1)Зерттеудің теориялық әдістерінің түрлері.
Теория– белгілі бір құбылыстың, шындықтың заңдылықтары мен байланыстары жайлы жан-жақты, толық мағлұмат беретінтұжырым. Теория және зерттеу арасындағы байланыс сипаттамасы ешқашан тікелей қарастырылмайды. Бұл тақырыпта талқылануы тиіс бірнеше маңызды мәселелер бар, дегенмен осы арада екі түрін ерекше ашып қарастырамыз. Біріншіден, теорияның қандай түрі талқыланып жатқанын анықтау керек. Екіншіден, деректердің теорияны тестілеу мақсатында немесе теория құрастыру мақсатында жинақталғаны анықталуы тиіс.
Теория негізінен деректерді жинау және сараптауға ықпал ететін бағыттаушы және ықпал етуші ретінде қарастырылады. Осы арада теория мен зерттеу арасындағы байланысқа қатысты екінші фактордың индуктивті және дедуктивті теорияның маңызын байқаймыз.
Дедуктивті теория (жалпыдан жекеге), теория мен зерттеулер арасындағы байланыстың ең қарапайым түрі. Зерттеуші, жеке бір сала жайлы айқын мәліметтер мен осы салаға байланысты теориялық ұғымдар негізінде гипотезаны (ғылыми болжам) немесе гипотезаларды анықтайды, өз кезегінде гипотезалар эмпириялық зерттеуден өтілуі талап етіледі.
2)Зерттеудің сандық әдістерінің мәні және түрлері.
Сандық зерттеу дегеніміз - сандық мәліметтерді жинау және статистикалық, математикалық немесе есептеу әдістерін қолдану арқылы құбылыстарды жүйелі зерттеу ретінде анықталады.
Сандық зерттеулерге мысалдар: Науқастардың ауруханаға барған кезде дәрігерге қанша уақыт кететінін түсіну үшін жүргізілген зерттеу немесе пациенттің ауруханаға қаншалықты жиі баратыны жайлы зерттеулер;
Қандай да бір тауардың маркасын пайдаланушылар санын білу және қолдану бойынша көзқарастарды анықтау;
Зерттеудің сандық әдістерінің негізгі төрт түрі бар: Бірінші деңгейлі сандық зерттеудің келесі төрт негізгі әдістері бар:
Сауалнамалық зерттеулер - барлық сандық зерттеу әдістері мен зерттеулерінің ең іргелі құралы болып табылады. Сауалнамалар респонденттердің санына сұрақ қою үшін пайдаланылды, мысалы, онлайн-сауалнамалар, қағаз анкеталар, веб-интервью және т.б.. Корреляциялық зерттеулер- Корреляциялық зерттеу бір-бірімен тығыз байланысты екі субъектінің өзара байланысын және олардың екіншісіне қалай әсер ететінін және нәтижесінде қандай өзгерістер болатынын анықтау үшін жүргізіледі.
Себеп-салдар зерттеулер - Бұл зерттеу әдісі негізінен салыстыру факторына байланысты. Квазиэксперименттік зерттеу деп те аталады, бұл сандық зерттеу әдісі зерттеушілер екі немесе одан да көп айнымалылар арасындағы себеп-салдар теңдеуін құру үшін қолданылады, мұнда бір айнымалысы басқа тәуелсіз айнымалыға тәуелді болады.
Эксперименттік зерттеулер- Эксперименттік зерттеулерде тұжырым дәлелдеу немесе жоққа шығару айналасында талдау жасалады. Бұл зерттеу әдісі жаратылыстану ғылымдарында көп қолданылады.
3)Зерттеулердің негізгі кезеңдері.
Зерттеу үдерісінің элементтері бұл зерттеулерді жүзеге асыру үшін қажетті құрамдас бөліктер болып табылады. Зерттеу үдерісінің элементтері мынадай кезеңдерден тұрады: әдебиетке шолу- Қолда бар зерттеулерді қызығушылық феноменіне қатысты және соған сәйкес теориялық идеяларды сыни тұрғыдан қарастыру, тұжырымдамалар мен теориялар жасау- Зерттеу үдерісін меңгеретін идеялар мен алынған нәтижелерді анықтай түсу. Аталмыш нәтижелер идеялардың тууына ықпал етеді., Нақты оқиғалар үлгілерін іріктеу -Зерттеу мәселелеріне қатысты нақты оқиғалар үлгілерін таңдау. мәліметтер жинау - Үлгілерден мәліметтерді ғылымизерттеу сұрақтарына жауап бере алатындай етіп жинау; мәліметтерді талдау - Мәліметтерді түсіндіру . нәтижелерді жазу- Ғылыми-зерттеу жұмысын және оның қорытындыларын тарату және жариялау.
