Файлы 1 ОҢТҮстік қазақстан медицина академиясы ж. К. Шимирова «Медициналық және фармацевтикалық тауартану» (оқулық)
жүктеу/скачать 46,97 Mb. Pdf көрінісі
|
Открыть Шимирова-Ж.К
|
Дәрілік заттың сапасы мен оларды тұтыну ерекшеліктерінің өзгеруі және оларды қорғау факторлары. Дәрілік препараттардың сапасы мен өзгеруі негізінен қозғалыстағы заттардың химиялық өзгеріске ұшырауынан болады. Химиялық үрдістің өту жылдамдығы мен механизмді білу, дәрілердің көп сақтауына әсер береді, сонымен қатар дәрілік препараттарды дұрыс тасымалдау эксплуатациялау химиялық реакцияның жай өтуіне септігін тигізеді, ал бұл өз кезегінде дәрінің жарамдылық уақытын ұзартады. Дәрілік заттың жарамдылық мерзімі - уақыты өткеннен кейін дәрілік затты қолдануға болмайтын күн. Жарамдылық мерзімін арнайы мемлекеттік фармакопея (МФ) реттейді. Көптеген дәрілер үшін жарамдылық мерзімі 2 жылдан 5 жылға дейін болады. Медициналық тауарларды бұрмалау мәселесі. Фальсификация (латынша falsif ico- жалған) - тұтынушыны немесе сатып алушыны баю мақсатында жалған тауарларды сату. Фальсификацияны кең түрде мына түрде қарастыруға болады, яғни бұл тауардың бір - екі қасиеті өзінде сақталған, біраққолданғанда сапасы төмен болып шығуы және тауардың санын кебейту мақсатында өндірілген жалған тауарлар деп түсінуге болады. ХХ - ғасырдың 2 - ші жартысында қоғам өте үлкен дағдарысқа ұшырады. Бұл фармацевтикалық сауда орталықтарына фальсификациялық тауарлардың енуіне әкелді. Мұнда дәрілерді науқастар пайдаланған соң,ол адам ағзасына кері әсер тигізуі мүмкін. Ең алғаш ДДҰ - ға 1982ж. фальсификациялық тауарлар келіп түсті. 1982 - 1999ж.ж. аралығында фальсификациялық тауарлардың 700 - ге жуығы анықталды. Кәзіргі кезде бұл мәселемен белгілі дәрежеде күресіп жатыр. Көбіне фальсификацияланатын тауарлар фармацевтикалық тауарлар, әлгі жалған таңбаланған, шығарылған жері дұрыс көрсетілмеген тауарлар. Біздің елімізде ең алғаш фальсификациялық тауарлар 1997 ж. анықталды. Ол қан ауыстырғыш Полиглюкин (Ол тек ғана Қазақстанда ғана 68 емес сонымен қатар, Ресейде, Өзбекстанда да шығарылды. Кәзіргі кезде фальсификациялық тауарлар барлық тауарлардың ішінде 5% - ті құрайды. Фальсификациялық тауарлар төмендегідей болады: • Әсер етуші зат болмайды (этикеткаға қарамай алуға болмайды); • Құрамындағы әсер етуші зат көрсетілмейді; • Әсер етуші зат көрсетілге, бірақ аз мөлшерде болады; • Құрамындағы әсер етуші заты, мөлшері, барлығы дұрыс бірақ өндіріп шығарған фирма мен этикеткадағы фирма басқа болады. Контрафактілік, жалған таңбаланған, жалған, жалған дәрі - дәрмек мәселесі алғаш рет 1985 жылы Найробиде өткен дәрілік заттарды ұтымды пайдалану жөніндегі сарапшылық конференцияда халықаралық деңгейде көтерілді. Дүниежүзілік денсаулық сақтау ұйымы (ДДСҰ) басқа халықаралық және басқа ұйымдармен бірлесіп - мемлекеттік органдарға мәліметтерді жинау және жалған ақша жасаудың сипаты мен көлемі туралы үкіметтерді ақпараттандыру үшін клирингтік орталық құрудың орындылығын практикалық тұрғыдан зерделеу ұсынылды. Бұл бағыттағы маңызды қадам келесі анықтамаларды қамтитын тиісті терминологиялық аппаратты әзірлеу болды: - контрафактілік дәрілік зат – оның құрамы және/немесе өндірушісі туралы жалған ақпаратпен қоса берілетін дәрілік зат; - сапасыз дәрілік зат – фармакопеялық баптың талаптарына немесе ол болмаған жағдайда нормативтік құжаттаманың немесе нормативтік құжаттың талаптарына сәйкес келмейтін дәрілік зат; - контрафактілік дәрі - дәрмек – азаматтық заңнаманы бұза отырып айналымда жүрген дәрілік зат. Дәрілік заттарды фальсификациялау әдістері мен себептері : • заң шығарушы базаның төмендігі; • дәрілік заттардың регламенттерімен жұмыс жасайтын ұлттық оргадардың кадрлардың толық жетіспеуі; • фармацевтикалық саудада орталықтарында дәрілік препараттардың бірнеше этаптардан өтуі. Яғни делдардың ортада көп болуы; • кoррупцияның болуы; • ұсыныстан сұраныстың көп болуы. Түпнұсқалық (брендтік) препараттар да, генерикалық препараттар да (генериктер) жалған болуы мүмкін. Контрафактілі өнімдерге нақты құрамы бар препараттар, дұрыс емес ингредиенттер, белсенді ингредиенттер жоқ, белсенді ингредиенттер жеткіліксіз немесе контрафактілік қаптамалар кіруі мүмкін. Өндірілген тауарлардың жалған екенін бірнеше қасиеттерінен білуге болады, олар төмендегілер: 1. Ассортименттік (түріне қарап) 2. Сапалық 3. Сандық 4. Құндық 5. Ақпараттық |