Файлы 1 ОҢТҮстік қазақстан медицина академиясы ж. К. Шимирова «Медициналық және фармацевтикалық тауартану» (оқулық)
жүктеу/скачать 46,97 Mb. Pdf көрінісі
|
Открыть Шимирова-Ж.К
| Химиялық реактивтер бөлінеді:
1. Реактивтер (қышқылдар, сілтілер, калий иодиді, дифениламин,фенол және т.б.) 2. Еріткіштер (ацетон, глицерин, диметилформамид, этанол, хлороформ, эфир, су) 3. Титранттар (йод ертіндісі – 0,1н, 0,02н калий перманганат ертіндісі – 0,1н, күміс нитраты – 0,1 н, 0,02н; трилон Б - 0,05 М) 4. Индикаторлар (тимол көгі, тимолфталеин, фенолфталеин, натрий эозинаты және индикаторлық қағаздар). Медициналық сүліктер . Сүліктермен емдейтін ғылымды гирудотерапия деп атайды, яғни латын тілінен «h і rudo» – сүліктер деген мағына береді (H і rudomed і c і nal і s – медициналық сүліктер). Атеросклерозда, инсультте, тромбоз және бас ми буындарының эмболиясында сүліктер тек емдік құралдар болып қоймай, сонымен қатар бұл аурулардың асқынуының профилактикасы болуы мүмкін. Сонымен қатар, гирудотерапия бауыр, бүйрек, өт қабынуында тиімді әсер көрсетеді. Сүліктер ( Сурет 108) - құрттар типінің (Annel і des) «H і rud і nea» класына жатады. Олар қанмен қоректенетін құрттар. Қан сору ұзақтығы 40 -6 0 минут, уақыт өткеннен кейін өзі сору орнынан түседі. Сурет 108. Медициналық сүлік Медициналық сүліктер әр түрлі су жағалауларында және де өзен жағасында, булақтарда көптеп кездеседі және сол жерлерде өмір сүреді. Сүліктер ласты суларға төзімсіз болып келеді, сондықтан оларды өзен жағалауларынан алғанда зертханалық тазалаудан өткізу қажет. 1884 жылы К.Дьяконов сүлік денесінен экстракт алды. Медициналық сүліктер биологиялық активті заттардың негізгі көзі болып табылады, сондықтан олардан көптеген биологиялық активті препараттар алуға болады. Гиалуронидаза –гидролиздік бөлу реакциясын катализдеуге қатысатын фермент. Бұл фермент тірі табиғатта кең таралған: жылан уында және өрмекшілерде, бактерияларда, сүлік экстрактысында кездеседі. Бұл фермент 268 адам ағзасында әртүрлі заттардың енуін, яғни кіруін, және т.б. заттарын жақсартуға қатысады. Гистамин текті заттар – сүліктердің сілекейінде кездеседі. Сүліктердің сорғаннан кейін іздің қалуы осы құрамындағы гистамин текті заттарға байланысты. Гирудин – 1884 жылы Хайкрафт сүлігінен экстракт алынған, ал экстракт құрамында гирудин бар екені анықталған, ол тромбин ферментінің арнайы ингибиторы болып табылады. Гирудин препараттары улы болып табылмайды. Псевдогирудин – медициналық сүліктерден бөлініп шыққан гирудинге плевдогирудин деп аталатын активсіз компонент қосылады. Гирудиннен айырмашылығы - онда валин компоненті кездеседі. Сонымен бірге, псевдогирудин құрамында цистеин және т.б. заттар табылған. Бделлиндер – трипсин және плазмин ингибиторы болып табылады. Бірінші рет 1969ж. гирудиннің коммерциялық препаратынан табылған. Бделлиндер плазмин және трипсиннің алидолитикалық активтілігін ингибирлеу қасиетіне бейім. Бделлиндер аффинді хроматография жолымен алынған. Эглиндер – ең бірінші гирудин препаратының құрамында табылған . Адамның гранулоциттерінің нейтралды протеаздары деградациясына кіреді, еритін протеаздар комплементарлы факторларды активтейді, қабыну жауабын жоғарылатады. Эглиндер таза күйінде алынған және олардың құрамы және физика - химиялық қасиеттері жеткілікті зерттелген. Эглиннің 1 - ші құрамында 70 аминқышқыл қалдықтары жиналады. Лас сулардан, бақа бар сулардан ұсталған сүліктерден сақ болу қажет. Сүліктерді ұстап алғанда, олардың үстінде түрлі түстер, үстінде екі сызықты аурипигменттер болуы қажет. Сонымен бірге сүліктердің түсі көпшіл сарғыш, жалпақ, сүлік түсі бауырға ұқсас келетіндер жақсы, емдік болып табылады. Сүліктер адам қанын тереңнен сорып алады. Оларды қолданар алдында бір күн бұрын ұстау қажет. Содан кейін оларды алып іріңдерден, ластардан тазартып, орынды жуады, қызыл байқалғанша сүртеді. Будан кейін сүліктерді қолданылатын болса, оларды тұщы суға жібереді, онда сүліктер тазаланып шығады. Тазаланған сүлікті керекті жерге қояды. Егер сүліктер қанға толы болып орнынан ажырамай жатса, яғни уақыты өтсе, сүліктер денесіне немесе басына кішкене тұз себеді. Егер қан тоқтамаса, үстіне түрлі қосылыстар себу керек, немесе басқа қан тоқтатқыш құралдармен жағу қажет. Сүліктер тері ауруларында, тері дақтарында, сепкілде және де т.б. ауруларда жақсы эффект көрсетеді. Сүліктер 33 сегменттен тұрады. Оның ішінде төртеуі алдыңғы сорғышты құрайды, ал жетеуі артқы сорғыштарын құрайды. Денесінің сырты қапталған (кутикуламен) эпителий сілекейге бай болып келеді. Медициналық сүліктердің тек бір түрі - Hіrudo medіcіnalіs және үш түрлілігі бөлінген түрлері гирудотерапияда қолданылуы мүмкін: 1 - Hіrudo medіcіnalіs offіcіnalіs - бөксесінде 2 сарғыш қызыл түсті сызық орналасқан. Ауыз қуысы және аяқты жағы жасыл түсті, қырынан қара түсті сызық байқалады. 269 2 - Hіrudo medіcіnalіs medіcіnalіs - жоғарғы бөксесінде төрт қара сызық, параллель болып келген, қара дақты, тамшы формалы болып келген. 3 - Hіrudo medіcіnalіs orіentalіs - қанық жасыл түсті, бөкселерінде ұзын сарғыш - қызыл сызықтары бар, қара төрт бұрышты дақпен қапталған, қара немесе жасыл дақтары байқалады, олар бірдей паралельді орналасқан. Медициналық сүліктерді дәріхана жағдайында сақтау. Сүліктерді дәріхана жағдайында шыны немесе пластикалық ыдыста көлемі 2/3, екі тәулік бойы тұрып қалған суда сақтайды. Егер сүліктер бөлме температурасында тұрған болса, онда оны 2 - 3 рет (аптасына) тұрып қалған суда шайып алады . Егер шыныдағы су түсін жиі өзгертетін болса, онда сүліктерді жиі жуып тұру қажет . Медициналық сүліктерді арнайы үй - жайларда сақтайды, онда жарық болуы қажет және оларда дәрі - дәрмек иісі болмау керек. Температураның күрт ауытқуына жол берілмеуге тиіс, өйткені будан сүліктер өліп қалады. Сүліктерді дәріханада 50 - 100 сүлікке арналған, 3 литр суға есептелген, мойыны кең шыны сауыттарда ұстау қажет. Сүліктердің таралуына жол бермеу үшін сауытты тығыз салфеткамен немесе қос қабатты дәкемен жабады және жіппен немесе резеңкемен буып тастайды. Сүліктерді сақтауға арналған су таза болу қажет, онда хлор, пероксид қосындылары, ауыр металлдар тұздары, механикалық ластану болмау қажет . Сауыттағы суды күнде ауыстырып тұруға тиіс, ол үшін оны қолданудан екі тәулік бұрын дайындап қойған жөн. Суды ауыстырған жағдайда сауыт қабырғаларын іш жағынан шаяды, бұдан кейін ыдыстың мойынын дәкемен жабады және суды сол арқылы құйып алады. Сауытқа 1/3 таза су құяды. жүктеу/скачать 46,97 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|