Радиациялық қауіптердің әсерлері шыққан тегі бойынша табиғи және антропогенді болып бөлінеді.
Табиғи факторларға қазба рудалары, күн сәулесі, ғарыштық радиация.
Ал антропогендікке мысал радиациялық өндіруге және қолдануға, атом энергиясын өндіруге және ядролық қаруын сынауға байланысты жұмыстар жатады.
Сонымен адам өміріне өте қауіпті радиациялық антропогендік әсерлер адамзаттың мына іс-әрекетімен тығыз байланысты:
• Атом өнеркәсібі (Чернобыль авариясы)
• Ядролық жарылыстар (Семей полигоны)
• Медицина (рентген) мен ғылым (әртүрлі радиоактивті элементтермен тәжірибе жасау)
Радиациялық сәулелену түрлерінің адам үшін қауіптілігі
Сәулелену мутагендік фактор болып табылады, бұл жасушаның генетикалық материалының өзгеруі, ген мутациясына әкеледі. Радиациялық сәулеленуден адамдарда ауыр аурулар – лейкемия, қатерлі ісік (өкпе, қалқанша без), инфекциялық асқынулар, метаболикалық бұзылулар, катаракта, генетикалық бұзылулар (мутация), туа біткен ақаулар, түсік түсіру және бедеулік пайда болуы мүмкін.
Радиацияның өлшем бірліктері радиоактивті көздердің белсенділігі «А» (Ки және Бк)
энергия ағынының жиілігі (Вт/м2)
Радиацияның заттарға әсерін бағалау үшін (тірі емес ұлпаларға) : жұтылған доза «Д»(Грей или Рад)
экспозициялық доза «Х» (Кл/кг или Рентген)
Радиацияның тірі ұлпаларға әсерін бағалау үшін эквивалентті доза «Н»(Зв или бэр)
эффективті эквивалентті доза (Зв или бэр)
эквивалентті доза қуаты (Зв/час)
СИ – Халықаралық бірлік жүйесі
Внесистемная – жүйеден тыс бірлік
