II НЕГІЗГІ БӨЛІМ
2.1 Халықты эвакуациялауды жүргізу
Бейбіт уақытта халықты эвакуациялау "Азаматтық қорғаныс және халықты қорғау жоспарына"сәйкес жүргізіледі. Эвакуацияның бұл түрі Төтенше жағдай аймақтарынан немесе табиғи және техногендік сипаттағы ықтимал Төтенше жағдайдан халықты ұйымдасқан түрде әкету (шығару) және оны алдын ала дайындалған қауіпсіз аудандарда, яғни ТЖ көздерінің зардап шеккен факторларының әсер ету аймақтарынан тыс аудандарда қысқа мерзімді орналастыру жөніндегі іс-шаралар кешенін білдіреді.
Халықты эвакуациялауға жататын барлық адамдар ТЖ көзінің зақымдаушы факторлары аймағының шекарасынан қауіпсіз аудандарға әкетілгенде (шығарылғанда) Эвакуация аяқталды деп есептеледі.
Орындалу уақыты мен жеделдігі бойынша: алдын ала (алдын ала); және шұғыл (шұғыл).Өткізу принципі бойынша: өндірістік-аумақтық және аумақтық.Эвакуацияланғандар саны бойынша: жалпы және ішінара.
Эвакуацияланатын халықтың ауқымы мен саны бойынша: жергілікті, жергілікті және өңірлік.
Жүзеге асыру тәсілі бойынша: көлікпен, жаяу тәртіппен және аралас тәсілмен.Төтенше жағдай көзі бойынша:
1) жердің радиоактивті ластануы.
2) аймақтың химиялық ластануы.
3) Табиғи инфекция ошағының пайда болуы.
4) жер сілкінісі.
5) қар көшкіні.
6) сел, көшкін.
7) су тасқыны.
8) ірі орман (дала) өрттері және т. б.
Алдын ала эвакуациялау - ТЖ туындағанға дейін қысқа мерзімді болжамдар негізінде жүзеге асырылады, жақын арада ТЖ жоғары ықтималдығы туралы сенімді деректер алынған кезде - өндірістік – аумақтық қағидат бойынша жүргізіледі.
Қауіпті ауданнан шұғыл эвакуациялау туындаған ТЖ жағдайында (мүмкіндігінше зақымдаушы факторлардың әсеріне дейін) жүзеге асырылады және, әдетте, аумақтық қағидат бойынша жүргізіледі.
Өндірістік-аумақтық қағидат-жұмыс орны бойынша отбасы мүшелерімен бірге жұмыс істейтіндерді эвакуациялау.
Эвакуациялаудың аумақтық қағидаты-жұмыс істемейтін халықты тұрғылықты жері бойынша тұрғын үй-пайдалану органдары арқылы эвакуациялауды білдіреді.
Жалпы эвакуация халықтың барлық санаттарын ТЖ аймағынан шығаруды (шығаруды) көздейді.
Ішінара эвакуациялау-қауіпті аймақтан әсер ететін факторлардың әсеріне неғұрлым сезімтал халықтың жекелеген санаттарын: мектепке дейінгі мекемелердің балаларын, оқушыларды, мүгедектерді, зейнеткерлерді, науқастарды, жүкті әйелдерді алып тастау қажет болған кезде жүзеге асырылады.
ТЖ ауқымына (аумақтың күтілетін немесе нақты қамтылуына, адамдардың санына және келтірілген залалдың мөлшеріне) байланысты эвакуация:
- жергілікті-ТЖ аймағы объектінің, қалалық шағын ауданның немесе ауылдық елді мекеннің шегінен шықпайды. Эвакуацияланатындардың саны қауіпті аймаққа іргелес аудан қала көшелеріне немесе қауіпті аймаққа іргелес елді мекендерге орналастыра отырып оннан бірнеше мыңға дейін адамды құрайды;
- жергілікті - ТЖ аймағына орта қалалар, ірі қалалардың жекелеген аудандары, ауылдық аудандар кіреді. Қауіпсіз жерлерде зардап шеккен немесе қаланың іргелес (көршілес) аудандарында, елді мекендерде орналастыра отырып, бірнеше мыңнан бірнеше жүз мыңға дейін эвакуацияланатындар саны;
- өңірлік-ТЖ аймағы халықтың тығыздығы жоғары бір немесе бірнеше объектілердің аумағын қамтиды. Эвакуацияланушыларды орналастыру қауіпті аймақтан бірнеше жүз км-ге дейін қашықтықпен жүргізіледі.
Әскери қауіп пен ауқымды ТЖ қаупі жағдайында эвакуациялау шешімін ҚР Үкіметі қабылдайды. Басқа жағдайларда эвакуация жүргізу туралы шешім қабылдау құқығы ТЖ туындаған немесе болжанатын аумақтардағы ҚР атқарушы билік органдарының басшыларына тиесілі. Шұғыл шешім қабылдауды талап ететін жағдайларда жергілікті сипаттағы шұғыл эвакуациялау ықтимал қауіпті объектінің кезекші (диспетчерлік) ауысым бастығының нұсқауы бойынша жүзеге асырылуы мүмкін.
Эвакомеранияларды жоспарлау, ұйымдастыру және өткізу тиісті әкімшілік-аумақтық құрылымдардың және Экономика объектілерінің (БЭ) эвакуациялық органдарына, сондай-ақ Гоич істері жөніндегі тиісті басқару органдарына жүктелген, олар осы мәселелерді шешу кезінде соғыс уақытынан, қолда бар күштер мен құралдардан айырмашылығы, қажетті жеткіліктілік және барлығын барынша пайдалану қағидатын басшылыққа алады. Халықты эвакуациялауды жүргізуді қамтамасыз ету жөніндегі өз күштері мен құралдары жеткіліксіз болған кезде бұл мәселені әскери қолбасшылықтың тиісті органдарымен келісу кезінде белгіленген тәртіппен жоғары тұрған атқарушы билік органдарының күштері мен құралдарын және әскери техниканы тарту көзделеді.
ТЖ аймақтарында тұратын немесе жұмыс істейтін халықты эвакуациялау туралы құлақтандыру жергілікті және автоматтандырылған орталықтандырылған құлақтандыру жүйелері бойынша, сондай-ақ жергілікті телерадио-және телефон арналары, қоғамдық тәртіпті қорғау қызметінің көшелері мен автомашиналарында орнатылған дауыс зорайтқыштар бойынша жүргізіледі.
Экономика объектілері эвакуациялық комиссиясының негізгі міндеттері
Күнделікті қызмет режимінде:
- АҚ және ТЖ бөлімімен бірлесіп объектіні әзірлеу және жұмысшыларды, қызметшілерді және олардың отбасы мүшелерін эвакуациялау жоспарын жыл сайын нақтылау
- қауіпсіз ауданда бекітілген орналастыру ауданын (пунктін) игеру жөніндегі іс-шараларды әзірлеу және жүзеге асыру (ТЖ көзіне әсер ететін факторлардың әсер ету аймағынан тыс), жұмысшыларды, қызметшілерді және олардың отбасы мүшелерін орналастырудың пәтер схемасын дайындау;
- жинау эвакуациялық пунктінде әкімшілігінің құрамы, эшелон бастықтарын, автомобиль колонналары бойынша аға басшыларды тағайындау туралы объектінің басшысына ұсыныстар дайындау.
- жинау эвакуациялық пунктінде әкімшілігінің құрамына енгізілген жеке құрамды, эвакуациялық эшелондар мен колонналардың бастықтарын даярлауды ұйымдастыру
Жоғары дайындық режимінде:
- эвакуациялау жоспарын, сондай-ақ эвакуацияланатын жұмысшылардың, қызметшілердің және олардың отбасы мүшелерінің тізімдерін нақтылау;
- жинау эвакуациялық пунктінде. орналастыруға дайындықты ұйымдастыру және өрістету, қолда бар қорғаныс құрылыстарын әзірлікке келтіру;
- қауіпсіз ауданда эвакуациялық қабылдау комиссияларымен (ТЖ көзінің зақымдаушы факторларының қолданылу аймағынан тыс) объектінің жұмысшыларын, қызметшілерін және олардың отбасы мүшелерін қабылдау, орналастыру және қамтамасыз ету тәртібін нақтылау.
Халықты эвакуациялауға өкім ала отырып:
- жұмысшылар мен қызметшілерді эвакуацияның басталуы, олардың және олардың отбасы мүшелерінің жинау эвакуациялық пунктінде келу уақыты туралы хабардар ету;
- жұмысшыларды, объектілердің қызметшілерін және олардың отбасы мүшелерін қауіпсіз ауданға әкету үшін көлік құралдарын бөлетін көлік органдарымен өзара іс-қимылды қолдау (ТЖ көзін зақымдайтын факторлардың әсер ету аймағынан тыс);
- объектінің және аудандық (қалалық) эвакокомиссияның басшысына қауіпсіз ауданға әкетілген жұмысшылардың, қызметшілердің және отбасы мүшелерінің (уақыт, көлік түрлері бойынша) саны туралы есеп жүргізу және баяндау;
- жинау эвакуациялық пунктінде, қону пункттерінде, жинау эвакуациялық пунктінде халықты қорғауды қамтамасыз ету;
- қауіпсіз ауданда (ТЖ көзінің зақымдаушы факторларының әсер ету аймағынан тыс) эвакуациялық қабылдау комиссияларымен өзара іс-қимылды қолдау, қажет болған жағдайда өз өкілдері жіберіледі.
Құрама эвакуациялық пункт (ЭҮП)
ЭҮП объектінің базасында қалыптастырылады. Олар эвакуацияланушыларды жинауды және есепке алуды, оларды қала маңындағы аймаққа жіберуді жүзеге асырады. Әрбір ЭҮП эвакуацияланушыларды көліктің қандай да бір түрімен (автомобиль, теміржол, өзен, жаяу тәртіппен) жөнелтуді қамтамасыз етеді. ЭҮП көлікке отырғызу пункттерінің жанында және жаяу эвакуациялау маршруттарының бастапқы пункттерінде қоғамдық мақсаттағы ғимараттарда орналасады. Олардың әрқайсысы аудандық эвакокомиссиямен, қону пункттерімен және бастапқы пунктпен (жаяу эвакуациялау кезінде), қала сыртындағы аймақпен байланыспен қамтамасыз етіледі. Әрбір ЭҮК-ге нөмір беріледі және оған жақын орналасқан көлік, қорғаныс құрылыстары, бал бекітіледі.жұмысшылары мен қызметкерлері отбасы мүшелерімен бірге, басқа халық сияқты, мекеме мен кәсіпорындар ол арқылы эвакуацияланады.
Аралық эвакуация пункті (ППЭ)
ППЭ жаяу эвакуацияланатын халық үшін, соңғы баратын жері қаладан едәуір қашықтыққа алыс болған кезде ұйымдастырылады.
ППЭ оларға жақын елді мекендерде, қатынас жолдарының жанында ықтимал қирау (ластану, ластану) аймақтарынан тыс жерде құрылады. Олар инженерлік тұрғыдан алдын ала дайындалады және эвакуацияланатын халықты қысқа мерзімді орналастыруға (демалуға), оны қайта тіркеуге, қажет болған жағдайда дозиметриялық және химиялық бақылау жүргізуге, адамдарды санитарлық өңдеуге және оларды қала маңындағы аймақтағы қоныстандыру орындарына жіберуге арналған.
Басқару тобының негізгі міндеттері:
- жаяу колонналардың қозғалысын ұйымдастыру;
- қозғалысты реттеу және қоғамдық тәртіпті қамтамасыз етуді ұйымдастыру;
- жүру жолында радиациялық, химиялық және инженерлік барлауды жүргізу;
- мұқтаж жандарға медициналық көмек көрсету. Жаяу бағандарға қызмет көрсету үшін маршрутта жылжымалы бал жасалады.санитарлық автомобильдердегі бригадалар.Эвакуациялық қабылдау комиссияларын тағайындау. Эвакуациялық қабылдау комиссиялары эвакуацияланатын халықты қабылдауды, орналастыруды және бірінші кезекте тіршілікті қамтамасыз етуді ұйымдастыру үшін құрылады.Жергілікті әкімшіліктің шешімі бойынша қала сыртындағы аймақта әкімшілік басшысының орынбасары басқаратын аудандық (қалалық) ЭПК құрылады. Оның құрамына аудан (қала) әкімшілігінің бөлімдері мен қызметтерінің бастықтары немесе олардың орынбасарлары, ІІО өкілдері және эвакуацияланушыларды қабылдауға, орналастыруға және қамтамасыз етуге байланысты басқа да қызметкерлер кіреді. ЭПК құрамында есепке алу және ақпарат, қабылдау және орналастыру, жол және көлікпен қамтамасыз ету топтары құрылады.
Сараптау-тексеру комиссия негізгі міндеттері:
- эвакуацияланушыларды қабылдауды және орналастыруды ұйымдастыру;
- келгендер санын нақтылау;
- Қаланың (қалалық ауданның) эвакокомиссиясымен тұрақты байланыста болу, одан халықты қаладан жөнелту, эвакуацияланушылармен көліктің келу мерзімдерінің өзгеруі, жаяу колонналар және басқа да өзгерістер туралы ақпарат алу;
- өз елді мекенінің аумағындағы радиациялық, химиялық және санитарлық-эпидемиялық жағдайды бағалау және қала тұрғындарын орналастыру жоспарына қажетті өзгерістер енгізу, оларды қабылдау және орналастыру туралы деректерді жинау және қорыту, бұл туралы аудан басшысына және жоғары тұрған эвакуациялық комиссияға баяндау.
Эвакуациялық жедел топтың міндеттері:
Авариялар мен дүлей зілзалалар кезінде ЭҮП-терді эвакуациялаудың жеделдігі үшін орналастырылмауы мүмкін. ЭҮП-а міндеттері ЭҮП-а есепке алу және тіркеу тобының өкілдері және басқалар кіретін эвакуациялық жедел топтарға (ЭОГ) жүктеледі. Бұл жағдайда жедел топтар шағын бағандар құрып, оларды эвакуация маршруттарына сүйемелдейді.
Олардың міндеттері:
- эвакуацияланатын халықты көлікке құлақтандыру, жинау және отырғызу;
- бағандарды (эшелондарды)қалыптастыру
- бағандарды маршруттар бойынша сүйемелдеу
- эвакуацияның барлық кезеңдерінде қоғамдық тәртіпті сақтау.
Авариялар мен дүлей зілзалалар кезінде эвакуациялаудың жеделдігі үшін ЭҮП-тер орналастырылмауы мүмкін. ЭҮП-а міндеттері ЭҮП-а есепке алу және тіркеу тобының өкілдері және басқалар кіретін эвакуациялық жедел топтарға (ЭОГ) жүктеледі. Бұл жағдайда жедел топтар шағын бағандар құрып, оларды эвакуация маршруттарына сүйемелдейді.
Қону (түсіру)пункттері. Құрылатын қону (түсіру) пункттерінің құрамына негізінен көлік органдарының өкілдері кіреді. Мұндай тармақтардың міндеттері:
- Көлік құралдарын уақтылы беруді қамтамасыз ету;
- адамдарды отырғызуды (түсіруді) ұйымдастыру;
- қоғамдық тәртіпті және медициналық көмекті қамтамасыз етуді бақылау;
- көліктің жөнелтілуін (келуін) есепке алу және бұл туралы тиісті эвакокомиссияларды хабардар ету.
2.2 Эвакуациялау әдістері мен принциптері
Эвакуация жүргізуді ұйымдастыру
Тарату және эвакуациялау, әдетте, барлық қолда бар көлік құралдарымен халықты шығару және жаяу шығару бір мезгілде жүргізілетін аралас тәсілмен жүзеге асырылады. Қалада жұмысын жалғастыратын объектілердің жұмысшылары мен қызметшілері көлікпен эвакуацияланады; сондай-ақ жаяу жүре алмайтын халық (науқастар, 10 жасқа дейінгі балалары бар әйелдер және т.б.).
Жаяу жүру тәртібімен алып шығу, әдетте, ықтимал қирау аймағынан шығу есебімен 10-12 сағаттық қозғалыс кезінде жасалатын бір тәуліктік өту қашықтығына жоспарланады.
Басқарудың ұйымдастырылған қозғалысы мен ыңғайлылығын қамтамасыз ету мақсатында тұрғындардан 500 - ден 1000 адамға дейінгі колонналарды қалыптастыру және кәсіпорындар мен ЖЭК басшылары, басқару және байланыс тобымен жаяу жүру маршруттарының бастықтары қатарынан колонна бастығын тағайындау ұсынылады.
Бағанның қозғалысының орташа жылдамдығы сағатына 4-5 км құрайды. Бағандар арасындағы қашықтық 500 метр. Демалу үшін тоқтаулар ұйымдастырылады: кіші - 1-1,5 сағаттық қозғалыстан кейін (10-15 минутқа) және үлкен-тәуліктік ауысудың екінші жартысында (1-2 сағатқа).
Эвакуацияланатын халықты қала маңындағы аймаққа орналастыру үшін демалыс үйлері, санаторийлер, туристік және спорттық базалар және т.б., сондай-ақ жергілікті тұрғындардың үйлері пайдаланылады.
Дисперсті аудандар қалаға жұмыс істеуге және қала маңындағы аймаққа қайтуға 4-5 сағаттан аспайтындай қашықтықта болуы керек.
Эвакомераниялар аяқталғаннан кейін қалада тек жұмыс істейтін ауысымдар болады, олардың саны қала халқының жалпы санының шамамен 10-15% құрайды.
Эвакуацияны қамтамасыз етуді ұйымдастыру
Таратуды және эвакуациялауды ұйымдастырылған және сапалы жүргізу мақсатында алдын ала: көліктік және техникалық қамтамасыз етуді, инженерлік қамтамасыз етуді, медициналық қамтамасыз етуді, азық-түлікпен және заттай жабдықтауды, сондай-ақ қоғамдық тәртіпті сақтауды көздеу және жоспарлау қажет.
Көліктік қамтамасыз ету: халықты, мекемелерді және материалдық құндылықтарды қала сыртындағы аймаққа әкетуді ұйымдастыру мен жүргізуді; жұмыс ауысымдарын қала сыртындағы аймақтан қалаға және кері тасымалдауды қамтиды.
Материалды қамтамасыз ету эвакуациялық тасымалдау үшін пайдаланылатын көлік және басқа да машиналармен, отынмен, майлау және басқа материалдармен, ал таратылатын және эвакуацияланатын халықты азық - түлікпен және бірінші кезекте қажетті заттармен қамтамасыз етуді көздейді
Қала маңындағы аймақта халықты жабдықтау жергілікті сауда және қоғамдық тамақтану органдары арқылы жүзеге асырылады.
Эвакомеранияларды медициналық қамтамасыз ету ЭҮП-тен бастап барлық тарату және эвакуациялау учаскелерінде ұйымдастырылады.
ЭҮП құрамында медициналық пункт орналастырылады.
Отырғызу және түсіру станциялары медициналық пункттерді де орналастырады, ал олар жоқ жерлерде оларды жергілікті денсаулық сақтау органдарының күштері ұйымдастыра алады.
Жүру жолында эшелон (баған) құрамына орта медициналық персоналдың 1-2 адамы, бірнеше санитарлық жасақ, ал ұзақ қашықтыққа эвакуациялау кезінде дәрігер де қосылады.
Жаяу эвакуациялау кезінде науқастарға дәрігерлік көмек маршрутқа жақын орналасқан емдеу мекемелерінде көрсетіледі, ал олар болмаған кезде маршрут бастығының қарамағына санитарлық автокөлікпен медициналық бригада бөлінеді.
Қала сыртындағы аймақта медициналық қамтамасыз етуді жергілікті денсаулық сақтау органдары, күшейтілген медициналық күштер мен қаладан келген құралдар ұйымдастырады.
Эвакомер-шаралардың инженерлік қамтамасыз етілуі: жолдарды, Көпірлер мен жол құрылыстарын күтіп-ұстауды және жөндеуді, отырғызу және түсіру пункттерін, жаяу жүргіншілер маршруттарындағы бағаналы жолдарды жабдықтауды қамтиды.
Радиацияға қарсы және химияға қарсы қамтамасыз ету: жинау, отырғызу және түсіру орындарында, маршруттарда және қала сыртындағы аймақта қоныстандыру орындарында радиациялық және химиялық барлауды ұйымдастыруды; қорғаныс құрылыстарында АҚ-ны хабардар ету сигналы бойынша халықты паналауды, ЖҚҚ-ны халықты қамтамасыз етуді көздейді.
Техникалық қамтамасыз ету МЖӘ іс-шараларын орындау үшін пайдаланылатын көлік құралдарын және басқа да машиналарды техникалық дұрыс пайдалануды, техникалық қызмет көрсетуді, Ағымдағы жөндеуді ұйымдастырудан тұрады. Осы іс-шараларды орындауға жөндеу кәсіпорындары, техникалық қызмет көрсету станциялары және т. б. тартылады.
Радиоактивті ластану аймақтарынан эвакуациялау ерекшеліктері
Халықты радиоактивті ластану аймақтарынан эвакуациялау кейде қорғаудың жалғыз әдісі болып табылады. Ол болу адамдардың рұқсат етілген шектен жоғары сәулеленуіне әкелуі мүмкін және оларды басқа жолдармен қорғауды қамтамасыз ете алмайтын аймақтардан жүзеге асырылады.
Хабарландыру қауіпті радиоактивті инфекция аймағының бүкіл тереңдігіне дейін жүргізіледі, онда адамдардың зақымдануын күтуге болады. Біріншіден, апат болған жерге тікелей іргелес, содан кейін одан да алыс аудандардың тұрғындарына хабарланады.
Халыққа құлақтандыру сигналы бойынша ауданның, қаланың, облыстың МЖС басқару органдарының нұсқауларын қатаң орындау қажет.
Үй-жайларда болған кезде МЖӘ басқармасының келесі нұсқауларын алғанға дейін терезелерді, терезелерді, есіктерді мықтап жауып, жарықтарды жабу қажет.
Бірінші кезекте эвакуация иеліктен шығару аймағынан жүргізіледі. Эвакуациялау туралы шешімді облыс әкімшілігінің басшысы қабылдайды. Эвакуация адамдарды, көлікті мұқият дайындағаннан кейін, радиациялық жағдайды ескере отырып, қозғалыс бағыттарын зерттегеннен кейін жүргізіледі. Халыққа эвакуациялау уақыты мен тәртібі туралы алдын ала ескертіледі. Көлік халықтың орналасқан жерлеріне (үйлердің кіреберістеріне) беріледі. Адамдарды тиеу және тасымалдау адамдарды қайта сәулелендіруді болдырмау үшін радиацияның ең аз деңгейі бар маршруттар бойынша қысқа мерзімде жабық көлік құралдарында жүргізіледі. Қозғалыс кезеңінде радиациялық барлау және дозиметриялық бақылау жүргізіледі, ЖҚҚ пайдаланылады. Халық ластану аймағының шекарасына дейін жеткізіледі, содан кейін "таза" көлікке (ППЭ орналастыру ауданында) ауыстырылады және орналастыру орындарына жеткізіледі. Қажет болған жағдайда адамдарды санитарлық өңдеу, киімді, ЖҚҚ, мүлікті және көлік құралдарын залалсыздандыру жүргізіледі.
Залалсыздандыруға жатпайтын киім ауыстырылатын қордан таза киім бере отырып кәдеге жаратылады.
Ұзақ мерзімді радиоактивті ластану күтілетін аудандардан жабдықтарды, материалдар мен мүлікті әкете отырып, кәсіпорындарды, мекемелер мен ұйымдарды эвакуациялау жүргізілуі мүмкін.
Халықты қайта эвакуациялау елді мекендерді залалсыздандыру немесе радиоактивті заттардың табиғи ыдырауы салдарынан радиация деңгейін рұқсат етілген шектерге дейін төмендету жөніндегі жұмыстар аяқталғаннан кейін жүргізіледі.
Химиялық инфекция аймақтарынан эвакуациялау ерекшеліктері
Аймақтың химиялық ластануы кезінде қорғаныс шараларын орындау жылдамдығы өте маңызды. Бұл жағдайда Эвакуация жалпы болып табылады. Ауқымы бойынша ол көбінесе жергілікті немесе жергілікті болып табылады, Халықты жақын маңдағы көшелерге, инфекция аймағынан тыс жерлерге ауыстырады. Химиялық қауіпті заттардың қасиеті, әдетте, дереу әсер етеді, шұғыл эвакуацияны, аралас әдіспен және ЖҚҚ қолдануды қажет етеді. Химиялық залалдану аймағына түсетін жұмыс істемейтін халық үшін көлік тұрғылықты жерлеріне беріледі. Бұл ретте құрама эвакуациялық пункттер орналастырылмайды, жедел топтар жұмыс істейді.
Ластанған бұлт жақындағанға дейін уақыт қоры болған кезде эвакуация алдын алу сипатына ие болуы мүмкін (үлкен таралу тереңдігі бар ауқымды апаттар кезінде). Халықтың тұрақты тұратын және жұмыс орнынан тыс болу ұзақтығы ластану аймағында тасталған химиялық қауіпті заттың төзімділігіне байланысты және көп жағдайда қысқа мерзімде тіршілікті қамтамасыз ету шараларын орындауды талап етпейді.
Эвакуацияланатын халықтың мінез-құлық қағидалары бойынша нұсқаулық
Халықты эвакуациялаудың басталуы мен тәртібі туралы шешім радио, теледидар арқылы жарияланады, баспасөзде жарияланады және сізге жұмыс немесе тұрғылықты жері бойынша жеткізіледі. Ең алдымен, өзіңізбен бірге алып кететін барлық нәрсені дайындаңыз! Қажетті заттарды алыңыз: киім, зығыр мата, төсек-орын, дәретхана керек-жарақтары және жеке құжаттар.
Әрбір чемоданға немесе жинаққа тегіңізді, аты-жөніңізді, тұрақты тұрғылықты мекен-жайыңызды және соңғы эвакуация пунктін көрсететін белгіні бекітіңіз. Дәл осындай белгілерді мектеп жасына дейінгі балалар сыртқы киімнің ішкі жағына тігуі керек.
МО органдары эвакуацияланушыларды тамақтандыруды ұйымдастыруға шаралар қабылдайды, бірақ егер сіздің үйіңізде азық-түліктің аз қоры болса, оны өзіңізбен бірге алыңыз. Бұзылмайтын және жолда пісіруді қажет етпейтін тағамдардың болуы жақсы (крекер, консервілер, су құтысы).
Өзіңізбен бірге ЖҚҚ (газ маскасы, мақта-дәке таңғыштары, дәрі-дәрмектер) алып келуді ұмытпаңыз. Барлығын дайындаған кезде пәтерді ЖЭК қызметкеріне тапсырыңыз және құрама эвакуациялық пунктке заттармен бірге жүріңіз. Онда сіз тіркеліп, қала маңындағы аймаққа жіберілесіз. Жинау пунктінде барлық командалар мен бұйрықтарды мұқият тыңдап, нақты орындаңыз. Бұл тәртіптің кепілі!
Жолда тәртіп пен ұйымшылдықты сақтаңыз. Бұл сіздің жаңа тұрғылықты жеріңізге келу жылдамдығына байланысты болады. Соңғы пунктте барлық эвакуацияланушылар ордерлерге сәйкес қоғамдық ғимараттар мен жеке үйлерде кездеседі және орналастырылады.
Сіз өз кезегінде жергілікті билік органдарының барлық бұйрықтарын орындауға және еңбек қызметіне белсенді қатысуға міндеттісіз. Сіз сондай-ақ авариялық-құтқару және басқа да шұғыл жұмыстарды жүргізу кезінде азаматтық қорғаныс құрылымдарының құрамында әрекет етуге дайын болуыңыз керек
Халықты радиоактивті, химиялық және бактериологиялық жұқтыру туралы уақтылы ескерту үшін "радиациялық қауіп", "химиялық дабыл"азаматтық қорғаныста белгіленген бірыңғай сигналдар бойынша жүргізілетін халықты құлақтандыру ұйымдастырылады.
а) "радиациялық қауіптілік" сигналы тікелей қауіп төнген кезде немесе радиоактивті ластану анықталған кезде барлық жергілікті техникалық байланыс және хабарлау құралдарының көмегімен беріледі. Бұл сигнал бойынша барлық азаматтар газ маскаларын (респираторлар, шаңға қарсы шүберек маскалары, мақта-дәке таңғыштары) киіп, өздерімен бірге дайындалған азық-түлік пен су қорын, дәрі-дәрмектерді, қажетті заттарды алып, баспанаға немесе радиацияға қарсы баспанаға (пр) баруы керек. Олар болмаған жағдайда, тас үйлер, жертөлелер, тоғандарға бейімделген жертөлелер радиоактивті ластанудан ең сенімді қорғаныс бола алады.
Егер жағдайлар сізді пәтерде немесе өндірістік бөлмеде паналауға мәжбүр етсе, сіз дереу бөлмені герметизациялауды бастауыңыз керек - терезелер мен есіктерді жабыңыз, жарықтарды жабыңыз, есіктерді шүберекпен жабыңыз.
Ластанған жерде немесе ластану учаскесін еңсеру қажеттілігінің алдында жеке АИ-2 дәрі қобдишасынан № 1 радиоқорғаныш құралын қабылдау қажет.
Баспаналар мен баспаналардан шығуға тек МО жергілікті органдарының өкімі бойынша ғана рұқсат етіледі.
Радиоактивті ластану аймақтарында радиациялық қорғаныс режимін және баспаналар мен ластанған жерлерде жүріс-тұрыс ережелерін қатаң сақтау қажет. Ластанған аумақта ЖҚҚ-ны алып тастауға болмайды, шаң көтеруге, айналадағы заттарға қол тигізуге, темекі шегуге, тамақ пен суды тұтынуға тыйым салынады. Тамақтану режимін сақтау өте маңызды. Сіз тек баспаналарда қорғалған немесе тоңазытқыштарда, сондай-ақ қорғаныс ыдыстарында сақталған тағамдарды жеуге болады. Радиоактивті ластануға ұшыраған көкөністер мен жемістерді мұқият өңдеуден кейін ғана жеуге болады. Ішу және тамақ дайындау үшін су құбырынан, қорғалған құдықтардан немесе контейнерлерден су тұтынылады. Тұрғын, өндірістік немесе басқа үй-жайларға кірер алдында киім мен аяқ киімді ішінара залалсыздандыру қажет.
б) химиялық немесе бактериологиялық ластану қаупі төнген немесе анықталған кезде "химиялық дабыл" сигналы беріледі, ол жергілікті жерлерде дыбыстық және жарық құралдарымен қайталанады.
Достарыңызбен бөлісу: |