлттарөздерінің осындайұлтжандылығымен мықты“,- депатап 
көрсетеді [12].  
«Қазақстандық  патриотизм  –  Қазақстанды  мекендейтiн  барлық  ұлт  пен  ұлыстардың,  халықтардың 
мемлекеттің  5лемдiк  биiктен  көрiну  жолында  бiлiм,  м5дениет,  экономика,  5леуметтік  тұрғыда  дамуына 
жағдай жасай отырып, елiмiздегi бейбiтшiлiкті, бiрлiк пен т5уелсiздiктi сақтау үшiн барлық күш - жiгерiн 
жұмсау» - деп тұжырымдауға мүмкіндік береді. ОсыданҚазақстандық патриотизмді 5лемдiк тыныштық 
пен бейбiтшiлiктi сақтаудың негiзгi бiр тұғыры деп айтуға болады. 
Қорыта келгенде, оқушы жастардың азаматтық тұлғасы ой дербестігімен, болашағымыз үшін жауап-
кершілікті мойнына ала алатын, маңызды рухани ж5не адамгершілік қасиеттері бар, азаматтық парызды 

Вестник КазНПУ им. Абая, серия«Педагогические науки», №3(47), 2015 г. 
210 
сезінетін,  Отанға,  туған  жерге,  ағайын-туғандарына,  тіліне,  өз  халқының  салт-д5стүрлеріне  сүйіспен-
шілікпен қарайтын, өз Отаны, тарихы, халқының жетістігі үшін мақтаныш сезімімен сипатталады. 
 
1.  Назарбаев  Н.K.  «Қазақстан-2050»  стратегиясы  Қазақстан  халқына  Жолдауы.  Қалыптасып  болған  мемле-
кеттің жаңа саяси бағыты. 2012 ж. 
2. Орысша-қазақша түсіндірме сөздік. Kлеуметтану ж[не саясаттану бойынша/ Жалпы редакцияны басқарған 
Е.Арын. – Павлодар: «ЭКО», 2006. -569б. 
3. Филонов Г.Н. Феномен гражданственности в структуре личностного развития. Педагогика. №10. 2002. С.24-29. 
4. Коджаспирова Г.М., Коджаспиров А.Ю.Педагогический словарь. – М. АСАДЕМА, 2000. -172с. 
5. Толковый словарь русского языка / Под ред. Д.Н.Ушинского. –М.Советская энциклопедия, 1935. 
6. Тадевосян Э.В. Словарь-справочник по социологии и политологии. –М. Знание, 1996. -272с. 
7. Ильин В.С. Формирование личности школьников. Целостный подход. –М., 1984. 178с. 
8. Мальцев В.А.Основы политологии. –М., 1998. -480с. 
9. Ростовцева Е.В. Гражданское воспитание учащихся в контексте гуманизации образования. – Сочи, 1998. -136с. 
10. Гревцова Г.Я. Воспитание гражданственности у старшеклассников средствами общественных дисциплин. 
Автореф. к.п.н. –М., 1998. -26с. 
11. Макатова Ж.А. Развитие гражданского воспитания в школах Казахстана в 1917-1930гг. Автореф. к.п.н. –
Алматы, 1994. -24с. 
12. АйталыА.Жаһандану ж[не ұлт м[селесі. Егемен Қазақстан. - 2008. - 27 ақпан (№51-54). - С. 5.  
 
Абстракт: Кризисная ситуация, сложившаяся в экономике, огромные социальные проблемы размывают культи-
вируемые  в  каждом  государстве  патриотические  и  гражданские  чувства  людей.  Обращение  к  теме  гражданст-
венности, гражданского воспитания школьников всегда представлялось актуальным.  
Поскольку гражданственность определяет меру социальной активности индивида и включения его в различные 
сферы жизнедеятельности, то гражданское воспитание должно стать тем центральным звеном, которое может вытя-
нуть всю цепь нравственных проблем формирования личности выпусника общеобра-зовательной школы.  
Ключевые слова: гражданин, гражданственность, гражданское воспитание,патриотизм. 
 
Abstract:The crisis situation in the economy, the huge social problems erode cultivated in every state and civil patriotic 
feelings of the people. Appeal to the subject of citizenship, civic education students always seemed relevant.  
Since citizenship defines the measure of social activity of the individual and its inclusion in the various spheres of life, the 
civic  education  should  be  the  central  element,  which  can  pull  the  whole  chain  of  moral  issues  of  identity  formation  of 
secondary school graduates. 
Key words:citizen, citizenship, civic education, patriotism. 
 
УДК 785  
 
МУЗЫКАЛЬНОЕ РАЗВИТИЕ И ОБРАЗОВАНИЕ ДОШКОЛЬНИКОВ В РАМКАХ 
ГУМАНИТАРНОГО ПОДХОДА 
 
Афонина Н.А. – к.п.н., доцент СКГУ им. М.Козыбаева, г. Петропавловск 
 
Аннотация:  Статья  опринятии  идеи  о  том,  что  гуманитарный  подход  в  условиях  музыкального  воспитания  и 
обучения наиболее полно обеспечит развитие ребенка дошкольника как целостного феномена.  
Ключевые слова: гуманитарный подход, музыкальное обучение, дошкольник, целостность развития. 
 
Государственная  программа  развития  Республики  Казахстан  на  2011-2020  выдвигает  требование 
обеспечить  индивидуальное  и  личностное  развитие  детей  дошкольного  возраста  [1].Споритьо  том,  что 
ребенок  развивается  как  цельный  феномен  не  приходится.  Невозможно  представить  себе,  что  в  опре-
деленные часы или годы происходит развитие какого-либо конкретного психического процесса. Однако и 
психолого-педагогическая наука, и педагогическая практика по сей день не дают однозначного ответа на 
вопросы связанные с пониманием целостности человека. 
Прежде  всего  следует  обратить  внимание  на  то,  что  возвращаться  к  этому  материалу  придется  в 
процессе  чтения  авторских  мировоззренческих  идей,  взглядов  философской  и  педагогической  мысли  с 
позиций методологического подхода к проблеме музыкального развития и воспитания ребенка дошколь-
ного возраста. Методология - система принципов и способов организации и построения теоретической и 
практической деятельности. Обратим ваше внимание на три позиции. 
 

