Т. Н. Ер ме ко ва Ж. К. Отар бе ко ва Р. Н. Мұ на саева
Алқым – мой ын ның ал дың ғы, та мақ жақ бө лі гі. Аттағу
жүктеу/скачать 2,89 Mb. Pdf көрінісі
|
- Бұл бет үшін навигация:
- IX БӨ ЛІМ. АС ПАН ƏЛЕМІ НІҢ ҚҰПИЯ ЛАРЫ 111 IX АС ПАН ӘЛЕМІ НІҢ ҚҰПИЯ ЛАРЫ §70. Ер те дү ние де гі ха лық аст ро но мия сы
| Алқым
– мой ын ның ал дың ғы, та мақ жақ бө лі гі. Аттағу – атын өз гер тіп атау. АРМАН - ПВ баспасы Все учебники Казахстана на OKULYK.KZ * Книга предоставлена исключительно в образовательных целях согласно Приказа Министра образования и науки Республики Казахстан от 17 мая 2019 года № 217 110 3. Су рет тер де бей не лен ген адам дар дың түр-тұл ға сын си пат таң дар. Алек сей Мұ рат Дина Кәу сар Қуа ныш Арман Жа рас 4. Сан есімдерді қатыстырып, су рет тер де бей не лен ген адам дар дың жас мөлшері туралы 7–8 сөйлем құраңдар. Сан есімдердің емлесін түсіндіріңдер. 5. «Тәрбие» сөзжұмбағын шешіңдер. СӨЗЖҰМБАҚ 1. Т 2. Ә 3. Р 4. Б 5. И 6. Е 1. Жа қын адам. 2. Ба ла ның қам қор шы сы. 3. Асыл қа си ет тер. 4. Елін қор ғайт ын адам. 5. Жа ман нан бе зі ну. 6. Үл гі, тәр бие. 6. «Ме нің сүй ік ті кей іп ке рім» та қы ры бын да ойт ол ғау жа зың дар. Жұ мыс та рың да пай да лан ған сан есім дер дің ем ле сін тү сін ді рің дер. АРМАН - ПВ баспасы Все учебники Казахстана на OKULYK.KZ * Книга предоставлена исключительно в образовательных целях согласно Приказа Министра образования и науки Республики Казахстан от 17 мая 2019 года № 217 IX БӨ ЛІМ. АС ПАН ƏЛЕМІ НІҢ ҚҰПИЯ ЛАРЫ 111 IX АС ПАН ӘЛЕМІ НІҢ ҚҰПИЯ ЛАРЫ §70. Ер те дү ние де гі ха лық аст ро но мия сы 1. Мә тін ді оқып, мә тін де гі не гіз гі жә не қо сым ша ақ па рат ты анық таң дар. Ар ғы ата-ба ба ла ры мыз ас пан де не ле рін зерт теп, аса құн ды ең бек тер жаз ған. Ор та Ази яның ұлы аст ро ном да ры қа та ры - на Әбу На сыр әл-Фа ра би ді, Әбу Рай хан әл-Би- ру ни ді, Омар Һай ам ды, Мұ хам мед Та ра ғай Ұлық бек ті жат қы за мыз. Әл-Фа ра би дің мол ру ха ни қа зы на сы ның ішін де аст ро но мия ға қа тыс ты ең бек те рі де көп. Ал әл-Би ру ни Ор та Азия да жыл са нау дың екі жүй есі бол ға нын анық та ған. Уа қыт ты есеп теу әдіс- те рі, жыл мен ай, ап та мен күн есеп те рі ту ра лы айт қан. Омар Һай ам күн тіз бе ні дәл жа са ған. Күн тіз бе де гі жыл ба сы 22 нау рыз ға сәй кес ке ле ді. Ұлық бек тің үл кен ер лі гі – Са мар қан да үл кен аст ро но мия лық об сер ва то рия сал ды рып, жұл дыз дар дың жа ңа тіз бе сін жа сауы. («Ме ні ал аш ы эн цик ло пе диям» жи на ы нан) Сөйлеушітекөзіғанасөйлейбермей,өзсөзініңішіндебасқабіреудіңайтқа нын,сөйлегенсөзінкелтіреді.Біреудіңсөзіекітүрліжолменберіледі: 1)ешбірөзгеріссіз,дәлсолайтылғанкүйіндежеткізілуі төл сөз депаталады. Мысалы: «Еңбектүбі–береке»,–дейдіхалық. 2)сөйлеушітарапынанөзгеріскеұшырап,текмазмұнынсақтапжеткізу тө леу сөз депаталады.Мысалы: Халықеңбектіңтүбіберекеекенінайтқан. 2. Мә тін де гі төл сөздерді тө леу сөз тү рін де жа зың дар. – Жыл санаудың күнтізбелік жүйесі бұдан 5–6 мың жыл бұрын Ежелгі Шығыс елдерінде пайда болған, – деді Күләш. Әли: – Иә, Ежелгі Вавилонда Айдың қозғалу ерекшелігіне негізделген күнтізбе жасалған. Ол «Ай күнтізбесі» деп аталған, – деп жалғастырды. – Олар аспан денелерінің қозғалысын бақылап, жылына екі рет күн мен түннің теңесетінін білді, – деп Жарқынай да өз ойын ортаға салды. – Күн мен түннің көктемдегі екі рет теңесуінің арасы бір жыл деп саналды. Оның ұзақтығы 365 тәулікке тең. Осылайша жыл санау жүйесі дүниеге келді, – деп қорытындылады Әлішер. жүктеу/скачать 2,89 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|