Есенова камчат аугажыевна



Pdf көрінісі
бет34/75
Дата29.10.2023
өлшемі7,45 Mb.
#121142
түріДиссертация
1   ...   30   31   32   33   34   35   36   37   ...   75
Байланысты:
6D010300 ДИССЕРТАЦИЯ ЕСЕНОВА К.А.

Мектеп педагогикасы
(School Pedagogy) – жалпы 
білім беретін мектептерде оқытылатын пәндерге сәйкес келетін жоғарғы 
университеттік білімі бар және оларға жалпы білім беретін мектептерде пән 
мұғалімдері ретінде жұмыс істеуге құқық беретін кәсіби мұғалім біліктілігін 
алғысы келетін тұлғаларға арналған кәсіби педагогикалық оқыту бағдарламасы 
(PPS, Profesional Pedagogical Studies). 
Бағдарлама аясында білім алушылар оқытушылармен шығармашылықта 
жұмыс істеп, жалпы білім беретін мектептердің түрлі типтерінде 
педагогикалық қызметтерді орындау үшін қажетті теориялық білім, 
құндылықтар, қабілеттер мен практикалық дағдыларды игереді. PPS бағдар-
ламасын табысты аяқтаған студенттер пән мұғалімі кәсіби біліктілігін алады. 
Литваның құқықтық құжаттарына сәйкес, бұл дипломдық бағдарлама емес. 


94 
«Мектеп педагогикасы» курсын игеруге 60 кредит беріледі. Оқыту түрі: 
тұрақты сабақтар сабақ кестесі бойынша жүзеге асырылады. Бағдарлама 
әрқайсысы 30 кредиттен тұратын теориялық және практикалық бөлімдерден 
тұрады.
Оқу бағдарламасының теориялық бөлімі 9 кредит бойынша үш теориялық 
модульден (Жалпы педагогика, мектепке арналған психология, пән 
дидактикасы) және оқу бағдарламасының соңында 3 кредит бітіру (қорытынды) 
жұмыстарынан тұрады. 
«Жалпы педагогика» модулі білім беру философиясы, XXI ғасырдағы 
білім беру: тарихы мен болашағы, педагогика жүйесі және оны жобалау сияқты 
пәндерді қамтиды. «Пән дидактикасы» модулі – пән дидактикасы және арнайы 
оқыту (мәдениетаралық білімді қоса алғанда). «Педагогикалық практика» 
модулі педагогикалық (ассистенттік) практикадан (10 кредит) және кәсіби 
(тәуелсіз /өзіндік) практикадан (20 кредит) тұрады. 
Бағдарлама ойынша бакалавр немесе магистр дәрежесі бар тұлғалар білім 
ала алады. Таңдап алынған оқу бағдарламасына байланысты барлық тиісті ақпарат 
конкурстық бағалау құрылымының кестесінде беріледі: конкурстық нәтижені 
есептеу формуласы және оның құрамы; сертификаттар. Сонымен қатар 
қатысушылар да мотивация бағасын алуы керек. 
Мектеп педагогикасы бойынша оқу бағдарламасы мұғалім біліктілігін 
берумен аяқталады (it is a non-degree programme). Түлектер жалпы білім беретін 
мектептерде пән мұғалімдері ретінде жұмыс істей алады. Сонымен қатар «Пән 
педагогикасы» бағдарламасы да (параллель студиялар) (Minor study programme 
subject Pedagogy) қызығушылық тудырады. Бұл бағдарлама Вильнюс 
университетінің бакалавриат студенттеріне арналған. Олар өздерінің негізгі оқу 
бағдарламасына қосымша мектептерде пән мұғалімдері ретінде жұмыс істеуге 
құқық беретін кәсіби мұғалім біліктілігін алады. 
Бұл оқу бағдарламасын оқу бағдарламалары жалпы білім беретін 
мектептердің пәндерімен байланысы бар студенттер таңдап алуы мүмкін. Осы 
бағдарламаны меңгере отырып, олар пән мұғалімдерімен шығармашылық 
жұмыс істеу және жалпы білім беретін мектептердің түрлі типтерінде 
педагогикалық іс-әрекетті орындау үшін қажетті теориялық білім, 
құндылықтар, қабілеттер мен практикалық дағдыларды игереді. Бағдарламаны 
сәтті аяқтаған студенттер пән мұғалімінің кәсіби біліктілігін алады. 
Бағдарламаның ұзақтығы – 2,5 жыл. Сабақтар екінші курста (3 
семестрден) басталады. Оқу көлемі – негізгі бакалавриаттармен қатар 5 
семестрде (3-тен 7 семестрге дейін) ұйымдастырылған 60 кредитке тең. 
Философия факультетінде педагогикалық және психологиялық модульдер 
күннің екінші жартысында бейсенбі және жұма күндері оқытылады. Пәндік 
дидактикалық сабақтар негізгі оқу бағдарламасы факультетінде өткізіледі. 
Бағдарлама теориялық және практикалық атты екі бөлімнен тұрады. 
Әрқайсысында 30 кредит бар. Оқу бағдарламасының теориялық бөлімі 10 
кредит бойынша үш теориялық модульден тұрады (Жалпы педагогика, 
мектепке арналған психология, пән дидактикасы). Жалпы педагогика –Білім 


95 
философиясы, XXI ғасырдағы білім: тарихы мен болашағы, педагогикалық 
жүйесі және оны жобалау. Пән дидактикасы – пән дидактикасы және арнайы 
оқыту (мәдениетаралық білімді қоса алғанда). Педагогикалық практика 
педагогикалық 
(бақылау) 
практикадан, 
педагогикалық 
(ассистенттік) 
практикадан (10 кредит) және кәсіби (тәуелсіз /өзіндік) практикадан (17 кредит) 
тұрады. 
Оқу бағдарламасының соңында бітіру (қорытынды) жұмысы – 3 кредит 
«Пән педагогикасы» оқу бағдарламасын келесі факультеттердің студенттері 
таңдай алады: философия факультеті – философия, психология, әлеуметтік 
саясат, әлеуметтану мамандықтары. филология факультеті – ағылшын 
филологиясы, испан филологиясы, поляк филологиясы, литва филологиясы, 
француз филологиясы, орыс филологиясы, неміс филологиясы мамандықтары, 
физикалық факультеті (немесе Физика факультеті) – физика, энергия физикасы, 
компьютерлік физика және модельдеу, физика және қазіргі заманғы 
технологияларды басқару, қолданбалы физика, телекоммуникация физикасы 
және электроника мамандықтары, (Физика факультетінің студенттеріне Жеке 
оқу бағдарламасы бойынша мұғалім біліктілігін алуға мүмкіндік беріледі), 
тарих факультеті – археология, тарих, мәдениет тарихы және антропология 
мамандықтары, химия және геология факультеті – химия, наноматериалдар 
химиясы, география, метеорология және гидрология мамандықтары, 
математика және информатика факультеті – биоинформатика, математика және 
математикалық қосымшалар, қолданбалы жүйелер, статистика мамандықтары, 
жаратылыстану (өмір) туралы ғылымдар орталығы – биология, Neuro-
биофизика мамандықтары, Шет тілдер институты – ағылшын және орыс, 
ағылшын және басқа шет тілі (испан), ағылшын және басқа шет тілі (француз) 
мамандықтары, бакалавр дипломында оқытудың негізгі бағыты бойынша 
бакалавр дәрежесі және педагогтің біліктілігі беріледі. 
Ғылыми-зерттеулер үш түрлі облыстарда жүргізіледі: биомедициналық 
ғылымдар (B000), гуманитарлық (H000) және қоғамдық ғылымдар (S000). 
Факультеттің мұндай құрылымы пәнаралық зерттеулер үшін қолайлы ортаны 
ұсынады. Пәндерді бір көрші бағдарламадан кез келген басқа бағдарламаға 
біріктіру мүмкіндігі бар. Мысал келтірсек, әлеуметтік ғылымдардағы курстар 
(әлеуметтік жұмыс, әлеуметтану және психология) білім беру ғылымдары 
бағдарламасымен біріктірілген [150]. 
Магистрлік дайындық бағдарламасын білім беру ғылымдарының 
департаменті жүзеге асырады. Бұл бөлім басқа 3 оқу бағдарламасын орын-
дайды, атап айтқанда: дидактика бойынша шағын бағдарлама басқа 
факультеттердің 
студенттеріне 
ұсынылады; 
педагогика 
факультетінің 
аспиранттарына арналған жылдық бағдарлама; білім беру саласындағы докто-
рантураға арналған Авейру университетімен (Португалия) бірлескен бағдар-
лама. 
Департамент сондай-ақ зерттеулер жүргізеді және ұлттық және 
халықаралық ғылыми-зерттеу жобаларын жүзеге асырады, ғылыми мақалалар 


96 
мен монографиялар жүргізеді, сондай-ақ көптеген сараптамалық жұмыстарға 
қатысады. 
«Білім беру ғылымдары» бағыты бойынша білім беру бағдарламалары 
2003 және 2012 жылдары сыртқы бағалаудан өтті. Сондай-ақ 2012 жылы білім 
беру және әкімшілік саласындағы екі бағдарлама – General Educology және 
саясат 
бағдарламасы 
аккредиттелді. 
Бағдарлама 
үш 
жыл 
ішінде 
аккредитациядан өтті. Магистратураның білім беру бағдарламаларын төменде 
кесте түрінде салыстырдық (кесте- 4).
Кесте 4 – Магистратураның білім беру бағдарламаларын салыстырмалы талдау 
нәтижелері (Әл-Фараби атындағы ҚазҰУ мен Вильнюс университеті 
мысалында) 
Білім беру 
бағдарламалары 
Қазақстан 
Литва 



Білім 
беру 
бағдарламаларының 
мақсаты 
мен 
миссиясы 
Білім 
беру 
бағдарламасының 
мақсаты – жүйелі түрде жоғары 
білікті педагог кадрларды - жаңа 
формациядағы педагог-психолог 
тарды дайындау. 
Білім 
беру 
бағдарламасының 
миссиясы – қазақстандық педаго 
гика ғылымының халықаралық 
стандарттар 
мен 
талаптарына 
сәйкес келетін бәсекеге қабілетті 
отандық педагогикалық қоғамдас 
тықты және зияткерлік элитаны 
қалыптастыру; білім және ғылым 
жетістіктерін әлемдік білім беру 
ғылыми-зерттеу кеңістігіне интег 
рациялау; қазіргі маманның әдіс 
намалық мәдениетін, ЖОО оқы 
тушысының психологиялық-педа 
гогикалық құзыреттілігін, пәна 
ралық және көптілділік, карьерада 
табыстылық қағидаттары негізінде 
кәсіби білімді дамытуды қамтама
Білім беру бағдарламасының 
негізгі мақсаты саясат және 
әкімшілендіру саласында жоға 
ры сапалы білім беру магистр 
лерін, сондай-ақ алған білім 
дерін ғылыми және практи 
калық салаларда кеңейте ала 
тын, тереңдете алатын білімді 
талдаудың теориялық және 
эмпирикалық әдістері мен 
принциптерін игеретін мәде 
ниет білім беру саласын дағы 
мамандарды даярлау болып 
табылады. Сондай-ақ магистр 
лер мектептерде және басқа да 
білім беру ұйымда рында 
білім беру саласында мәде 
ниет пен саясатты көтермелеу 
мен нығайтудың жаңа құрал 
дарын әзірлей алады; білім 
берудің стратегиялық негіз 
дерін және т.б. іске асыру
сыз ету, талдамалы, ғылыми-
зерттеу 
және 
педагогикалық 
жұмыс 
дағдыларын 
дамыту, 
сондай-ақ білім беру саласындағы 
ақпараттық-коммуникативтік, 
ұйымдастырушылық-басқарушы 
лық, жобалық қызмет 
үшін қажетті талдай алады; 
кәсіби консультанттар, шығар 
машылық және мәдени әртүр 
лілік саласындағы сарапшы 
лар, білім беруді басқарудың 
әртүрлі деңгейлеріндегі әкім 
шілер ретінде жұмыс істей 
алады. Бағдарлама сондай-ақ 
коммуникацияға, шешімдер қа 
былдауға қажетті құзырет 
терді дамытуды қолдайды


97 
4-кестенің жалғасы



Күтілетін нәтижелер Осы бағдарлама 
аяқталғаннан 
кейін студенттерден күтіледі:
1. Зерттеудің жаңа әдістерін өз 
бетінше меңгеру, өзінің кәсіби 
қызметінің ғылыми және ғылыми-
өндірістік бейінін өзгерту. 
2. Ғылыми-тарихи және филосо 
фиялық білімді, ғылыми зерттеуді 
ұйымдастыру принциптерін, ғы 
лыми білімге қол жеткізу және 
құру тәсілдерін түсіну және 
оларды креативті пайдалану. 
3. Алған ақпаратты, соның ішінде 
пәнаралық 
салаларда 
талдау, 
синтездеу және сыни бағалау 
жүргізу; жоғары мектептің психо 
логия және педагогикасы маман 
дығы бойынша білімін құзыретті 
пайдалану, қазіргі заманғы әдістер 
мен модельдерді қолдана отырып, 
ұтымды шешімдер қабылдау; жаңа 
жағдайларға бейімделу және жаңа 
идеяларды генерациялау. 
4. Ақпаратты қабылдауға, тал 
дауға, қорытуға, мақсат қоюға 
және оған қол жеткізу жолдарын 
таңдауға қабілетті болады; 
5. Ақпараттық технологиялар көме 
гімен өз бетінше сатып алу және 
практикалық 
қызметте 
жаңа 
білімдер мен дағдыларды, соның 
ішінде қызмет саласымен тікелей 
байланысты емес жаңа білім 
салаларында пайдалану. 
6. Өз бетінше шешім қабылдау 
технологиясын меңгере отырып, 
синергизм қағидатын іске асыруға 
үздіксіз баруға қабілетті болады; 
білім беру саласында зерттеулер 
жүргізуге, бірегей шешімдер ұсы 
нуға, психологиялық-педагоги ка 
лық зерттеулердің нәтижелерін 
бағалауды жүзеге асыруға және 
оларды практикалық пайдалану 
бойынша қорытындылар мен ұсы 
ныстар әзірлеуге қабілетті болады. 
7. ЖОО-да психологиялық-педаго 
гикалық пәндерді табысты оқыту 
үшін қажетті шығармашылық 
Бағдарлама 
келесі 
жалпы 
құзыреттерді дамытады: 
- сын, дәлелдеме көрсету және 
оларды көпшілік алдында 
ұсыну дағдылары; 

мәселелерді шығармашы 
лықпен шешу кезінде білімді 
қолдану дағдысы; 
- тұлғааралық және ұжымдық 
жұмыс дағдылары; 
- кәсіби этика ережелерін 
ұстанатын зерттеуші дағды 
лары; 
- оқыту дағдылары, жұмыс 
уақыты/жоспарлау 
және 
стратегияны құру 


98 
4-кестенің жалғасы



қызметке қабілетті болады; кәсіби 
міндеттерді тиімді орындау үшін қ 
ажетті 
ақпаратты 
іздестіруді 
жүзеге асырады. 
8. Терең мамандандырылған білім 
ді меңгеру және білім беру про 
цесін жобалау, психологиялық-
педа гогикалық қызметтің нәтиже 
лерін жоспарлау, ұйымдастыру, 
диагностикалау 
және 
болжау; 
үздіксіз білім беру жүйесінде 
балалардың, жасөспірімдер мен 
жастардың толыққанды әлеумет те 
нуі мен тұлғалық дамуын қамта 
масыз ету; педагогика мен психо 
логияны оқыту процесін бағалау. 
9. Жаңа идеяларды тудыруға, 
жаңа жағдайларға бейімделуге, 
жинақталған тәжірибені қайта 
қарауға, өз мүмкіндіктерін тал 
дауға қабілетті болады. 
10. Білім беру саласындағы 
заманауи ғылыми парадигма және 
оның даму динамикасы, психо 
логиялық-педагогикалық 
зерт 
теудің әдіснамалық принциптері 
мен әдістемелік тәсілдері жүйесін 
қолдану; қазақстандық ғылыми 
мектептердің педагогика және 
психология саласындағы білімі; 
талдау және синтездеу жүргізу, өз 
зерттеулерінің әдіснамалық база 
сын жобалау. 
11. 
Білім 
берудің 
айрықша 
ерекшеліктері мен жалпы заңды 
лықтарын тану; оқытудың, тәрбие 
мен дамудың ғылыми-теориялық 
негіздерін талдау және бағалау; 
педагогика мен психологияны зерт 
теудің категориялық және тұжы 
рымдамалық аппаратын жобалау.
12. Әртүрлі білім беру технология 
лары мен оқыту әдістерін әзірлеу, 
бағалау және жетілдіру; білім беру 
сапасын бақылауды жүргізу әдіс 
темесін әзірлеу және бағалау; оқу-
тәрбие іс-шараларының бағдарла 


99 
4-кестенің жалғасы



маларын, жобаларын, жоспарла 
рын әзірлеу және іске асыру және 
оларды психологиялық қамтама 
сыз ету, мектептер, колледждер, 
жоғары оқу орындары қызметінде 
сүйемелдеу 
Келешегі 
Түлектер білім беру жүйесінің 
айрықша 
ерекшеліктері 
мен 
жалпы заңдылықтарын, білім беру 
мекемелерінде оқыту, тәрбиелеу 
және дамытудың әдіснамалық 
және ғылыми-теориялық негізде 
рін талдай алады; педагогикалық 
қарым-қатынас және педагог тұлға 
саласында белгілі бір құндылық 
тарды, идеалдар мен педагоги 
калық 
сананы 
тасымалдаушы 
ретінде білім, икем және дағды 
жүйесін меңгеретін болады; педа 
гогикалық және ғылыми-зерттеу 
қызметінде, оқу-ғылыми жобалар 
мен шешімдерді әзірлеуде тео 
риялық білімді қолдану икемдері 
мен 
дағдылары 
қалыптасты 
рылатын болады 
Білім 
беру 
мәдениетін 
саласын бітірушілер әртүрлі 
формальды және формальды 
емес оқу орындарында зерттеу 
шілер, талдаушылар, кеңесші 
лер, менеджерлер және педа 
гогтар ретінде жұмыс істей 
алады: жастардың формальды 
және формальды емес білім 
беру ұйымдары (Литва бала 
лар-жасөспірімдер білім беру 
орталығы, Білім және ғылым 
министрлігінің (БҒМ) Ақпарат 
және техникалық шы ғармашы 
лық орталығы, еуро палық үй, 
азаматтық баста маларорталы 
ғы, орталықтың формальды 
емес білім беру орталығы, 
VRP/Hill VRP/Hill Knowlton, 
Литва инновациялық орта 
лығы, Daugirdiškės білім беру 
орталығы және т.б білім беру 
мен мәдениет аясындағы басқа 
да бөлімшелер, сондай-ақ му 
ниципалитеттер мен білім бө 
лімдері. Олар сондай-ақ білім 
ді кеңейту құзіретіне ие бола 
ды және оны қоғамның қазіргі 
заманғы өзгерістерін ескере 
отырып, жаңа мәдени кон 
текстке қарай. Білім беру 
және 
және 
әкім 
шілік 
бөлімшелер бітірушілері білім 
берутүзетеді.
Саласындағы саясатты қа 
лыптастыратын және іске асы 
ратын әртүрлі оқу орында 
рында жұмыс істей алады: үкі 
меттің білім комитет терінде, 
білім беру және оқу бөлімінде 
(БҒМ), Білім беру саясаты мен 
оны талдау бірліктерінде (БҒМ 
және ЕБК), мектепті бағалау 


100 
4-кестенің жалғасы



жөніндегі Ұлттық агент тікте 
NMVA), жалпы білім беретін 
мектептер мен жоғары оқу 
орындарының, 
басқа 
да 
мемлекеттік және мемлекеттік 
емес, өңірлік формальды және 
формальды білім беру мекеме 
лерінде, ақпараттық-консульта 
циялық 
бөлімдерде. 
Бұл 
мамандар оларға талдаушы 
лар, консультанттар, (әкімші 
лер және басшылар ретінде 
жұмыс істеу үшін біліктілік 
беретін өзінің талдамалық, 
консультациялық 
және 
басқарушылық дағдыларымен 
ерекшеленетін болады. 
Оқу бағдарламасы оның 
үздік түлектері үшінші кезеңге 
көшуге және білім беру ғы 
лымдары (Educology) докто 
рантурасынан өтуге дайын 
боулына кепілдік береді 
Қазақстанда және Литва университеттерін салыстырмалы талдау жалпы 
екі елде де педагогикалық кадрларды дайындаудың ұлттық моделі 
қалыптасқанын көрсетеді. Олардың әрқайсысы өзіндік ерекшелігі мен басым 
бағыттары бар. Университеттердің ерекшелігіне байланысты бірлескен 
бағдарламаларды жобалау және алмасу бойынша дайындық тәжірибелерін 
өзара байытуға негіз бар. Бұл ретте Әл-Фараби атындағы ҚазҰУ мектепке 
бағытталған көпжақты пәндерді ұсыну бойынша айтарлықтай тәжірибе 
жинақтады. 


Достарыңызбен бөлісу:
1   ...   30   31   32   33   34   35   36   37   ...   75




©emirsaba.org 2024
әкімшілігінің қараңыз

    Басты бет