Абай атындағы ҚазҰПУ-нің Хабаршысы, «Педагогика ғылымдары» сериясы, №3(47), 2015 г. 
211 
Во-первых,  целостность-это  внутреннее  единство,  непротиворечивость,  гармония  как  внутри  самого 
объекта (в нашем случае - человека), так и во взаимодействии его с окружающим миром. Многие ученые 
придерживаются точки зрения, что целостность - это синтез качеств, характеризующих высший уровень 
развития. 
Во-вторых, в психологии существует несколько теорий, объясняющих феномен целостности человека. 
К наиболее значимым из них относятся: теория Б. Г.Ананьева человеке как индивиде, личности, субъекте 
деятельности, индивидуальности; теория С.Л. Рубинштейна о человеке как субъекте жизни, развиваемая 
его последователями К.А. Абульхановой-Славской, А.В. Брушлинским. 
В  педагогических  исследованиях  вы  сможете  встретить  разное  трактование  целостности  развития 
ребенка: 
-  целостность как гармоничное  сочетание  всех  сторон  развития -  физического, умственного, нравст-
венного, эстетического (В.И. Логинова, А.П. Усова, С.Г. Козлова); 
- целостность как сочетание биологического, социального и культурного начала в человеке (Б.Г. Ана-
ньев, М.С. Каган, P.M. Чумичева); 
- целостность как интеграция желаний (потребностей, мотивов), чувств, разума (познавательных про-
цессов), характера, способностей человека (В.И. Слободчиков, Е.И. Исаев). 
В-третьих,  развитие  мы  рассматриваем  в  педагогическом  смысле  и  понимаем  его  как  целенаправ-
ленный  процесс  создания  специальных  педагогических  условий,  содействующий  внутренним  измене-
ниям человека. Специально организованное развитие ребенка - это воспитание, обучение и образование. 
Принимая разные точки зрения на соотношения данных педагогических категорий, мы определяем обра-
зование  как  процесс,  интегрирующий  в  себе  и  воспитание  иобучение.  Объясняя  сущность  целостности 
развития ребенка дошкольного возраста, мы выбираем гуманитарный подход. 
Гуманитарный подход - совокупность культуроориентированных и человекоориентированных взгля-
дов.  Идеи  гуманитаризации  есть  идеи  культурной  обусловленности  развития  человека.  Гуманитарный 
подход  с  точки  зрения  педагогики  это  подход,  понимающий  и  изучающий  ребенка  как  субъекта,  инте-
грирующегося в человеческую культуру и одновременно обогащающего ее. 
С позиций гуманитарного подхода ребёнка можно рассматриватькак сложную открытую систему, для 
которой характерна нелинейность развития. Это означает многовариантные и альтернативные пути разви-
тия  каждого  конкретного  дошкольника,  его  права  на  индивидуальный  темп  и  качество  становления.  В 
этом подходе важную роль играют познание и помощь в развитии уникальности, единичности, целост-
ности растущего человека - его психофизики, природы, опыта, интересов, отношений,культуры. 
Такая  позиция  даёт  возможность  рассматривать  педагогические  проблемы  в  культурологическом 
контексте, где музыка важная составляющая человеческой культуры. Этот подход позволяет объединить 
и педагогический процесс музыкального развития ребенка, и само музыкальное искусство. 
Гуманитарная  методология  определяет  в  качестве  предмета  изучения  проявления  единичного,  уни-
кального, личностного. Гуманитарный подход по своей природе контекстен, что допускает многообразие 
рассмотрения одной и той же проблемы и многообразие вариантов ее решения в зависимости от ценнос-
тей и смыслов общественной и индивидуальной культуры. 
Контекст  -  наличие  определенной  ситуации,  окружения,  системы  условий,  определяющей  смысл  и 
значение  того  или  иного  явления.  Это  значит,  что  при  определении  стратегии  музыкального  развития 
ребенка важно учитывать многообразие факторов его жизни как целостности-этоимеющийся музыкаль-
ный опыт, детскую субкультуру, культуру окружающих взрослых,социальный временной период. Иными 
словами,  педагогический  процесс  в  отношении  каждого  ребенка  может  рассматриваться  как  индиви-
дуальная помощь в его развитии. 
С этих позиций педагогический процесс обретает особый, гуманитарный, культурный смысл и стано-
вится  направленным  на  оказание  ребенку  содействия  и  поддержки  в  его  открытиях  мира,  культурного 
пространства, самого себя. В этом случае целенаправленность феномена развития и образования ребенка 
приобретает  новое  качественное  обозрение.  Это  уже  не  просто  процесс  трансляции,  передачи  ребенку 
культуры  в  форме  знаний  и  умений,  а  погружение  в  культуру  через  виды  деятельности,  которые 
доступны ребёнку для его обогащения. 
Гуманитарный подход позволяет рассматривать образование как часть культуры. Образование чело-
века в этом случае становится частью его индивидуальной культуры. В общефилософском смысле речь 
может идти о рассмотрении процессов взаимодействия ребенка с окружающей социальной и предметной 
средой, либо о процессах социализации - включении дошкольника в мир людей, либо о процессах культу-
рации  -  включении  дошкольника  в  мир  вещей,  созданных  людьми.  Что  с  точки  зрения  философии 

