ақпараттарды жеткізудің негізгі құралына
айналып отыр. Internet – барлық жүйелері хаттама деп аталатын бірыңғай стандартпен,
яғни ережемен жұмыс істейтін ауқымды (глобальды) компьютерлік желі. Интернеттегі
мәліметтерді бейнелеу HTML тілінде жазылады. Windows XP ортасында қазіргі барлық
Web парақтарының күрделі мәселесі болып отырған қазақ әріптерін шығару мүмкіндігі
жетілдірілді. XP ортасында жасалған Web парақтың қаріп коды ЮНИКОД болса
жеткілікті. Блокнот осы мүмкіндікті таңдауға кӛмектеседі. Файл аты енгізілгеннен
кейін шрифт коды ӛрісінде ЮНИКОД-ты белгілеу жеткілікті.
Интернеттің бар мәліметтерінің Web парақтарының бір ортақ қасиеті олардың
барлығы да HTML тілінде программалауды қажет ететіндігінде. HTML тілінде Web
парақтарын жасау программалауға ұқсас болғанымен ол қарапайым программалау тілі
емес, HTML гипермәтіндік белгілеу тілі.
HTML тілі World Wide Web қызмет бойымен бірге дами отырып, Web беттерінің
барлық мүмкіндіктерін жүзеге асырып, оны кең пайдалану жолдарымен толықтырып
отырады. HTML тілі кәдімгі мәтіндерді Web парақтары түрінде бейнелеуге арналған
ережелер жиынын анықтайды. World Wide Web (кеңейтілген бүкіл әлемдік ӛрнек).
HTML гипермәтінінің тіл белгілеу дамуы жалғасуда. Осылайша DHTML
(Dynamic HTML), XML, VRML және т.б. тілдер пайда болды.
Динамикалық HTML (Dynamic HTML немесе DHTML) қандай да бір беттердің
ерекше тілі болып табылмайды. Бұл жай ғана HTML беттерінде динамикалық мазмұны
ӛзгеруі үшін қолданылатын қарапайым термин. DHTML-дің реализациялануы үш
жүйеден құралады: HTML, каскадты кесте стилі (Cascade Style Sheets-CSS) және
сценарий тілі (JavaScript VBScript). Бұл үш компонент DHTML құжаттарының
қолданбалы программалардың интерфейсі болып табылатын (АРІ) объектілі моделі
бір-бірімен тығыз байланысты (Document Object Model-DOM). Құжаттың объектілі
моделі (DOM) аталған үш компоненті HTML қарапайым құжаттарына жаңа сапа бере
отырып, ӛзгерту мазмұнын ауыстыру бетіне жібермей бір бӛлікке байланыстырады.
55 Вестник Казахского государственного женского педагогического университета №1(6) 2011
1-сурет Динамикалық HTML компоненті
Каскадты кестелер стилін кез-келген мәтіндік редактор файлдарының стилімен
салыстыруға болады. Олардың кӛмегімен HTML құжатының сыртқы кескіні
анықталады: қаріп түсі, құжат фоны және тағы басқалар. HTML тэгін анықтайтын әрбір
элемент үшін браузер терезесінде кескінделетін ӛзіндік стилін анықтауға болады.
Мысалы, 1-ші деңгейлі тақырып кӛк түсті Arial 16pt қаріпімен, ал 2-ші деңгейлі
тақырып қызыл түсті Arial 14pt қаріпімен бейнеленеді, ал негізгі текст Times New
Roman 10pt қара түсті қаріппен жазылады. Кесте стилін құрып оны осы серверде
орналасқан барлық құжаттарға қолдануға болады. Бұл Web-сайттарға жақсы келбет
береді.
Құжаттың объектілік моделі программалау объектілерінің беттерінің барлық
элементтерін жасайды. Оның кӛмегімен сценарийлер тілі арқылы құжатта барлық
мәліметтерге қол жеткізіп басқаруға болады. HTML-дің әрбір элементіне жеке объект
ретінде қол жеткізуге болады, бұл HTML бетінің тэгтерін кез келген параметрін
ӛзгертуге болады және келесі құжат шынымен динамикалық болады. Қолданушының
кез-келген әрекеті (тышқанды түрту, браузер терезесінде тышқанның орнын ауыстыру,
пернетақтаны басу) құжаттың объектілі моделінде бір оқиға ретінде талқыланады және
де ол жауап алынған және толықтай ӛзгертілген процесінің сценариі болып табылады.
DHTML жеткілікті жаңа технологиялар, сонымен қатар кӛптеген браузерлер, ол
құжаттың объектілі моделін және каскадты кестелер жүйесін толық қамтымайды.
Дегенмен DHTML стандартты HTML жүйесін қолданады. Сол себептен браузерлер
тұтынушылары DOM жүйесін тұтынбайтындар толықтай бәрін кӛре алады. Оған
жобалаушының динамикалық беттері кіреді, бірақ олар статистикалық түрде ғана
кездеседі.
Құжаттың объектілі моделі. Құжаттың объектілі моделі (DOM) – бұл HTML
динамикасынсыз мүмкін емес. Ең соңғы болып W3 консорциумының аралығында
құжаттың объектілі моделінің (DOM) спецификалық жӛндеуінің катализаторы шықты.
Ол құжаттың объектілі моделінің (DOM) жүзеге асуының соңғы бағдарламалық
мақсаты болып табылады. Құжаттың объектілі моделі (DOM) HTML сценарийлер тілі
және каскадты кестелер стилін бүтін бӛлікке байланыстырады. Сондай-ақ WEB құжат
жасаушыларға тиімді жаңа сапалармен жарақталған құрал-динамикалық HTML-ді
ұсынады. HTML құжаттары үшін ӛзінің мазмұны жағынан құжаттың объектілі моделі
(DOM) қолданбалы программалардың интерфейсі болып табылады. Ол құжаттың
логикалық құрылымын, кіру әдісін және құжатты құраушы элементтерінің
манипуляциясын анықтайды. Құжатта беттік кӛрініс тілінің тэгтерімен барлық
анықталғандарды ӛзгертуге және ӛшіруге болады. Бағдарламалаушы оның
құрылымында оңайлатып, құжаттар құра алады және құжаттың құраушысындағы
элементерді қосу, ӛзгерту және ӛшіру операцияларын орындай алады.
DOM
JavaScript
HTML
CSS
Клей
56 Вестник Казахского государственного женского педагогического университета №1(6) 2011
Құжат құрылымы. Объектілі құжат моделінде кез-келген құжат логикалық
ағаштың құрылымы түрінде беріледі. Мысалы, келесі HTML түріндегі құжат:
блоктық элементке абзац арқылы және
ID=’img1’ SRC=‖my.gif‖> басқа да блоктық элементтерді қосуға болады.
Достарыңызбен бөлісу: |