Ф а рғо н а давлат у н и в е рс и те т и ҳузуридаги
£ > __________ куни тарқатилди. (2020 йил « ^ / >> ___даги f/L j
жүктеу/скачать 1,17 Mb. Pdf көрінісі
|
- Бұл бет үшін навигация:
- Й.Хожалиев
| £ >
__________ куни тарқатилди. (2020 йил « ^ / >> ___даги f/L j рақам ли реестр баённомаси). А. Қосимов Илмий даражалар берувчи И лмий кенгаш раиси, (Ьилол. ф.л.. профессор Й.Хожалиев Илмий дараж алар берувчи :гащ илмий котиби, ф. ф.н. доцент А. Мамажонов И лмий даражалар берувчи И лмий семинар раиси, филол. ф.д., профессор К И РИ Ш (фан доктори (Dsc) диссертацияси аннотацияси) Д иссертация мавзусининг долзарблиги ва зарурати. Жаҳон тилшунослигида лисоний бирлик ва шаклларнинг қай йўсинларда ҳосил бўлганлиги муаммоси қиёсий-тарихий, лингвосемиотик, генератив, трансформацион, деривацион лингвистика каби йўналишларда ўрганилган бўлиб, ушбу
муаммонинг тилдаги
миқдор ўзгаришларининг сифат ўзгаришларига айланиши натижасида янги тил бирликлари ва парадигмаларни шаклланиши масалалари ҳозирги назарий тилшунослик учун муҳим аҳамият касб этади. Шу жиҳатдан, тил бирликларидаги миқдор ўзгаришларни сифат ўзгаришларга олиб келишини ўрганиш муҳим назарий ва амалий аҳамиятга эга. Дунё тилшунослигида интенсификация/деинтенсификация категория- сининг семантик, структур, функционал хусусиятлари ҳозирга қадар муайян даражада ёритилган. Мазкур категориянинг онтологик табиати, унинг миқдор ва сифат категориялари билан боғлиқлиги, муайян сифат билан синкрет (қоришиқ) ҳолатда бўлган миқдорнинг интенсификация/деинтенсификация натижасида даражаланиши, даражали семантик ифода воситалари, интенсификация/деинтенсификация семантик бирликларнинг турли лисоний сатҳларда мавжудлиги ва уларнинг парадигматик, синтагматик, иерархик муносабатлардаги хусусиятлари, интенсификация/деинтенсификация семанти- кали бирликларнинг майдон ташкил этиши каби масалаларга эътибор қаратилган. XX асрнинг иккинчи ярмидан бошлаб лингвоцентрик тилшунослик бағрида шакллана бошлаган ва ҳозир етакчи мавқега эга бўлган антропоцентрик лингвистика энди ўз диққатини экстралингвистик омиллар (сўзловчи/тинг- ловчи, нутқ шароити каби) нинг тилга муносабати масалаларига қаратади. Натижада интенсификация/деинтенсификация семантик бирликларнинг қай зарурият ва йўсинларда вужудга келганлиги, нима сабабдан шундай кўп сатҳли тизимга эгалиги, интенсификация/деинтенсификация семантик бирликларнинг қандай коммуникатив эхтиёжларни қондириши учун яратилганлиги каби масалалар долзарблик касб этмоқда. Ушбу муҳим
масалалар интенсификация/деинтенсификация семантикасини воқелантирувчи тил бирликлари ва улар парадигмаларининг қандай йўллар билан ҳосил бўлганлиги муаммолари билан боғлиқ. Мазкур диссертация тадқиқоти ана шу муҳим муаммоларни ҳал этишга йўналтирилганлиги билан алохида аҳамият касб этади. Ўзбек тилшунослигида объектив ва субъектив оламдаги нарса (ҳодиса) ларнинг ҳосил бўлиши ҳақидаги диалектик фалсафанинг миқдор ўзгаришлари- нинг сифат ўзгаришларига айланиши қонунияти методологиясидан мақсадга мувофиқ тарзда фойдаланилиши асосда лингвистик назариянинг ҳақиқатга мослиги
таъминланади. Шу
ўринда интенсификация/деинтенсификация 5 ҳодисаси ва унинг лисоний хусусиятларини барча миллий тиллар сатҳлари бўйича тадқиқ этиш, бу ҳодисанинг лисоний бирлик ва шакл парадигмаларини шакллантириш имкониятларини атрофлича ва чуқур билиш нафақат ўзбек, балки, дунё тилшунослиги учун ҳам зарурат касб этмоқда. Диссертация тилда жүктеу/скачать 1,17 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|