Вестник КазНПУ им. Абая, серия«Педагогические науки», №3(47), 2015 г. 
212 
культуры образование это одновременно ценность культуры и индивида, и способпередачи культурных 
ценностей  от  человека  к  человеку.  Это  значит,  что  ребенок,  включенный  в  педагогический  процесс, 
становится частью общечеловеческой культуры, образуя с ней единое целое и сохраняя при этом свою 
индивидуальность. 
На  практике  гуманитарный  подход  предполагает  рассмотрение  ребенка  как  субъекта  культурного 
саморазвития, а педагога как посредника между ребенком и культурой, способного поддержать индиви-
дуальное  самоопределение  личности  в  ценностях  культуры.  Это  значит  что,  являясь  равноправными 
субъектами, ребенок и педагог образуют целостность, совместно переживая педагогическую ситуацию. 
Все проблемы, связанные с изучением человека, обязательно затрагивают сферу культуры. Культура 
образует мир только человеческого. Она выступает на первый план и при анализе человеческого мира, 
человеческой  действительности,  и  при  анализе  социальной  жизни  людей  в  этом  мире,  и  в  конкретном 
бытии конкретного  человека,  в его  самосознании. Это  те  условия  и  та сфера бытия, в  которой  человек 
может проявить себя в полной мере своих возможностей. 
Культура  -  это  «специфически  человеческий  способ  бытия»  (М.  С.  Каган),  она  определяет  направ-
ленность  и  содержание  активности  людей,  их  отношения  к  самим  себе  и  окружающему  миру.  Иными 
словами, сам человек, и что особенно ценно для нас, ребенок-дошкольник - это мир культуры, а культура 
–  это  мир  людей,  что  и  есть  целостность.  Таким  образом,  культура  есть  среда  целостного  развития 
ребенка.  Ещё  один  тезис  к  нашему  рассуждению.  Процесс  целостного  становления  и  развития  ребенка 
возможен в том случае, если ребенок становится субъектом музыкальной деятельности во всех её видах. 
На что утвердительно ответили сотрудники Петербургскойнаучной школы, возглавляемой А.М.Леу-
шиной  и  В.И.Логиновой,  внесщих  существенный  вклад  в  решение  данной  проблемы.  Доказано,  что 
ребенок  в  дошкольном  возрасте,  при  определенных  педагогических  условиях,  становится  субъектом 
детских видов деятельности (игровой, трудовой, художественной),где в конечном успешном результате и 
субъектом культуры. 
Таким образом, гуманитарный подход в условиях музыкального воспитания и обучения – это приня-
тие  идеи  о  том,  что  ребенок  развивается,  накапливая  музыкальный  опыт,  музыкальные  впечатления  и 
одновременно  активно  преобразует  музыкальную  культуру,  внося  в  нее  элементы  своей  субкультуры, 
становится субъектом разных видов музыкальной деятельности, что позволит обеспечить индивидуаль-
ное иличностное развитие ребенка дошкольного возраста. 
 
1.  Зимина A.M. Основы музыкального воспитания и развития детей младшего возраста. - М.: Владос, 2000. 
2.  Абдуллин Э.Б., Николаева Е.В. Теория музыкального образования. - М, 2004. 
3.  Дубровская Е.А. Ступеньки музыкального развития. - М.: Просвещение, 2003. 
4.  Абульханова К.А. Психология и сознание личности. - М., 1999. 
5.  Ананьев Б. Г. Человек как предмет познания. - СПб., 2001. 
6.  Брушлинский А. В. Психология субъекта. - М., 2003. 
7.  Иванов СП. Психология художественного действия субъекта. - М.,2003. 
8.  Орлов А. Б. Психология личности и сущности человека: парадигмы, проекции, практики. - М., 2002. 
9.  Леонтьев А.Н. Деятельность. Сознание. Личность. 2 изд.,- М.;Политиздат, 1977г. 
 

жүктеу/скачать 7,13 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: