Файлы 1 ОҢТҮстік қазақстан медицина академиясы ж. К. Шимирова «Медициналық және фармацевтикалық тауартану» (оқулық)

270 
ТАРАУ 16. ЗАЛАЛСЫЗДАНДЫРУ 
- 
ДИСТИЛЛЯЦИЯЛАУ АППАРАТТАРЫ
 
 
Залалсыздандыру
 
мен дезифекцияға арналған құралдар.
 
Әрбір емдеу мекемелерінде хирургиялық оталарды, хирургиялық таңуларды 
жүргізуде және ағзаның ішкі органдарын түрлі медициналық құрылғылармен 
қарау, 
тексеру 
кезінде 
сол 
ағзаларға, 
ұлпаларға, 
жарақаттарға 
микроорганизмдерді түсірмеу жолында қажетті профилактикалық іс
-
әрекеттерді жүзеге асырады. Осы бағыттағы атқарылатын іс
-
әрекеттерді
асептика
деп атаймыз. Асептиканың
негізгі компоненттері жүйелердің
емдік 
диагностикалық үрдіс
кезінде қолданылатын техникалық құралдар мен 
материалдардың залалсыздандыруы
мен дезинфекциясы болып табылады.
Микробиологиялық және жай залалсыздандыру
кезінде микроорганизмдердің
оған қоса споралы түрлерінің де өмір
сүруі тоқтайды. Залалсыздандыру
және 
дезинфекцияны қажет ететін құралдар
стандартты талапқа сәйкес оның ішінде 
стерилизацияны талап ететін құралдарды атасақ:
қанмен және
шаншуға 
арналған дәрілік түрлермен байланыста болған
барлық құралдар, атап айтқанда 
дененің шырышты аймағындағы жарақаттарды өңдеу
кезіндегі барлық 
құралдарға
стерилизация
жүргізу қажет
. 
Сурет 
109
. Залалсыздандырғыштар
Дезинфекция
- 
құралдарды
залалсыздандырып, микроорганизмдерді және 
олардың ауру тудыратын түрлерін толығымен жояды. Дезинфекция үрдісінде
барлық емдеу диагностикасы қолданатын
құралдарға
, 
жалпы барлық 
медициналық құралдарға жүргіземіз. Науқас қолданған
заттарға да
дезинфекция жүргізіледі. Дезинфекция кезінде тек микроорганизмдер ғана 
емес
, 
сонымен қатар микроорганизмдерді тасымалдайтын жәндіктер де 
жойылады
. 

271 
Емдеу диагностикалық үрдісінде
қолданылатын құралдардың
барлығына 
стерилизация мен дезинфекция үрдістерін жүргізеді. Дезинфекцияны қазіргі 
таңда сулы санитарлы өңдеу
деп те атайды, яғни бір рет ғана қолданылатын 
материалдарға
жасау
. 
Мысалы: таңуға арналған және тігуге арналған 
материалдар және қан құюға қолданылатын пластикалық
материалдар емдеу 
орталығына дайын стерильденген орама түрінде, ал көп ретті
қолданылатын 
құрал
-
жабдықтарға дезинфекция мен залалсыздандыруды
емдеу мекемесінің 
өзінде өткізеді
.
C
тандарттарға сәйкес сертификациямен орындалатын дезинфекциялық әдістің 
екі түрін қарастырамыз: Термиялық және химиялық. Термиялық әдіс ең тиімді 
болып табылады. 
Термиялық стерилизацияның мына түрін жиі қолданылады. Белгілі бір қысымда су 
буымен стерилизация жүргізу. Мысалға
: 
1.
Бу қысымы 200 к Па. (2 кг с/см
2
) уақыты 20 мин (
132 º
С)
2.
Бу қысымы 110 к Па (1,1 кг с/см
2
) уақыты 45 мин 
(120 º
С)
Булы залалсыздандыру
өте қолайлы
әдіс, бірақ бұл әдістің
термиялық
стерилизацияның
бір түрі
- 
құрғақ
ыстық ауамензалалсыздандыру
іске 
асырылады. Залалсындандыру арнайы құрғақ ауалы аспапта жасалады, бұл
кезде 
165º
С
-
дан төмен болмауы керек және залалсыздандыру
уақыты 60 мин 
аспайды
. 
Ал булы залалсыздандыру
температурасы
110º
С
-
қа дейін, 
20
мин.
уақыт
шамасында болады. Көбіне құралдарды қайнаған дистилденген суда 20 мин 
бойы дезинфекцияда міндетті түрде температура 116
-120 
º
С, 45 мин
болуы 
керек. Залалсыздандыруды
химиялық агенттермен де жүргізуге болады, бірақ 
та ол ұзақ уақытты қамтиды
. 
Мысалы, 6%
сутек асқын тотығы
ерітіндісімен 
бөлме
температурасында 6 сағат
немесе 3 сағат бойы 50
°
С температурада 
химиялық
залалсыздандыру болып
табылады.
Осындай уақыт ішінде газды стерилизацияны да жүргіземіз. Бұл әдісте
газды 
қоспа ретінде элемент тотығын
және бром метилатын (1:2,5), салмақ бойынша 
қолданылады және 55
º
С
температурада жүргіземіз. Сондай
-
ақ химиялық 
дезинфекция жүргізу үшін мына ерітінділерді қолданамыз:
1.
Үштік
ерітінді: 20 г формалин, 3 г фенол, 1,5 г натрий дикарбонатын
1 л суда ерітіп –
45 мин
; 
2.
1 % 
хлорамин ерітіндісі. Дезинфекция 30 мин;
3.
3 % 
сутек асқын тотығы ерітіндісі –
80 мин;
4.
3 % хлорамин ерітіндісі –
30 мин бойы;
5.
«Дезоксон
- 1» - 
0,1 % сірке қышқылы және
құмырсқа қышқылы ерітіндісімен 15 
мин аралығында істейміз
. 
Залалсыздандырудың
және дезинфекцияның химиялық әдістерін температураға 
тұрақсыз құралдарда жүргіземіз: эндоскопты құрал, термолабильді, 
пластмассадан жасалған құралдарға, көптеген
құралдармен медициналық 
аппараттардың сыртын дезинфекция жасау үшін дәкеден жасалған, олармен 
қоса
хлорамин, сутек асқын тотығымен, формалин ерітінділеріне малынған 
сулықпен екі рет залалсыздандырып, сүрту
аралығы 15 мин болу керек.

272 
Аспаптарды залалсыздандыру
үшін ақуыздан, майдан
, 
металлдардың 
қалдықтарынан
тазартуға
, 
дәрілік препараттардың қалдықтарында тазартады
. 
Залалсыздандырғыш
тазалауды жәй қолмен және механикалық әдіспен немесе 
арнайы жуу құрылғыларымен жүргіземіз. Аспаптарды
алдымен ағын суда 
жуып, кейін мақта –
дәке тампонның көмегімен шаяды. Жуып болғаннан кейін
, 
аспаптарды
жәнеыдыстарды ваннада немесе шұңғылшада
ағын судың
астына 
дәрілік препараттардың қалдықтары қалмағанша жақсылап шаямыз. Соңында 
кептіргіш шкафтарда 
ылғал қалмағанша ыстық ауамен кептіреді
.
Өңдеуге
арналған аспаптардызалалсыздандыруға
, 
алдын
-
ала өңдеуді жүргізуге
арнайы жуғыш
пен
арнайы
машиналарды
шығарған. Олар хирургиялық 
аспаптарды
жуатын машина, ине мен шприцтерді жуатын машина, шыны 
ыдыстарды жуатын және т.б. Бұл
машиналар автоматтандырылған және 
жартылай автоматтандырылған, яғни
залалсыздандыруға алдын
өңдеу 
толығымен осы машиналарда жүреді.
Жуылатын аспаптарды
арнайы тесіктері бар кассетке салып, машинаның ішіне 
орналастырады, бетін қақпақпен жабады. Үстіңгі панельдің
бетінде орналасқан 
бункер арқылы жуғыш затты салады. Содан кейін (пуск) кнопкасын басады да, 
пультте «режим» ақ шамды болып
жанады, бұл шам жуу операциясы 
тоқтағанда
өшеді. 
Бұл машинаның өңдеуі былай
жүреді: К
1
кнопканы іске қосып ванна суға 
толады. Су белгілі деңгейге жеткенде түтікті қыздырғыш (Т) қосылады, сосын 
циркуляциялық насосты двигатель іске қосылады, осылай айналып тұрған 
шашқыштардың көмегімен тікелей өңдеу жүргізіледі. Сосын К
3
клапаны 
ашылып қалдық суды құйып аламыз да, артынан судың жаңа порциясы келеді; 
К
2
клапаны ашылып арнайы жуғыш ұнтақ циркуляциялық насоспен суды 
айналдырғанда ери бастайды. Қыздырғыш су 50
-60
º
С температурада 
жүргізіледі. Ыдысты жуғыш ерітінділермен өңдегеннен кейін, сумен үш 
қайтара шайылып, өңдеу
уақыты 15 мин созылады. Осы уақыт ішінде 100
-120 
аспаптарды
стерилизациядан
алдын өңдеу жүргізе аламыз. Машина 380/220 В 
болатын үш фазалы тоққа қосылады. Салмағы 150 кг. Сондай
-
ақ машина 
судыңыстық және салқын құбырларымен, канализациямен жалғасады. Мұндай 
ине және шприцтер жуатын жуғыш машинасы үлкен емдеу орталықтарына 
жіберіледі.
Сағатына 1000 ине және 500 шприц босатылуына ыңғайланған
болады
.

жүктеу/скачать 46,97 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: