Ютап жогары оку орындарынын студенттерше, магистрлерше, докторанттарына, эдебиеттанушы галымдарга, сондай-ак эдебиет суйер кепшшк кауымга арналган

Эдеби сын тарихы
11
габынган халкымыз нагыз акын-жырауларды, би-шешендерд! барынша кад1рлеген. Олардын 
eHepiHe керкемдш жагынан, халыктыгы тургысынан катал талаптар коя бшген. Халыктьщ 
ойынан шыгып, тшдщ когамдагы аса мацызды рол in жете тусшген оны касиетп енер санаган 
акын-жыраулар казак поэзиясыньщ классикалык улгшер!мен 6ipre жасады.
Акын-жыраулар елец сездщ теориясын бшген жок; 
6ipaK 
та енердщ кезге кершбей 
eMip
суретш ортак заццылыктарын, нэзш те сикырлы касиетгерш сезше бищ; соган орай ездершщ 
акындык жолдарын дурыс багытта устап, халыктык поэзияныц б тгш ен керше бшдк Олар 
поэзия былай болуы керек деп тусиадрш жатпаганымен де калай болуы кереютлнщ шьшайы 
улгшерш жасап, керсетп. влецдерщде аракццк кездесегш тш туралы толганыстарыньщ езшен-ак 
поэзияга койылатын н еп зп талаптарды деп басып айта б ш ген дтне кез1м1з жетедк Ocipece, 
поэзияньщ котам ем1р1нде алатьш орнын жаксыдан уйренш, жаманнан жиренш, адамгершшкке 
ундейтш кулак курышын кандырып, сулулыкты уагыздайтын тэрби елк кызметгерш дэл 
айкындап берген. Сонымен 
6 ip re 
орак ауызды, жалын сезд1 тшмар шешендер сез кущретш 
адамдар арасындагы карым-катынастардагы эдш етгш к ушш курестщ басты каруы ретшде 
пайдалану yjiriciH керсетш берд!.
3. AF АРТУШЫ-ДЕМОКРАТТАРДЬЩ ЭДЕБИ ОЙ-П1К1РЛЕР1
XIX 
гасырга дейш казак эдебиет
1
непзшен ауызша акындык поэзия туршде болып келсе, 
ещй
жазба эдебиет екшдер1 шыга бастады. Бурыннан келе жаткан араб графикасындагы 
шыгыстык уллдеп ютаби акындармен 6ipre орысша окыган сауатгы, б ш а д азаматтар керщщ. 
Ж ергшкп улт екшдершен кадрлар даярлаудагы отаршыл орыс ушметшщ басты максаты -
ез саясаттарын журпзепндерд1 бодан елдщ ез iniiHeH даярлау болатын. Бул саясат белгш
6ip дэрежеде жемгсш де бердь Солай бола тура, орысша бш м алгандардын iniiHeH халкьшьщ 
камын ойлаган ултжанды зиялы азаматтар да шыга бастады. Солардыц шпнде, acipece, Шокан 
Уэлихановтьщ, Ыбырай Алтынсариннщ, Абай Кунанбаевтьщ жулдыздары казак медениеть 
нщ кепнде жаркырап жанды.
Казактын туцгыш галымы Ш.Уэлиханов эдебиет жайлы да кунды пш рлер айта бшдк Ол 
Жетшуга, Ыстыккелге, Жоцтарияга, Кашкарияга жасаган сапарлары кезшде ел imiHeH эдебиет 
улгшерш жинады. Казактьщ «Козы Керпеш-Баян сулу» жырын алгаш рет кагазга 
T ycipin,
nkip айтты. Шоканныц казак халкыныц акын жандылык касиет^ дамыган поэзиясы жайлы 
бшд1рген пшрлер1 аса кызгылыкты. Ол казак ауыз эдебиетш взге халыктардан б и к кояды: 
«Поэзияга кумарлыгы, 3cipece, елещц шыгарып айтуга кумарлыгы - кешпендшердщ айкын 
белпа». «Дала кешпелшершщ поэзия мен шынайы сез1мдшкке бешм болуына eMip бойы 
табигат кушагында журу1, жасьш желекп даланыц, ашык аспанныц 

жүктеу/скачать 31,36 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: