Университеттің 85 жылдығына арналған Қазіргі заманғы математика
Университеттің 85 жылдығына арналған «Қазіргі заманғы математика
жүктеу/скачать 12,2 Mb. Pdf көрінісі
|
TaimanovMatem
| Университеттің 85 жылдығына арналған «Қазіргі заманғы математика:
проблемалары және қолданыстары» III халықаралық Тайманов оқуларының материалдар жинағы, 25 қараша, 2022 жыл 292 Мәтіндік есеп алгебралық әдіспен келесі схема бойынша шешіледі: – есептің мәтінінде айтылған шамалар анықталып, олардың арасындағы байланыс орнатылады; Айнымалыларды енгізу (белгісіз шамаларды әріптермен белгілеу); – енгізілген айнымалылар мен мәліметтерді қолдана отырып, есептер теңдеу немесе теңдеулер жүйесін құрайды; – алынған теңдеуді немесе жүйені шешу; Табылған мәндерді есептің шарты бойынша тексеріп, жауабын жазу. Егер бір есеп үшін әр түрлі теңдеулер құруға болатын болса, онда бұл есепті әр түрлі алгебралық тәсілдермен шешуге болады. Мәтіндік есепті әртүрлі тәсілдермен шешу оның шешілуінің дұрыстығына кӛз жеткізуге мүмкіндік беретіндігін, проблемада қарастырылған құндылықтар арасындағы байланысты тереңірек ашуға мүмкіндік беретіндігін атап ӛткен жӛн. Есептерді әр түрлі тәсілдермен шешкен кезде оқушы бір сұрақты әр түрлі кӛзқарас тұрғысынан қарастырады, қосымша ақпараттар алады, ӛйткені ол еріксіз ой жүгіртеді, бірнеше мүмкін нұсқалардың бірін таңдайды. Бұл кезде оқушылардың белсенділігі толығырақ қолданылады, материал саналы түрде есте сақталады. Математика курсының есебін алгебралық әдіспен шешуге мысал келтірейік: Оқушылардың мәтіндік есептерді шеше алу қабілетін дамыту үшін тапсырманы жан-жақты орындау, атап айтқанда оны әртүрлі әдістермен шешу маңызды. Математикалық есепті шешу дегеніміз - математиканың жалпы ережелерінің шешу тізбегін табу, оны қолдана отырып, біз табу керек нәрсені аламыз (жауап). Орыс тілінде "әдіс" және "тәсіл" сӛздерінің мағынасы жағынан ӛте жақын. Математикадағы есепті шешу әдісі деп белгілі бір нәтижеге жету үшін оқушылар қолданатын тәсілдер, әдістер, ережелер жиынтығын айтамыз [7]. Үш сыныпта 76 оқушы оқиды. Біріншісінде және екіншісінде 51 оқушы, ал екіншісі мен үшіншісінде 52 оқушы бар. Әр сыныпта неше оқушы бар? 1 жолы : 1) 76 - 52 = 24 (оқушы) бірінші сыныпта; 2) 51 - 24 = 27 (оқушылар) екінші сыныпта; 3) 52 - 27 = 25 (оқушылар) үшінші сыныпта. 2- жолы: 1) 76 - 52 = 24 (оқушы) бірінші сыныпта; 2) 76 - 51 = 25 (оқушылар) үшінші сыныпта; 3) 24 және 25 = 49 (оқушылар) бірінші және үшінші сыныптарда; 4) 76 - 49 = 27 (оқушылар) екінші сыныпта. 3- жолы: 1) 76 - 52 = 24 (оқушы) бірінші сыныпта; 2) 76 - 51 = 25 (оқушылар) үшінші сыныпта; 3) 51 - 24 = 27 (оқушылар) екінші сыныпта. 4 жолы: 1) 76 - 52 = 24 (оқушы) бірінші сыныпта; 2) 76 - 51 = 25 (оқушылар) үшінші сыныпта; 3) 52 - 25 = 27 (оқушылар) екінші сыныпта. Мысалдан кӛрініп тұрғандай, қолданбалы мәселені шешудің нақты ӛлшемін бағалау критерийі ретінде қолдануға болатын шешудің ең ұтымды әдісінің қатаң анықтамасы жоқ. Мысалы, бір шешу әдісімен есептеу басқасына қарағанда оңайырақ болады, бірақ негіздеу мен құру әлдеқайда күрделі болуы мүмкін. Бір есепті шешудің алгебралық және арифметикалық жолына мысал келтірейік. Мұнда біз шешімнің әртүрлі тәсілдерімен айналысамыз, қажетті мәліметтер арасындағы байланыстар бірдей болуы мүмкін. Мысалы жүктеу/скачать 12,2 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|