Шарт­ты­бел­гі­лер Зерделі­ой – ақын-жа зу шы лар ту ра лы пі кір лер мен бел гі лі тұл ға- лар дың фи ло со фия лық ойт ол ғау ла ры – та қы рып ты ке ңей те тін та ным дық мә лі меттер Әдебиет­теориясы

51
«Өзім­ту­ра­лы»­өле­ңі
Өз ге емес, өзім ай там өз жай ым да,
Жү ре гім жа лын ат қан сөз дай ын да…
Қа сым Аман жо лов
Қ.Аман жо лов поэ зия сы өр шіл ро ман тизм, би ік па фос, аза мат тық идея-
сы ның ай қын ды ғы мен ерек ше ле не ді. Ақын ның «Өзім ту ра лы» өле ңі өзі нің 
өт кен өмі рін дей, өмір лік кре до сын дай. Ол осы өле ңі ар қы лы ке лер ұр пақ қа сыр 
ай тып, өси ет қал ды рып кет кен:
Сен нет кен ба қыт ты едің, ке лер ұр пақ,
Қа рай мын еле сі ңе мен та ңыр қап,
Жаң ғыр тып жер са рай ын сен кел ген де,
Көр пем ді мен жа тар мын қыр да қым тап.
Жү зін де кә рі жер дің әжі мі көп,
Ізім ді та бар сың дар әзер із деп,
Оқыр сың сон да мүм кін бұл жы рым ды:
«До сың да, ту ысың да біз дер міз», – деп.
Оны сы со ңы нан жақ сы жыр қал дыр сам екен де ген жа лын жү рек тің ұш қы-
нын дай се зі ле ді:
Өз ге емес, өзім ай там өз жай ым да,
Жү ре гім жа лын ат қан сөз дай ын да,
Те рең де тұ нып жат қан дау ыл күй ді,
Тер бе тіп, ту ла тып бір қоз ғай ын да… 
–деп, өз кө рер ме нін үл кен оқи ға ға дай ын дай ды. 
Аман жол, Ра қым жан ның Қа сы мы мын,
Мен қал ған бір ата ның ға сы ры мын,
Бі реу ге жұрт та қал ған жа сы ғы мын,
Бі реу ге ас пан да ғы асы лы мын.
Өлең де гі ли ри ка лық кей іп кер өзі не әрі оқыр ма ны на сау ал тас тай ды, бо ла-
ша ғы на бол жам жа сай ды:
Шар ла ған жо лым жа тыр жер бе тін де,
Кө рі нер кө лең ке сі кел бе тім де, 
Қай жер де үзі ле ді қай ран са пар?
Түй ін боп өмі рім нің бір ше тін де.
Сол жер ге қа лар мын ба мәң гі тоқ тап,
Жо ға лып жер бе ті нен сүр леу-соқ пақ,
Не ме се бас тар мын ба екін ші өмір,
Жа лын ды жыр жо лын да қы зыл шоқ қап.
Все
учебники
Казахстана
на
OKULYK.KZ
*
Книга
предоставлена
исключительно
в
образовательных
целях
согласно
Приказа
Министра
образования
и
науки
Республики
Казахстан
от
17 
мая
2019 
года
№
217

52
Қа­сым­ақын­оқыр­ман­да­ры­ара­сын­да
Қ.Аман жо лов – өз ке зе ңі нің, қазіргі уа қы ттың, тіп ті ке ле шек тің де ірі 
ақы ны. Оның әр жы ры – қа зақ жы ры ның та ри хын да ғы ірі же тіс тік. Өт ке ні-
міз ді із де сек, біз Қа сым Аман жо лов тан анық та ба мыз. Өйт ке ні ақын «өр тең ге 
ти ген дау ыл дай» жыр ла ры мен өш пес із қал дыр ған, қа зақ поэ зия сын да Абай 
дәс тү рін жал ғас ты рып, да мы ту шы. Ер лік пен өр лік ті па ра сат ты поэ зия сы на ту 
ет кен. Бұл ту ра лы ақиық ақын Мұ қа ға ли Ма қа таев бы лай деп түй ін дей ді:
Дей сің дер-ау, Қа сым ның не сі ба сым,
Қа сым со лай бол ма са, не сі Қа сым?
Ақын мын деп қо паң дап жүр ген дер дің
Әм ме сі нен Қа сым ның де сі ба сым.
Ал­ды­ар­тын­да­еш­кі­мі­бол­ма­са,­Қа­сым­да­ба­қыт­сыз­бо­лар­еді.­Қа­сым­–­ба­қыт­ты­
ақын.­Тай­құ­лын­дай­те­бі­сіп­бір­ге­өс­кен,­бі­рін­бі­рі­қам­шы­лап,­өлең­ді­жа­ры­са­жаз­ған,­
өз­де­рі­нің­жақ­сы­сын­көл­де­нең­тарт­пай,­Қа­се­кең­ді­ыл­ғи­да­ұс­тап,­ая­лай­біл­ген­құр­бы­
құр­дас­та­ры­ның­кө­бі­қа­зір­ара­мыз­да­жүр.­Қа­се­кең­нің­өле­ңін­өзі­нен­де­жақ­сы­бі­ле­тін­
жә­не­жақ­сы­кө­ре­тін­өнер­бәй­ге­сін­де­ал­ды­на­бір,­ар­ты­на­бір­шы­ғып,­шарқ­ұрып­жүр­ген­
із­ба­сар­іні­ле­рі­жә­не­бар.­Қа­сым­–­со­лар­мен­Қа­сым.­Бір­орыс­ақыны­ның­жаз­ға­ны­бар­
ды:­«Қан­ша­ұлы­бол­ға­ны­мен­Пуш­кин­тұ­тас­бір­дәу­ір­бо­ла­ал­май­ды.­Тұ­тас­бір­дәу­ір­
бо­лу­ үшін­ оның­ қа­сын­да­ Гри­боедов­ пен­ Кры­лов,­ Тют­чев­ пен­ Ба­ра­ты­нс­кий,­ Го­голь­
мен­Жу­ко­вс­кий,­Ка­рам­зин­мен­Гон­ча­ров­тар­бо­лу­ға­ке­рек».­Бұл­жа­ғы­нан­қа­ра­ған­да,­
Қа­се­кең­Ма­хам­бет­пен­Абай­дан­да­ба­қыт­ты­рақ.­Аман­жо­лов­де­ген­–­ас­қар­тау.­Оны­
еш­қан­дай­бұлт­бүр­кей­ал­май­ды,­қа­лай­айт­саң­да,­ол­тау­ала­сар­май­ды.
Са­ғи­Жиен­ба­ев

жүктеу/скачать 3,65 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: