Файлы 1 ОҢТҮстік қазақстан медицина академиясы ж. К. Шимирова «Медициналық және фармацевтикалық тауартану» (оқулық)

235 
-
стоматологияға арналған мақта валиктері
-
тістің айналасында ыңғайлы 
"жұмыс аймағын" қалыптастыру үшін пациенттің ауыз қуысында манипуляция 
жасау кезінде қажетті
стерильді валиктер.
Стоматологиялық валиктер жақсы 
гигроскопиялық
қасиетке ие, ішкі ауыз қуысының контурын алады, шырышты 
қабыққа жабыспайды және ылғалды болған кезде пішінін сақтайды. 
Тоқыма
 
таңғыш материалдар
.
Медициналық дәке
 
- 
ені 85
-
90 см
-
ден 
50-150
м
орамдарда, сондай
-
ақ 2, 3, 5, 10м кесінділерде шығарылатын тор тәрізді мақта
-
қағазды
(немесе вискозды штапель талшығықоспасы бар
мақтадан жасалған) 
мата.
Дәкенің таңғыш материал ретіндегі мақсаты 
- 
жараларды ластанудан 
қорғау
және олардан бөлінудің адсорбциясы.
Өнеркәсіп
екі түрлі дәке шығарады:
- 
ағартылған гигроскопиялық;
- 
қатты
(ағартылмаған).
Сонымен қатар, осы екі сорттың әрқайсысы өз кезегінде екі түрге 
бөлінеді
: 
-
мақта
-
қағазды
: 
тез суланады (10с), берік (вискоза қоспасы бар
, 
дәкеден 
25% 
күшті), дәрілік заттарды ұзақ уақыт ұстай алады, жоғары капиллярлыққа ие 
- 
кем дегенде 10
-
12 см/сағ;
-
аралас (вискоза
-
штапель талшығының қоспасымен: 50% мақта және 50% 
вискоза немесе 70% мақта және 30% вискоза) 
- 60
с суланған, тіндік экссудат 
пен қанды жақсы сіңіреді, бірақ дәрілік заттарды нашар ұстайды, капиллярлығы 
жоғары 
- 
кемінде 10
-
12 см/сағ.
Ағартылған 
мақта 
дәке 
залалсыздандырылған
және 
залалсыздандырылмаған
болып бөлінеді. Залалсыздандырылмаған
дәке 
негізінен сүрту материалы ретінде қызмет етеді: ол сұйықтықты жақсы сіңіреді, 
жақсы сығылады және тез кебеді.
Сонымен қатар,
өнеркәсіп арнайы дәке түрлерін шығарады
: 
- 
гемостатикалық дәке
-
гемостатикалық әсермен сипатталады және бір ай ішінде 
жараның қалдығынсыз ериді. Дәкенің бұл түрі қарапайым дәкеге
азот 
оксидтерімен өңделіп шығарылады
; 
- 
гемостатикалық дәке
-
құрамында акрил қышқылының кальций тұзы бар. Ол 
қанды тез тоқтата алады (2
-
5 минут ішінде), бірақ ол ерімейді;
- 
сіңдірілген дәке
-
бұл кез
-
келген дәрі
-
дәрмекке малынған дәке. Көбінесе сіңдіру 
үшін жұқтырған іріңді жараларды емдеу үшін дерматол, йодоформ немесе 
ксероформ қолданылады;
- 
адсорбциялық дәке
-
әртүрлі адсорбенттерге малынған дәке. Ол қан кететін 
жараларды және паренхималық органдардың зақымдануын тампондау үшін 
қолданылады
. 
Медициналық дәкенің жіктелуі (Сурет 
93) 
көрсетілген
. 
Мемлекеттік стандарттар медициналық дәке сапасына келесі талаптарды 
қояды
: 
- 
дәке химиялық бейтарап болуы керек, құрамында аппретирлеуші заттар 
болмауы керек, хлорид пен сульфат тұздарының рұқсат етілген массалық үлесі 
0,02% - 
дан аспауы керек, ал кальций
- 0,06%; 

236 
- 
ағартылған дәкенің капиллярлық көрсеткіші кем дегенде 10см/сағ болуы 
керек;
- 
дәке сапасының физика
-
химиялық көрсеткіштеріне сәйкестігі (ылғалдылықты 
анықтау: температурасы 20°C болатын тазартылған сумен толтырылған колбаға 
5
×
5
см дәке бөлігі оның шеттері колбаның қабырғаларына тиіп кетпейтіндей 
етіп түсіріледі. Мақта дәкесінің бір бөлігі суға 10с 
- 
тан кешіктірілмей, 
араласқан
- 6
с
-
тан
кешіктірілмей батырылуы тиіс).
Сурет
93. 
Медициналық дәкенің жіктелуі
Медициналық дәкеден таңу құралдарының жеткілікті кең тізімі 
жасалады.
1. 
Дәке шарлары
-3-
4 көмір табақшасы немесе кесек түрінде бүктелген, ішіне 
оралған дәке бөліктері. Олар жараның бетін өңдеу және құрғату және оның 
шеттерін өңдеу үшін қолданылады.
2. Дәке тампондары мен турундтар. Тампондар
-
шеттері ішке қарай оралған әр 
түрлі ені бар дәке ұзын жолақтары. Тампондар тампонада әдісімен қан кетуді 
тоқтату, іріңді қуыстарды ағызу үшін қолданылады. Әдетте төрт өлшемді 
тампондар дайындалады: үлкендері 
- 
өлшемі 50×50 см дәке, орташа 
- 50
×
35 
см, тар 
- 
40×20 см, ең тар (фитильдер, турундтар) 
- 
ені 2
-
3 см және ұзындығы 
10-
15 см дәке.Турундтар тар терең жараларды ағызу үшін қолданылады.
Медициналық дәке
Арнайы: қан тоқтатқыш, 
гемостатикалық, 
адсорбциялық, сіңдірілген
Қатал
(ағартылмаған)
Ағартылған
гигроскопиялық
Аралас
Мақтадан жасалған 
мақта
Аралас
Мақтадан жасалған 
мақта
Залалсыздандырылмаған
Залалсыздандырылған

237 
3. Медициналық дәке салфеткалары
мен дайын кесінділер таңу 
құралдары ретінде және оларды дайын
түрінде қолдануға
арналған. 
Медициналық салфеткаларды
стерильді және стерильді емес, дәке кесінділері
тек стерильді емес. Дәке салфеткалары 
-
өлшемі 16×14, 45×29 см екі қабатты 
дәке кесінділері және т. б. стерильді майлықтар 5, 10, 40 данадан, стерильді 
емес майлықтар 100 данадан тұрады. Дәрілік затқа малынған майлықтар 
жараға емдік мақсатта, ал дәрі
-
дәрмексіз
-
қорғаныс мақсатымен қолданылады. 
Кішкентай салфеткалар
жараларды құрғату үшін қолданылады, орташа және 
үлкен
салфеткалар
оталық
өрісті таңу
үшін қолданылады. 
4. 
Медициналық
дәкебинттері
оталық
және таңу құралдарын бекітуге 
арналған. Бинттер
- 
жолақтарға кесілген және оралған мақта немесе мақта
-
вискоза дәке
болып шығарылады
.
Бинттер шеттерінен қысылған, бұл таңғыш 
қолданылған кезде қолыңыздан түскенде олардың ашылуына жол бермейді. 
Оларды тікбұрышты немесе сопақша етіп пресстелген болу
керек. 
Медициналық таңғыштар стерильді және стерильді емес болып шығарылады
.
Медициналық тәжірибеде дәстүрлі таңу материалдарының кең 
таралуына қарамастан, соңғыларының бірқатар кемшіліктері бар, олардың 
қатарына
мыналар жатады:
- 
дәкенің айқын талшықтары
- 
дәкенің ұсақ торлы құрылымы ластанудың жоғарылауына, ауа мен будың 
өткізгіштігінің төмендеуіне әкеледі
- 
жараға адгезия (жабысу) 
- 
жараның бөлінуіне малынған дәке құрғаған кезде 
оңай қатып қалады. 
-
дәке салфеткалары
мен кесінділер, әдетте,
қаптамада 
бірнеше данадан
оралған
болады. Сондықтан, қаптаманы ашқан кезде тек бірінші салфетка
стерильді, қалғандары стерильді емес
болуы мүмкін
; 
-
сорбциялық қабілетін арттыру үшін бірнеше қабатқа бүктеу және қажетті 
мөлшерде
дәкені кесу керек, бұл
науқас үшін ыңғайсыз
болуы мүмкін
; 
- 
мақта
-
дәке таңғыштары жараға бекітуді қажет етеді, бұл бекіту материалына 
қосымша шығындарға әкеледі және пациент үшін қосымша манипуляция 
болып табылады.

жүктеу/скачать 46,97 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: