Файлы 1 ОҢТҮстік қазақстан медицина академиясы ж. К. Шимирова «Медициналық және фармацевтикалық тауартану» (оқулық)

108 
кейін жазыла бастаған жарада қалған қабықтанған (инкапсуляцияланған) тігу 
материалы көбінесе созылмалы қабыну көзі болып табылады. Сондықтан да 
«оңды» тігу материалы отадан
кейінгі алғашқы күндері қажетті беріктігі
сақтауы тиіс, ал сосын жара жазыла бастағанға қарай тін сіңіп кетуі керек. 
Ағзаның әртүрлі сіңіп кететін тігу материалдарына әсері
тек отадан
кейінгі 10
-
15 тәулікте көріне бастайды. Қазіргі кездегі хирургияның талаптарына сәйкес 
келетін табиғи органикалық шикізаттан жасалған сіңіп кететін тігу 
материалдарының ішінде ең көп тарағаны –
кетгут
. 
Сурет 34. Кетгут
1868 ж. клиника тәжірибесіне бірінші рет сіңіп кететін тігу материалы –
кетгут енгізілді
(ағыл. Catgut –
мысық ішегі). Кетгуттың тіндерде сіңіп кететін 
қасиетін ағылшын хирургі Дж. Листер анықтаған.
Кетгутты қойдың жіңішке ішегінің тінінен, өгіздер мен егеуқұйрықтың 
сіңірінен, сондай –
ақ желімше заттың (желатиннің) кейбір сорттарынан 
дайындайды және ішкі ағзалар мен тіндерді тігу үшін қолданады.
Ішектен жасалған жіптер бозғылт
-
сары түсті болады, берік, созылғыш, 
оңай түйінделеді. Дұрыс дайындалған жағдайда кетгут жібінің ылғалдығы 
шашамен 20%, ал май құрамы 
- 
2% құрауы тиіс.
Өнеркәсіпте қағаз 
қаптамадағы
стерильденбеген кетгут (құрғақ кетгут) және стерильденген –
70% 
спирт пен глицерин ерітіндісімен ампулада шығарылады.Ампуладағы кетгут 
бірден қолдануға жарайды.Кетгутты стерилизациялау үшін химиялық 
заттарды (Люголь ерітіндісін) қолданады, себебі қайнатқан кезде ол бүлінеді.
Кетгут жібі ұзақ сақталған кезде беріктігін жоғалтады және нашар 
түйінделеді.
Кетгут мал шикізатынан дайындалатындықтан оның науқасқа 
аллергиялық әсер ету мүмкіндігі, әсіресе ол қайталап
қолданғанда 
жоғарылайды. Кетгут басқа сіңіп кететін материалдармен салыстырғанда 
тігілетін тіндердің аса айқын әсерін
туындатады. Одан басқа, кетгут көптеген 
синтетикалық жіптерге қарағанда анағұрлым беріктігі аз, сондықтан одан 
диаметрі үлкен жіптер дайындайды.

109 
Кетгуттың сіңіп кету мерзімін іс жүзінде болжау мүмкін емес, орташа 8
-
10 күнді құрайды (асқазанды тіккенде –
2-
3 күн). Кетгут жібіне хром тұзын 
сіңдіргенде (хромдалған кетгут) оның сіңу мерзімі ұлғайып, тіндердің әсерін
азаяды.
Синтетикалық сіңіп кететін тігу материалдары.
Синтетикалық сіңіп 
кететін жіптерді әртүрлі хирургиялық килігулерде (құрсақ ішіндегі 
жарақаттарды тігуден бастап көзге жасалатын отаға
дейін) қолданады.
Синтетикалық сіңіп кететін жіптерге қабықшасы
бар өрілген жіптер
: 
дексон, 
викрил, полисорб, полигликоидтар, марлин, сіңу мерзімі ұзақ моножіптер 
полиоксанон (ПДС), максон, сіңу мерзімі орташа моножіптер (монокрил, 
биосин) және т.б.
ХХ ғасырдың 70
-
ші жылдарында АҚШ
-
да полигликолид негізінде 
алғашқы синтетикалық сіңіп кететін тігу материалы –
дексон алынды, бұл 
өрілген конфиламентті жіп еді.
Көп кешікпей ең тегіс синтетикалық сіңіп 
кететін тігу материалы –
910 полиглактинмен қапталған
викрил жасалды. Ол 
тіндер арқылы оңай өтуімен сипатталды, іс жүзінде зақымдайтын әсері жоқ. 
Викрил табиғи түсті немесе күлгін боялған өрілген жіп түрінде шығарылады. 
Викрил мен дексонның беріктігінің қатаң белгіленген мерзімі бар, кетгутқа 
қарағанда әлдеқайда берік келеді, тек азға қабыну әсерін
туғызады және ұзақ 
сіңу мерзіміне ие (2
-
3 ай). Алайда оларды тігу материалының
беріктігін ұзақ 
уақыт бойы сақтауды талап ететін тіндерді тігу үшін қолданбайды, мысалы 
апоневроз кезінде. Бұдан басқа, викрил мен дексон жеткілікті созылмайды, 
бұл тіннің артық жарақаттануына әкеп соғуы мүмкін
. 
1991 жылы АҚШ
-
та арнайы қаптамасы
бар –
полисорб, өрілген 
синтетикалық сіңіп кететін материал жасалды. Полисорб жұмсақтығы 
жағынан жібек жіп сияқты оңай түйінділеді, тін арқылы конфиламентті жіп 
тәрізді өтеді. Полисорб викрилге қарағанда 1,5 есе берік, викрил мен 
дексонмен салыстырғанда тінде беріктігін ұзағырақ (3 аптаға дейін) сақтайды.
Полигликолид жіптер (ПГА) –
полигликоль
қышқылы негізінде жасалған сіңіп 
кететін өрілген немесе ширатылған жіптер. ПГА жіптерінің «капиллярлық» 
және «қажайтын» қасиеттері
өте төмен, сондай
-
ақ хирургиялық түйіндері өте 
берік келеді. Жіптер өте төзімді (14
-
15 тәуліктен соң 40
-
50% төзімділігін 
сақтайды). 
80-90 
тәуліктен кейін олар толығымен сіңіп кетеді. ПГА жіптеріне 
тіндердің реакциясы шамалы болады. Олардың аллергия, обыр (канцегоренді), 
қызба (пирогенді) тудыратын әсерлері жоқ. Бұл жіптерді жарақатта инфекция 
болған жағдайда да қолдануға болады. ПГА жіптерін тамырлар мен 
жүйкелерді тігу үшін қолданылмайды.
Марлин –
сіңіп кететін өрілген синтетикалық тігу материалы. Жіп 
негізін полигликоль
қышқылы құрайды. Марлин өте
созылмалы келеді. 
Тіндерде марлин (ПГА жіптері тәрізді) 90 тәулік ішінде сіңіп кетеді. Марлинге 
тіндер әсерлесу
бермейді. Марлин лигатураға, инеге біріктірілген 
атравматикалық жіп түрінде шығарылады.
Полидиоксанон (ПДС) –
сіңіп кететін монофиламентті тігу материалы. 
Оның басқа сіңіп кететін синтетикалық жіптерден артықшылығы –
жұмсақ, 
созылмалы және жарақат шеттерін ұзақ уақыт бойы берік ұстап тұрғаннан 

110 
кейін сіңіп кететін табиғи бірталшықты қасиетінің үйлесіп келуі. ПДС –ІІ жібі 
ПДС жібіне қарағанда созылғыш келеді. Бұл материалдарға тіндер шамалы 
ғана әсер
береді.
Сіңіп кетпейтін тігу материалдары
.
Тігу материалдарының бұл 
түрлерінің
негізгі талаптардың бірі
-
биоыдырауды қанағаттандырмайды. 
Табиғи материалдардан жасалынған сіңіп кетпейтін тігу материалдары 
тіндерде қалып қойып, кез
-
келген уақытта қабыну реакциясын туындатады. 
Сонда да бұл материалдар бағасы төмен, өндіруге қолайлы, төзімділігі жоғары 
және сіңіп кететін, материалдарға қарағанда әрекетті оңай жасауға 
болатынына байланысты хирургияда кең қолданылып келеді. Олар протездеу 
және ұзақ уақыт бойы керіліп жатқан тіндерді тігу кезінде таптырмайтын
материал.
Сіңіп кетпейтін материалдарды табиғи органикалық, органикалық емес 
немесе синтетикалық шикізаттан дайындайды.
Табиғи органикалық шикізаттан дайындалған сіңіп кетпейтін тігу 
материалдары

жүктеу/скачать 46,97 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: