МЕЖДУНАРОДНАЯ КОНФЕРЕНЦИЯ «МОДЕРНИЗАЦИЯ СОЗНАНИЯ:
ХАРАКТЕР ПЕРЕДАЧИ ОБРАЗА «ӘЛЕМ» В ДУХОВНОМ НАСЛЕДИИ
49
Челеби С.,
PhD, Түркия
Калиева Н.Ш.,
аға оқытушы,
Қазақ ұлттық қыздар педагогикалық университеті,
Алматы, Қазақстан
ҚОЖА АХМЕТ ЯСАУИДЫҢ
«ДИУАН-И ХИКМЕТІНДЕГІ» ӘЛЕМДІ ҚАБЫЛДАУЫ
Түйіндеме.
Әлем жандылардың тіршілік ететін физикалық және географиялық мекені ретінде танылға-
нымен, діни-мистикалық көзқарас негізінде қарайтын болса, әлемді қабылдау формалары да діни өлшемде
көрінеді.
Өмірлерін Құран мен Сүннетпен байланыстырған мистиктер Құран мен Сүннет туралы дүниетаным
қалыптастырып, оны өз еңбектерінде паш еткен.
Бұл зерттеуде түркі сопылық (тасаввуф) әдебиетінің маңызды тұлғаларының бірі Хожа Ахмет Ясауидің
Диуан-и хикметіндегі әлемді қабылдауы мен баяндау тәсілін талдау мақсат етілді. Сопылық дегеніміз басқа
танымдардан өзгеше исламдық дүниетанымның бір формасы. Мақаланың өзектілігі сопылықты дәріптеген
Қожа Ахмет Ясауидің ілімін тану әлі күнге дейін терең зерттеуді талап ететіндігімен айқындалады.
Алынған нәтижелер Хожа Ахмет Ясауидің Диуан-и хикметіндегі дүниені қабылдау мәселесі адамның
ынта-тілегі мен ақыретті түйсінуі негізінде қарастыратыны анықталды.
Дүниені қабылдау адамның ынта-жігері жағынан алып қарағанда – лас, қайғырып, алаңдауға тұрарлық-
сыз құбылыс сияқты қасиеттері арқылы айқындалды; ал дүниені ақырет арқылы тану көз жасын төгіп, ақырет
қамын ойлайтын ғибадат орны ретінде сипатталған.
Мақала ҚР БжҒМ Ғылым комитеті тарапынан 2021-2023 жылдарға арналған ғылыми және (немесе)
ғылыми-техникалық жобалар бойынша гранттық қаржыландырылатын «Көне түркілер дүниетанымындағы
концептілер жүйесі» тақырыбындағы жоба аясында жоспарланды.
Достарыңызбен бөлісу: 
