Файлы 1 ОҢТҮстік қазақстан медицина академиясы ж. К. Шимирова «Медициналық және фармацевтикалық тауартану» (оқулық)

189 
ТАРАУ 11.КӨЗІЛДІРІК ОПТИКАСЫ. КӨРУ ҚАБІЛЕТІН ЗЕРТТЕУГЕ, 
ТҮЗЕТУГЕ ЖӘНЕ ҚОРҒАУҒА АРНАЛҒАН АСПАПТАР МЕН 
ҚҰРЫЛҒЫЛАР
. 
 
«Мұндай кішкентай кеңістікте бүкіл ғаламның суреттері болуы мүмкін 
деп кім сенді? Бұл қандай керемет үрдіс
!» 
–
Леонардо да Винчи «Дененің шамы 
- 
бұл көз, сондықтан егер сіздің көзіңіз таза болса, онда сіздің бүкіл денеңіз 
жеңіл болады, егер ол жаман болса,
онда денеңіз қараңғы болады. Сенің 
ішіндегі жарық қараңғылық емес екенін біл.» 
Көру арқылы біз қоршаған әлем туралы 90% ақпарат аламыз, сондықтан 
көз маңызды сезім мүшелерінің бірі болып табылады. Ең алдымен, көз 
аппараты
- 
бұл оптикалық жүйе, ол визуалды ақпаратты қабылдауға, дәл 
өңдеуге және беруге жауап береді. Дәл осындай тапсырманы орындауға көз 
алмасының барлық құрамдас бөліктерінің келісілген жұмысы бағытталған. 
Көздің құрылымын
толығырақ қарастырамыз
. 
Қаралып
жатқан заттардан жарық сәулелері шығып, көз жанарына кіріп, 
көз торының жарыққа сезімтал жасушаларына
—
таяқшалар мен колбашалар 
әсер етеді. Сөйтіп, олардың нервінің қозуына ықпал жасайды да ол қозуы көз 
нервімен мидың желке тұсындағы бөлігінде көру орталығына беріледі. Ми 
қабында қозуды өңдейтін
күрделі үрдіс жүріп жатады: нәтижесінде көру сезімі 
туылады (немесе объективті әлемнің субъективті образы пайда болады). Сары 
дақ, әсіресе оның орталық шұқыршасы —
ең жақсы көретін жері (көз 
жанарының қарсы беткейінде орналасқан). Мұнда көру орталығы орналасқан. 
Сары дақтың орта шені ең күшті көретін жер болып табылады. Қаралып жатқан 
затпен сары жақты байланыстыратын сызықты көру сызығы деп атайды.Ал екі 
көздің де көру сызықтарын бір затқа бұратын қабілеті 
конвергенция
деп 
аталынады.
Көру орталығы
бүкіл көз торын алып жатады. Адам көзі өзінше бір 
оптикалық камера болып табылады. Бұл камерада көз торы мен жарық 
сындырғыш ортадан тұратын жарық сезгіш экран орналасқан (көздің 
шынайшасымен көз жанары). Көз жанары байлауыш арқылы көздің сыртқы 
мөлдір қабығының тамырының артында енді сақинаша орналасқан цилиарл 
бұлшық етпен байланысқан. Осы бұлшық етті жұмысына байланысты көз 
жанары формасын өзгертіп, сол арқылы түскен жарықтың сәулесін сындырып 
отырады (аккомодация).
Аккомодация
қаралып жатқан заттардан шыққан сәулелердің фокусын 
торымен сәйкес келуін қамтамасыз етеді, әртүрлі арақашықтықта орналасқан 
заттарды анық көруге мүмкіншілік береді. 
Рефракция дегеніміз
аккомодациясыз көз жанары барынша тығыздалған 
кездегі көздің сәуле сындырғыш қабілеті. Рефракцияның мынадай түрлерін 
айыруға болады
(Сурет 
66): 
а) шамаластық (сай келушілік) немесе эмметропиялық;
б) алыстан көргіштік (гипермертопиялық);
в) жуықтан көргіштік (миопиялық).

190 
Рефракция және оның аномалиялары
Сурет 66
. 
Рефракция және оның аномалиялары
Жақыннан көретін және алысты көретін көзбен 
параллель жарық шоғының фокусы
Жақыннан көру Алыстан көру
Мипоия (М) Гиперметропия (Н)
Аномалия рефракциясы

жүктеу/скачать 46,97 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: