English grammar and exercises ағылшын тілі грамматикасы



бет8/176
Дата02.11.2023
өлшемі0,59 Mb.
#121439
1   ...   4   5   6   7   8   9   10   11   ...   176
Байланысты:
Искакова Ш. Г-emirsaba.org

Countable nouns
(Саналатын зат есім)
Uncountable nouns
(Саналмайтын зат есім)
My granddaughter eats an 
apple 
every
day.
-
Менің
немерем күнде алма жейді. She
likes apples. - Ол алманы жақсы
көреді. Apple сөзі саналатын
зат есім, зат есімнің жекеше 
түрі (an apple) жəне көпше түрі 
(apples), оларды бір, екі, үш
деп санай аламыз. Мысалы,
Give me three apples, please.
She eats cheese every day. -
Ол күнде ірімшік жейді. She
likes cheese. - Ол ірімшікті 
жақсы көреді. Cheese сөзі -
саналмайтын
зат
есім.
Саналмайтын зат есімнің тек
бір формасы, яғни жекеше 
түрі (cheese) болады. Оларды
бір,
екі,
үш
деп
санай
алмаймыз, яғни One cheese, 
two cheese деп айтпаймыз.
Саналатын
зат
есімнің
алды- на a/an/the артикльдері,
some 
қолданылады
(a/the 
student, а/ the table, an/the
umbrella, a/ the car, a/the house,
the
car(s),
the
boy(s),
the
teacher(s), the university(ies), the
key(s), some shoes, some letters,
some books).
Саналмайтын
зат
есімнің
алдында
а/ап 
артикльдері
қолданылмайды бірақ a...of, 
some қолдананылады:
(a piece of music, a cup of tea, 
bar of chocolate, a piece of 
cheese, a bowl of rice, a can of 
oil, a bottle of milk, a game of 
tennis, a glass of water, a jar of 
honey, a loaf of bread, a piece of 
paper, a piece of wood, a slice of 



9
cake, a chunk of ice, a lump of 


sugar,
some 
paper,
some 
information, some news, some 
bread, some money, some salt)
Саналатын зат есімдер же-
кеше
түрде
жеке
өздері
қолданылмайды, олар а/ап/ the 
артикльдерімен келеді. Мыса-
лы, want an orange.
Саналмайтын зат есімдер
жеке
тек
өздері
ғана
қолданыла береді.Мысалы,
drink tea every day. Can you
hear music?
Көпше түрдегі саналатын
зат
есімдермен
some, 
any 
есімдіктері қолданылады. Some 
көбінесе болымды сөйлемде, ал
any 
болымсыз,
сұраулы
сөйлемдерде
қолданылады.
Мысалы, Some of these books 
are
quite
useful.
-
Мына
кітаптардың 
кейбіреуі 
өте
пайдалы. Do you have any books
about Kazakhstan? — Сізде
Қазақстан туралы кітап бар ма?
Саналмайтын зат есімдермен
де
some, 
any 
есімдіктері
қолданылады. Some көбінесе
болымды сөйлемде, ал any 
болымсыз,
сұраулы
сөйлемдерде қолданылады.
Мысалы, My mother gave
me some advice. - Менің анам
маған біраз кеңес берді. She
hasn't got any money. - Оның
ақшасы жоқ. We haven't got
any food. - Бізде ешқандай
тамақ қалмапты.
Саналатын зат есімдердің
көпше
түрінде
many 
сөзі
қолданылады. Мысалы, There
are many cars in the street. -
Көшеде көп машина бар. Did
you buy many books? - Сіз көп 
кітап сатып алдыңыз ба?
Ал
саналмайтын
зат
есімдермен
much 
сөзі
қолданылады. Мысалы, There
is much snow in the street. -
Кешеде кар көп. Did they buy
much butter? - Олар көп май 
сатып алды ма? I haven't got
much luggage. - Мен- де көп 
жүк жоқ.
A lot of (коп) сөзі санала-
тын жəне саналмайтын зат
есімдермен қолданылады. They
bought a lot of books. - Олар көп 
кітап сатып алды.
They bought a lot of food. -
Олар көп тамақ сатып алды. -
Do you drink a lot of (much) 
tea? - Сіз шайды көп ішесіз
бе? - I don't drink much tea. - 
Мен көп шай ішпеймін.
Саналатын
зат
есімдерінің
көпше түрінде (a) few сөзі
қолданылады. Мысалы,
She's got a few friends, so she’s
not
lonely.
-
Оның
біраз 
Ал
саналмайтын
зат
есімдермен
(a) 
little 
сөзі
қолданылады. Мысалы, We
have a little money, so we are
not
poor.
-
Біздің
біраз 



10
достары бар, сондықтан ол


жалғыз емес. He's got few 
friends, so he's lonely. - Оның
достары өте аз, сондыктан ол
жалғыз.
Ескерту.
a few сөзі - аздаған, біраз, бірақ
көп 
емес 
деген
мағынада
қолданылады.
Ал few сөзі - өте аз (жоққа
тəн) деген мағынаны білдіреді.
ақшамыз
бар,
біз
кедей
емеспіз. They have little money. 
They are very poor. - Олардың
ақшасы өте аз. Олар кедей.
Ескерту.
a little созі - аздаған, біраз, 
бірақ көп емес деген мағынада
қолданылады. Ал little сөзі -
өте аз (жоққа тəн) деген
мағынаны білдіреді.
Тақырыпты пысықтау үшін жаттығуларды орындаңыз.
1.1. 
Your mother is visiting you. Rewrite the questions you ask your
mother, using a few or a little instead of some. (Сіздің анаңыз қонаққа 
келді. Some сөзінің орнына a few, a little сөздерін колданып, сұраулы 
сөйлемді қайтадан жазыңыз).
1.
Would you like some tea? Would you like a little tea?
Would you like some milk in your tea? .
2. ....................................................... Would you like some more sugar
in your tea?....................................................
3. ....................................................... Would you like some biscuits?
4. ....................................................... Can I bring you some cake?
5. ....................................................... Shall
I
make
you
some
sandwiches? ..................................................
1.2. 
Put in little/a little/few/a few (Көп нүктенің орнына little/a 
little/few/a few сөздерін қойыңыз).
1. ....................................................... We'd like to practice our Kazakh
more but we have .......................................... opportunity.
2. ........... There was
traffic, so I arrived earlier than I expected.
3. ........... There was
food in the fridge. It was nearly empty.
4.
The bus service isn't very good at night - there are ... buses after 9
o'clock.
5. 'When......................... did your sister go out?' ' minutes ago.’
6. 'Would ............................ you like some soup?'- 'Yes, , please.
1.3. 
Complete the sentences. Use a lot of with one of these words:
traffic accidents, fun, books, interesting things. (Берілген сөздердің алдына 
lot of-'t'x қолданыңыз).
1. ................................................................. It took them a long time to
drive here. There was ...............................................
2. ....................................................... I enjoyed my visit to the museum.
I saw..............................................................



11
3. ....................................................... My sister likes reading. She has


4. ....................................................... The road is very dangerous. There
are
5. ....................................................... They enjoyed their holiday. They
had
1.4. 
Complete the sentences. Use much or many + one of these words:
times, time, people, luggage, countries, journals. (Берілген сөздердің алдына 
much немесе тапу-ці қолданыңыз).
1. ....................................................... They know London very well.
They’ve been there ........................................
2. .................. 'Have you got
?' No, only this bag.'
3. ............................................. He doesn't read much. He hasn't got
4. ................................................... I haven't lived here very long, so I
don't know ................................................
5. ................................................... Quick! We must hurry up. We
haven't got ................................................
6. ....................................................... Does your daughter travel a lot?
Has she been to ............................................. ?


Достарыңызбен бөлісу:
1   ...   4   5   6   7   8   9   10   11   ...   176




©emirsaba.org 2024
әкімшілігінің қараңыз

    Басты бет