Гуанилат-циклазды мессенджерлі жүйе цГМФ гуанилатциклазаның әсер етуімен ГТФ-тен түзіледі:
ГТФ —— цГМФ + Н4Р2О7 цГМФ өз әсерін цГМФ тәуелді протеинкиназа (ПК G) арқылы көрсетеді.
Гуанилатциклазаның 2 түрлі формасы белгілі:
мембранамен байланысқан;
цитозольді.
Кальций-кальмодулинді және фосфатидилинозитолды жүйе Гормондардың жасушаiшiлiк «делдалдарының» бiрi – Са2+. Ол өзiнiң концентрациясын өзгерте отырып, реттеушi роль атқарады.
Қалыпты жағдайда:
Цитозольде: [Са2+] = 10-7 моль/л
жасуша сыртында: [Са2+] = 10-3 моль/л
Демек, Са2+ мөлшері цитозольде төмен, ал жасуша сыртында жоғары болады.
Са2+ реттейді:
•бұлшық еттердің жиырылуын,
•секреторлық активтілікті,
•жасушадағы метаболиттік үрдістерді,
• адгезияны және жасушаның өсуін.
2-механизм: Нәруыздар мен ферменттердің синтезделу жылдамдығын өзгерту жолымен әсер етуші гормондар және бұл механимде майда ериді, холестериннің туындылары, олардың рецепторлары ядрода, цитоплазмада орналасады, сондықтан оңай еніп, өзінің рецепторлармен байланысып гормон-рецептор комплекс түзеді және белок синтезі қарқынды жүргізе бастайды.
3-механизм: Мембрана өткізгіштігін өзгерту жолымен әсер ететін гормондар,Осы механизм бойынша әсер ететін гормондардың (Инсулин, СТГ, пролактин, АДГ) рецепторы плазма мембранасында орналасады, әрі екіншілік мессенджер тирозинкиназды- фосфатазды жүйемен байланысты. Иондары үшін үлкен каналдар ашылады, глюкозалар ене бастайды, инсулин оны тез пайдаға асуға асырады, бір бөлігі гликоген түрінде жиналады, бір бөлігін майға айналдырады.
6. Гипофиздің рөлі (гормондар мен олардың әрекетіне анықтама беріңіз);
7. Гипоталамустың рөлі (гормондар мен олардың әсеріне анықтама беріңіз);
8. Ұйқы безі гормондарының көмірсулар алмасуын реттеуге қатысуы;
9. Ұйқы безі гормондарының липидтер алмасуын реттеуге қатысуы;
10. Ұйқы безі гормондарының ақуыздар алмасуын реттеуге қатысуы;