19
Г) Қиыстырылған (түйдектелген) дауыстылар қатары.
(Бұл дауыстылар қиыстырылуы барысында тілдің қалыбы
А айту қалыбында, еріннің қалыбы В қатарындай тұрып айтылады.
1) ü [Брюкеде
u
1
, Сиеверсте
ü
2
, және
u
1
, Лепсиуста
ụ].
«Екі түрлі болып келеді: а)
u
2
—
і
2
мен қиыстырылған дыбыс
ретінде. в)
u
1
—
і
1
мен қиыстырылған дыбыс ретінде. Соңғысын
мен Ертіс және Волга диалектілерінде кездестірдім. Бұл
ü дыбысы
неміс тіліндегі
ü, француз тіліндегі
u тәрізді. (Еріннің
u-ды айту
қалыбында, тілдің
і дыбысын айту қалыбында тұруы арқылы
жасалады)» /11,ХІ/. Автор сипаттамасында сөйлеу мүшелерінің екі
дыбысты айту қалыбында тұру арқылы пайда болатын дыбыс
қазіргі қазақ тіліндегі
ү дыбысына сай келеді.
Ү дыбысын айтқанда
ерін
у дыбысын айтудағы қалыпта алға қарай сүйірленіп жылжиды,
ал тіл ұшы төменгі тістерге тіреледі. Мысалы, қазақ тіліндегі
күн,
үн, үндеу сөздерінде
ү дыбысының айтылуы мен неміс тіліндегі
müßig (мүзик), münzen (мүнцен), сөздеріндегі
ү дыбысының
айтылуы сөйлеу мүшелерінің бір қалыпта болуы арқылы жүзеге
асырылады.
2)
ö екі түрлі болып кездеседі. [Брюкеде
о
е
,
Достарыңызбен бөлісу: 
