Файлы 1 ОҢТҮстік қазақстан медицина академиясы ж. К. Шимирова «Медициналық және фармацевтикалық тауартану» (оқулық)

232 
Кейбір 
жағдайларда 
таңу 
құралдарына 
дәрілік 
затпен 
сіңдіру 
(импрегнациялау) немесе дәрілік затқа субстрат ретінде пайдалану арқылы қосымша 
емдік қасиеттер беру қажеттілігі туындайды.
Талшықты таңу материалдары
. 
Мақта
- 
бұл тоқылған талшықтардан 
тұратын тоқыма емес материал. Медициналық мақсаттағы мақта мақтадан, вискоза 
талшығы қосылған мақтадан немесе 100% вискоза штапелінен жасалған.
Медициналық мақтаның
екі түрі бар 
- 
компресс (майсыз, сұр) және 
гигроскопиялық (ақ). Таңу үшін вискоза қоспасы бар мақтаның жоғары сорттарынан 
жасалған.
Мұқият майсыздандырылған, ағартылған және бейтарап реакция 
алынғанша шайылған медициналық гигроскопиялық мақта қолданылады. 
Шиналарды қолданған кезде және жылыту компресстері үшін
суды жақсы сіңіре 
алмайтын сарғыш
түсті компресс мақта қолданылады. Медициналық мақтаның
негізгі түрлері (Сурет 92
) 
көрсетілген
.
Гигроскопиялық мақта (ақ) екі түрге бөлінеді 
- 
медициналық гигроскопиялық 
мақта және гигроскопиялық вискоза мақта. Өз кезегінде медициналық 
гигроскопиялық мақта әр түрлі капиллярлық және сіңіру қабілеттерімен 
ерекшеленетін үш түрге бөлінеді: көз, хирургиялық, гигиеналық.
Медициналық гигроскопиялық мақта мақтадан алынады, оны 5% сілтілі 
ерітіндіде қайнатады, содан кейін ағартқыш әкпен ағартады, кептіреді және 
тарайды. Бұл жұмсақ, жылтырлығы жоқ ақ талшықтар, тығыз орамға оралып, орау 
қағазына оралған.
Сурет
92
. Медициналық мақта түрлері
Медициналық гигроскопиялық мақтаға
келесі талаптар қойылады
: 
- 
Мақта талшықтары
жақсы таралуы керек, талшықтар арасындағы байланысты 
сақтап, ерікті қалыңдықтың параллель қабаттарына оңай бөлінуі керек. Мақта 
түріне байланысты түйін талшықтарының тығыз таралмаған шоғырларының 
массалық үлесі 1,5
-5% - 
дан аспауы керек, ал қысқа (5 мм 
- 
ден аз) талшықтар 
Медициналық мақта
Гигроскопиялық мақта 
(
ақ
) 
Компресс (майсыз, сұр)
Медициналық гигроскопиялық мақта
Хирургиялық
Көзге
Гигиеналық
Гигроскопиялық вискозамақта

233 
мен мақта шаңы 0,1
-0,2% - 
дан аспауы керек. Мақта талшықтары
иіссіз және 
құрамында бөгде қоспалар болмауы керек.
- 
Медициналық гигроскопиялық мақтаның су сығындысының реакциясы 
химиялық бейтарап болуы керек
-
бұл дене тіндеріне әсер етпеуі үшін
қажет. Ол 
қызыл және көк лакмус немесе индикаторлық әмбебап қағаздың көмегімен 
анықталады.
- 
Мақтадан жасалған мақта үшін ылғалдылық 8% 
- 
дан аспауы керек, ал вискоза 
қосылған мақтадан жасалған мақта үшін 9,2% 
- 
дан аспауы керек.
- 
Мақта талшықтары
жоғары
сіңіру қабілетімен және капиллярлығымен 
сипатталуы керек. Суды сіңіру дәрежесі құрғақ мақтаны, содан кейін суға 10 
минут батырылған бірдей мақтаны өлшеу арқылы анықталады. Суды сіңіру 
коэффициенті
-
дымқыл мақта массасының құрғақ мақта массасына қатынасы
болып табылады. Стандартты сапалы мақтаның суды сіңіру коэффициенті кем 
дегенде 19
-
20 құрайды, яғни сіңірілген мақтаылғал құрғақ 19
-
20 есе ауыр. 
Капиллярлық шыны мақта түтігіне салынған кезде көтерілуі керек 
сұйықтықтың биіктігімен анықталады. Жоғары сапалы мақтаның бұл 
көрсеткіші 66
-77
мм аралығында.
- 
Мақта үлгілерін хлорид, сульфат, кальций тұздары мен тотықсыздандырғыш 
заттарға сынау зерттелетін және үлгілі ерітінділердің опалесценциясын 
салыстыру арқылы жүзеге асырылады.
- 
Залалсыздандырылмаған
мақта
үшін мақтаның ақтығы түріне байланысты 66
-
76% - 
дан аспауы керек, ал залалсыздандырылған
мақта үшін 
-51-61%. 
Стандартқа сәйкес үш типті медициналық гигроскопиялық мақта 
жасалады:
1) медициналық
, 
көзге арналған
- 1-
ші сұрыпты мақтадан өндіріледі;
2) 
хирургиялық
-
вискоза
-
штапель талшығы бар 3
-
ші сұрыптан төмен емес таза 
мақтадан дайындалады;
3) тұрмыстық гигиеналық
-5-
ші сұрыптан төмен емес мақтадан.

жүктеу/скачать 46,97 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: