. Ер адамнын өкпесінің сиымдылығы – 3,5л немесе 3500 см3
Дене еңбегімен шыныққан адамдарда өкпенің тіршілік сиымдылығы -6-7,5 л н/е 6000-7500мл
Ксилема- су мен минералды заттарды тасымалдайды, тірек және механикалық қызмет атқарады,өлі жасушалардан тұрады
Ежелгі Грек, Рим дәрігерлері жарақатты немен залалсыздандырған – сірке суы
Саңырауқұлақпен жануарлардағы ұқсастық –хитин қабатының болуы, гликоген болуы, гетеротрофты қоректенуі
Саңырауқұлақ жасуша қабықшасына кіретін органикалық зат- хитин,гликоген
Берік және қатты жасушалық қабырғаға ие және ешқашан құрамында хлоропласт болмайтын ұлпа -тірек ұлпа (механикалық)
Рефлексиялық ойлаудың динамикалық үдерісі өтетін мидың бөлігі – Маңдай бөлігінде
Белсенді тасымалға мысал- Пиноцитоз фагоцитоз, ион түтікшелері
Қан тазартуға қатысады – бауыр, Лейкоцит
Вирустармен зақымданудың алғашқы кезеңі – жасуша мембранасына қосылуы
Жасушаны инфекциядан қорғайтын қабат - Жасушаның ең сыртқы қабаты
Бір жүйе мен екі цистернадан құралған кешен - А =Т?
Тірі организмда басқару процесін зерттейді-Кибернетика
Еріген заттың түтікшелі өсімдіктің бір бөлігінен екінші бөлігіне жылжуы- Транслокация
Қоршаған орта темреатурасы төмендегенде жасушаларында жылу көп бөлінеді-атф молекуласы ыдырайды нәтижесінде ішке энергия бөлінеді
Перитенолды диализ - ағзаны бүйректен тыс құрсақтың жартылай өткізгіш мембранасын дифузия және осмос арқылы зат алмасу өнімдерінен ,электролиттермен судан,экзогенді токсиндерден тазарту.
Тыныс алуға гуморальды әсер ету - Тынысалу жүйке гуморальды жолмен реттеледі. Тынысалу орталыгы сопақша мида орналасады. Ол тыныс алу және тыныс шығарудың рефлекторлық алмасуын реттейді. Тынысалу рефлексінің коздырғышы қандағы көмір қышқыл газының артуы болып табылады.
Бұрын болған екнінші рет қайта қалпына келген- екінші реттік сукцессия
Глюкоза толық ыдырағанда АТД кдж - 50 немесе (38) кдж
Сыр өндіру үшін пайдаланады – лактоза
Ең көрнекті трансформист- Ж.Б.Ламарк
Қанша пайыз су жоғалту өлімге соқтырады – 20%
Қорғаныш қызметін атқаратын нәруыз – Иммуноглобулиндер немесе антиденелер
Ядро қабығы қалыптасады – Телофаза
Науқас сауықаннан кейінгі дезинфекция - Қорытынды дезинфекция
Электромагниттік өріс түрі-Әлсіз, орташа, күшті, өте күшті Радиотолқындар, Токты индукциялау
Лидеманның ұсынған экологиялық пирамида заңына тән ерекшелік –келесі трофикалық деңгейге шамамен 10%-і өтеді. 1942
Бор эффетісі құбылысына тән-көміртегі диоксидінің парциальды қысымы кезінде оксигемоглобинының оңға қарай жылжуы.
Бір тофикалық деңгей – продуценттер
Мәңгі мұздан метан,көмірқышқыл газы бөлінуі неге әкеледі – ғаламдық жылыну
Жасушаның сықызықтық ұлғаюын есептеу үшін не қажет-
Фотосинтез қарқындылығы дм 2 жапырақта
Бағаналы паренхимаға тән – жапырақтың құрылысы
Магниттік өріс түрі – әлсіз, орташа, күшті,аса күшті
Гемоглобиннің оттек пен қанығуы неге байланысты -Гемоглобин молекулалары байланысып, оттегі молекулаларымен қаныққан кезде гемоглобиннің оттегімен үйлесуі оттегімен қаныққан гемоглобин (оксигемоглобин) деп аталады. Оттегімен қаныққан гемоглобин физиологиялық тыныс алу кезінде (желдету), оттегі молекулалары қызыл қан клеткаларындағы гемоглобиннің гемдік топтарымен байланысқан кезде пайда болады.
Жасуша мембранасының нәруыздары белгілі бір ретпен орналасуын және бейімделуін оптималды байланысын реттеу қызметі: Матрицалық
АаВВ генотипінен алынатын гамета саны: 2
Бұршақ тұқымдасының сары түсі А жасыл түсіне а қарағанда доминантты Ал тегіс пішіні В бұдыр пішінінен в басым. Генотиптері АаВв х АаВв бұршақтарды будандастыруда алынатын сары бұдыр бұршақтың генотипі: АаВв
Қаңқалық бұлшыңет пен жүрек бұлшықетін оттекпен байланыстыратын нәруыз: Миоглобин
Жасушаның бір мембраналы органойды: Лизосома, гольджи аппараты, эндоплазмалық тор
Аталық пен аналық кариотиптері бірдей болатын хромосомалар: Аутосомалық
Сопақша ми арқылы жүзеге асатын рефлекс: Жөтелу, түшкіру, құсу
Нәруыздың реттік құрылымының бұзылуы нәтижесінде олардың биологиялық физико-химиялық қасиетінің табиғи өзгерісі. Денатурация
Концентрация градиенті бойынша екітүрлі заттың бір бағытта тасымалдануы: Активация
Тасымалданатын заттардан біраз айырмашылығы бар интегралды нәруыздар: Транслактозалар
Жыныс жасушасының түзілу процесі: Гаметогенез
Глюкозаның анаэробты ыдырауы жүретін орны: Митохондрияда
Геронтология терминін алғаш енгізген ғалым-Мечников 1903 жылы
1824 жылы жозеф ферье анықтады- Жылыжай әсері
2007 жылыға қарсы киото хаттамасы өткізілген орын – Жапонияда, климаттың өзгеруінің алдын алу стратегиясы болған
метаболизмнің екінші атқаратын қызметі-Энергия алмасу
метаболизмнің бірінші атқаратын қызметі- жасушаның құрылыс материалын қамтамасыз ету
3.36 кд мольден артық бөлінген энергия жұмсалатын орын
тыныс алу мен тыныс шығару орталықтары орналасқан ми-Сопақша ми
фотосинтездің бастапқы өнімдеріне не жатады- су, көмірқышқыл газы
жарықтан энергия алуға қабілетсіз ағзалар біріктірілген патшалық- саңырауқұлақтар
судың осмос есебінен тонопластор мен плазмоцематорлар арқылы тасымалдану
жануарларды омыртқалы және омыртқасыз деп бөлген кім
эукариоттардың ең кіші жүйелік категориясы: Түр
жасушалары өте ұсақ қабықшасы жұқа-Эпителий
Жасушаның энергия станциясы-Митохондрия,
Ұйқы безі-гемостаз
Жасушалары усак кабыкшасы оте жука бир биримен тыгыз байланыскан улпа – эпителий
Камбаланың жалпақ пішінді болуы – Идиоадаптация (аллогенез мысалдарын жатады)
Туберкулездің қоздырушысы – кох таяқшалары
Бір сақиналы днқ молекуласы тікелей цитоплазмада болатын тірі ағза – бактерия
Организмнің тыныштық күйден белсенді күйге өзгеруі-Координация
Хлоропластардың негізгі қызметі- көмірсуларды, органикалық қосылыстардың басқа топтарының бастапқы заттарын, оның ішінде аминқышқылдары мен май қышқылдарын синтездеу. Қосалқы өнім ретінле оттек түзу
Бактериофаг деген не – бактерия зақым вирус
Түрдің марфологиялық критерийін жасаған кім ғалым-К. Линней
золоогия философия кітабының авторы- Ж.Б.Ламарак
Митозға хромитада хросомаға айналатын кез – анафаза
Аутосомдық рессецивтік жолмен ұрпақтан ұрпаққа берілетін ауру
Еріген қоректі заттардың түтікшелі өсімдіктің бір бөлігінен екінші бөлгіне жылжуы- Транслокация
Бір реттік сперматозиттерде хромосома саны-23
Жұқпалы ауру қоздырғыш таратушыларды жою әдісі-Дизенфекция
Кеуекті паренхимага тән-Жасушааралық кең
Регуляция деген не- (реттелу) процесі нәтижесінде толық ұрық пайда бола алады.
Жұмртқа жасушасының ұзындығы -20мкм
Бір ретік өсімдік коректі жануарларды житін екі реттік консументтер құрайды
Организмнің ішкі параметрлерін өзгеріссіз сақтау қабілеті: Гомеостаз
Зат алмасудың екінші кезеңі: Метаболизм
Организмнің екінші атқаратын қызметі: Жасушаны энергиямен қамтамасыз ету
Биологиялық синтез реакциясы қалай аталады: Анаболикалық
Катаболизм грекше қандай мағына береді – Қирату
зат алмасу неше кезеңнен тұрады – 3
Бірінші реттік сукцессия- топырақ түзілмеген жерде болады.
Ежелгі грекия рим дәрігерлері жарақатты емдеу үшін нені пайдаланды – сірке суын
Қан тазартуға қатысады –Бүйрек, Лейкоциттер
Терінің беткі қабатында орналасқан қысымды қабылдайтын рецептор түрі – Механорецепторлар (жанасу)
Енжар тасымалдауға тән – Осмос пен Диффузия. АТФ жұмсалмайды. Концентрация градиенті бойынша жүреді. Оттек, су тасымалданады.
Егде тартқан адамның денесіндегі су мөлшері – 50%
2 млрд жылдан артық уақытқа созылған екінші және ең ұзақ эра – Протерозой
Ұзақ ұйқыға кетуге немесе шектеулі су мөлшерімен жүруге бейім жануарлардағы май қызметі: Май ыдырау, Су және қоректік зат болуы
Жасушасы көбеймейтін бірақ тарамдалуға қабілетті ұлпа: Жүйке ұлпасы
Жануарлар жүйелік тобына жатпайды: Бөлім мен қатар
Адам қалыпты жағдайда жұтатын ауа көлемі: 300-500 мл
Миоглобиннің диссоциялануының қарапайым қисық сызығы гиперболла түрінде болғанда: Бұл миоглобиннің оттекпен қайтымды байланысатынын көрсетеді, бұған ешқандай бөгде факторлар әсер етпейді: Mb + O2 - MbO2
Жүйке күйзелісі мен ұзақ жүйке шаршауы ерте қартаюды тудыратын факторларды анықтаған ғалым: И.П.Павлов 1912ж.
Бұлшықеттің жуан филоменттері: Миозия,Миозин
Бұлшықеттің жіңішке филоменттері: Актин
Жапонияда тамаққа пайдаланып оны теңу қайырымды тау деп атайды: Носток
Ашығу кезінде Тірі консервілер қызметін атқаратын органикалық қосылыс – Майлар
Қандағы глюкоза мөлшері ұйқы безінің қандай екі гормоны арықыл реттеледі: Инсулин, Глюкагон
Прокариоттар жасушасын қорғайды:
Жануарларда және саңырауқұлақтарда болады: Хитин
Ядросы қалыптаспаған ағзалар: Прокариоттар
Адамның эпителий ұлпасының қасиеті: Регенерация
Жасуша ядросы мен қабықшасы түзілуіне қажетті элемент:Фосфор
Жүйелеуде бөлім және қатар категориясы кездесетін патшалық:өсімдіктер
Жасушалары көбеймейді бірақ өсуге және тармақталуға қабілетті:Бөліп шығарушы
Бір жасушадан тұратын,ядросы бар барлық ағзаларға жататын патшалық: Протеиндер
Жануарлардың паразиттері:Қандала
Қоректену тізбегі дұрыс қойылған қатар:
Белсенді тасымал мысалы: Пиноцитоз фагоцитоз, ион түтікшелері
Бірінші реттік атмосферада қалыптасқан тыныс алу:Анаэробты
Зат және энергия алмасу процесі: метаболизм
Роботтарды қозғалту және іске қосу жүйелері: Ауа бұлшықеттері, нитинолдықысымдары
Эволюцияның бастаушы факторы: Табиғи сұрыптау
Вирус қабықшасының құрамы:Нәруыз
Беттік керілу күші ең үлкен сұйықтық: Су
Суда ерімейді және жылуды нашар өткізеді: Май
Жасуша мембранасының қалыптасуына қатысатын нәруыз қызметі: тасымалдаушылық
ДНҚ тізбектері арасындағы байланыс:Сутектік
Өсімдік жасушаларының қабығына беріктік береді:Целлюлоза
Цитоплазманың бөліну үдерісі: Цитокинез
Көптеген нейрон аксондары қаптайтын электр оқшаулаған қабықша:Миелинді қабықша
Қосарлы тыныс алу тән ағзалар: Құстар
Барлық желілі жануарларға тән жүйке жүйесі: Түтікше тәрізді
Ғаламдық қараңғылықтың басты себебі:жаңартау атқылау және өндіріс жұмысы нәтижесінде атмосфераға түскен шаң бөлшектері
Тірі организмдердегі басқару процесін зерттейтін ғылым саласы: Кибернетика
Дараларда құрылым деңгейі күрделенуі: Ароморфоз
Сиырда бактериялар мен қарапайымдар арқылы біржола қорытылатын бөлімі: Қатпаршақ қарын
Эволюцияның басты бағыттары: Араморфоз (арогенез), идиоадаптация (аллогенез) , дегенрация(катагенез)
Екінші реттік зәрдің құрамы: Несепнәр
Өкпедегі газ алмасу жүру механизмі-алвеолла қабырғасы, мұрын қуысынан басаталды.
өсімдік жапрақтары бозғылт тартып ағарып кетуі ненің жетіспеуінен
Жасушаның қоқыс салатын жәшігі деп аталатын ор? Лизасома
Өкпе созылып ауамен толған кезде?
Пастер пешінде стирилдеу
Ауа бұлшықеттерін қолданады?
Құрғақ ыстық немесе ауамен стирилдеу?
Қаздар,дегелектер,қоқиқаздар, тырналар?– су жағалауы мен батпақты жерлерде мекен ететін құстар. Тыныс алу шығаруға жауап беретін ми бөлімі – Сопақша ми
Климаты едәуір суық, тіршілік заманауи түрге ие болған эра- кайнозой
ДНҚ мен нуклеотидтер өзгермейтін өзгергіштік? – модификациялық
Екі бүйрек бірден істен шықса ағза неше минутта уланады– 30-40минутта
Бақаның арқасында тышқанның тірі қалуы –Кооперация
Бір популяцияның екіншісіне қолайсыз жағдай туғызуы –Амменсализм
1903 ж. Герантология ашқан кім - И.И.Мечников
Электр станциясы деп аталатын органойд –Митохондрия
Бір аксон,бір дендрит,бір денеден тұратын жүйке жасушасы қалай аталады –биополярлы
Нәруыз қайда синтезделеді? Рибосома
Калций қосылыстары: Ғаныш ,флюарит,гипс
Өсімдіктің ұшында болатын ұлпа? Түзуші
Ер адамның өкпесінің сыйымдылығы 3500
Өсімдікпен саңырауқұлаққа тән белгі: нағыз вакуоль
Тип, отряд сөздері тән патшалық: Жануарлар
Микроэлементтер: Mn.Co.Zn.Cu.B.I.F.Mo.Br.V
Демтүтік арқылы дем алады: өрмекші, қоңыз, ара
Патау синдромы: 13 жұп аутосомалар
Сүйекпен тістің қааюына қамтамасыз етеді? Кальций
Екінші реттік тұтынушылар: Концументтер
Су мен құмды бөліп алу әдісі: Сүзу
Сперматидтер смерматозоидқа айналады? Жыныстық жетілу
Хлорға ашық сілтімен әсер еткенде түзілген реакцияның коэфиценттер саны: 18
Жануарлар өсімдіктер пайда болған заман: Кайназой
Наруыздың заттарды тасымалдайтын қызметі: Тасымалдаушы
Жасуша үшін әмбебап энергия көзі: АТФ
Ұйқыбез суретте нешінші орналасқан: 3
Аралас без: ұйқыбезі
Ұйқы бөлетін гармон: паройгармон
Ағзадағы малар неніңқатысымен қорытылады: өт қатысуымен
Саңырауқұлақтың сыртқы қабықшасы: хитин
Өсімдіктің сыртқы қабықшасы: целлюлоза
Бактерияның сыртқы қабықшасы: сыртқы мембрана
Хлорофиллдің құрамындағы макроэлемент: магний
Буылтық құрттарда алғаш пайда болған жүйке жасушасы: түйінді
Ауру тударатын бактериялар мен қоздырғыштарды жою: дезинфекция
Еріген заттарды бір мүшеден екінші мүшеге өткізу: пиноцитоз