Биогеохимиялық айналым.
Табиғатта болатын 90-нан астам химиялық элементтің 30-40-ы тірі ағзаларға қажет. Олардың ішінде оттек, сутек, фосфор, азот, т.б. Биосферадағы химиялық элементтер табиғи ортадан ағзаларға, олардан қайта ортаға үнемі айналып жүріп отырады. Биогеохимиялық айналым немесе басқаша зат айналым — жердің биотикалық (биосфера) және абиотикалық (литосфера, атмосфера және гидросфера) бөліктеріндегі заттардың ашық және қайтымсыз айналымы жүйесі. Табиғаттағы заттардың өзара байланысты өзгеруі мен қозғалысының бұл қайталанатын процесі циклдік сипатқа ие және тірі организмдердің міндетті қатысуымен жүреді және көбінесе адамның іс-әрекетімен бұзылады. Бұл биосфераның негізгі қасиеті, өзіне тән ерекшелігі.
Табиғаттағы зат айналымы принципін XIX ғасырдың ортасында Ю. Либиг пен Ж. Б. Буссенго тұжырымдады. "Биогеохимиялық цикл" терминін 1910 жылы В.И. Вернадский енгізген.
Биосферада болатын заттар айналымын 2-ге бөлуге болады.
Достарыңызбен бөлісу: |
