Ф 03-03 Жумабеков М. У., Тасполтаева М. Р., Жамелов Б. А. «Мәдениеттану» пәнінен дәріс жинағы Шымкент, 2019ж
жүктеу/скачать 352,71 Kb.
|
Ф 03-03 Жумабеков М. У., Тасполтаева М. Р., Жамелов Б. А. «Мәден-emirsaba.org
- Бұл бет үшін навигация:
- Номадизм – адамдар топтарының кеңiстiкте орналасуы
| Ғұндар, хундар - ежелгі дәуірдегі тайпалар одағы, түркі халықтарының арғы тегі. Біздің заманымыздан бұрынғы 1-мыңжылдықта қалыптасқан. Бастапқы кезде Солтүстік Қытайда, Моңғолияда, Байкал өңірінде қоныстанып, Қытай жылнамаларында «гуй фаң», «гун руң», «хун ю», «шиан ю», «шиұң ну» секілді атаулармен берілген.
Ғұндар Еділден өтіп, алдарына сармат - аландарды сала отырып, Еуропаға енді. Енді азиялық ғұндар Еуропалық жазбаларда "гундер" деп атала бастады. Олар Доннан Дунайға дейінгі ежелгі готтарды Дунайдың арғы жағына ығыстырды. Кейін готтар (герман тайпалары), остготтар (шығыс готтар) да ғұндармен одақтасуға мәжбүр болды. Ғұндар Керчь бұғазы арқылы өтіп, Босфор патшалығын талқандады. Бүкіл Қара теңіз жағалауынан Днестрге дейін аралық ғұндардың қол астына көшті. 2. Қазақстан аумағындағы ежелгі тайпалар мәдениеті: салт-дәстүрлері, культтері, наным-сенімдері. Мифологиялық сананың ерекшеліктері. Діни мейрамдар мен алғашқы діндердің феномені: анимизм,сиқыршылық,фетишизм, тотемизм, шамандық. Миф және оның алғашқы адамдардың өміріндегі рөлі. Мифологиялық сана дін, өнер, ғылымның негізі болды. Әлемге көзқарас, адамның тегі, табиғат құбылыстары туралы мифте қалыптасты. Діни мейрамдар мен алғашқы діндердің феномені: анимизм – Э.Тайлор (1832-1917) зерттеп, латын тілінен- рух, фетишизм – (француз тілінен – тұмар, идол; тотемизм – ру, тек; магия, шамандық. К.Ясперс: «Адамның басты себептері не? Оның тіршілік серпіндері қалай?» деген сұрақты қоя отырып, оған жауап іздеді: 1) Миф арқылы табиғилықпен сезімнен тыс нәрселердің араласуы, құдайлардың жерге түсті дегенге сенуі; 2) қазіргі қолда бар археологиялық ескерткіштер мен жазбалар адамның болмысының мәні туралы толық мәлімет береді деп айта алмаймыз; 3) ұрпақтан ұрпаққа беріліп отырған адам қасиеттері бейсаналылық сипатта болды; /дилювий – мұзды аралық кезең, алювий – соңғы мұзды дәуір, 20 000 жыл бұрын хроманьондық адам пайда болды, ол Испания мен Франция үңгірлерінде тас үңгірлерде бейнелер қалдырған. Бұл дәуірді тарихтың үнсіздік заманы деп атаған. 3. Көшпелілік мәдениеттегі кеңістік пен уақыт. Еуразия кеңістігіндегі номадалар мәдениетінің басты ерекшеліктері. Номадизм – мәдениет типi ретiнде. Көшпендiлiк, номадизм – шарушылықтың ерекше түрi және өмiр сүру формасы болып табылады. Номадизм – адамдар топтарының кеңiстiкте орналасуы деген мағына бiлдiредi. Номадизм қолға үй жануарларының көптеп үйретiле бастауына және оларға жаңа маусымдық жайылымдарды, сулы жерлердi жиi ауыстырып отыруына байланысты көшпендi (намадтық) өмiр салты қалыптасты. Көшпендiлiк мал шаруашылығы б.з.д. I мыңжылдық басында пайда болған. Б.з.д. I мыңжылдықтың орта шенiнде мал шаруашылығының үш типi қалыптасты: көшпендi (Батыс және Орталық Қазақстан). жартылай көшпендi (Жетiсу және Шығыс Қазақстан) отырықшы (Оңтүстiк Қазақстан). Бұлардың әр типiнде өзiндiк ерекшелiктерi қалыптасты көшпендiлiк радиусы (3 шақырымнан – 3000 шақырымға дейін) асып жатты. Слайд №4 Номадизмнiң ерекшелiктерi: тұрақты тұрғылықты жерi болмады, екiншi бiр типi ортаға тәуелдi болды және мал түрiнiң ерекшелiгiне қарай жартылай номадтық, жартылай отырықшы, тiкелей номадтық, маусымдық номадтық т.б. пайда болды. жүктеу/скачать 352,71 Kb. Достарыңызбен бөлісу:
|