Файлы 1 ОҢТҮстік қазақстан медицина академиясы ж. К. Шимирова «Медициналық және фармацевтикалық тауартану» (оқулық)
жүктеу/скачать 46,97 Mb. Pdf көрінісі
|
Открыть Шимирова-Ж.К
| Алтын, күміс, платина және басқа да асыл металлдар
да медициналық бұйымдарды дайындау үшін қолданылады, бұл олардың тотығуға жоғары тұрақтылығымен көрінетін химиялық инерттілігіне байланысты. Асыл металлдар мен олардың қорытпаларын негізінен химиялық ыдыстар, термопар,претой басқа да тотығуға тұрақты бөлшектер мен бұйымдарды дайындау үшін қолданылады. Прецезиялық қорытпалар. Прецезиялық қорытпалар ( фр. precision - дәлдік) – ерекше физикалық қасиеттері (магниттік, электрлі, жылу, созылмалы) бар немесе химиялық құрамының дәлдігімен, зиянды қоспалардың болмауымен қамтамасыз етілетін физикалық, физика– химиялық, механикалық қасиеттер сирек үлесетін металл қорытпалары. Прецезиялық қорытпалардың басым көпшілігі темір, никель, кобальт, мыс, ниобий негізінде жасалады. Прецезиялық қорытпаларға жатады : Ауытқыған қасиеттері бар қорытпалар, оның арасында температура, магниттік және электр өрісі, механикалық қуат (мысалы, инвар, элинвар, манганин, констатин, церлинвар) өзгерген кезде физикалық параметрлері өте аз өзгеретін қорытпалар ерекше орын алады. Керісінше сыртқы жағдайларға (мысалы, пермаль, алюмель, хромель, серпінді қорытпалар, термобиметаллдар) физикалық параметрлердің өте көп өзгеруімен сипатталатын қорытпалар. Аса өткізгіштік қасиеті бар қорытпалар, әртүрлі қасиеттер біріктірілген қорытпалар, және агрессивті ортада, тербеліс, электрлі разряд, радиация жағдайында қажетті қасиеттерін сақтайтын қорытпалар. Прецезиялық қорытпалар ерекше сезімтал аспаптар мен қондырғылардың түйіндерін, өте сирек кездесетін эксперименттік және азгабаритті аппаратураларды, әртүрлі датчиктерді, түрлендіргішті дайындауда таптырмайды. Аспап - құралдардың коррозиясы және коррозияға қарсы жүргізілетін шаралар. Металлдан дайындалған өнімдерді тасымалдау үрдісінде, сақтау мен эксплуатациялау кезінде олар таттану (коррозия) үрдісінің салдарынан өзгерістерге ұшырайды (Сурет 29) . 84 Сурет 29 . Коррозияға ұшыраған аспаптар Коррозия (лат. с orrosio - желіну) - қоршаған орта мен металл материалдарының арасындағы физика - химиялық әсерінен болатын жағдай, қоршаған ортада металл өнімдерінің пайдалану ерекшеліктері, яғни техникалық жүйесі өзгереді.Металлдар және олардан жасалған заттардың коррозиясы химиялық және электрохимиялық табиғатқа ие. Бейметаллдар коррозиясы (органикалық және синтетикалық) микроорганизмдермен туындайды, яғни оларды микробиологиялық коррозия, немесе биокоррозия деп атайды. Әдетте металлдың таттану негізгі металл мен қоршаған ортамен, оның компоненттері арасында болады, ол фазалар арасындағы шекаралар бөлімінде өтеді. Бұл шындап келгенде металлдың қышқылдануы, мысалы: 3ҒеО + 2О 2 = Ғе 3 О 4 ; Ғе + H 2 SO 4 = FeSО 4 + Н 2 ↑ Таттану механизмі таттану ортасы бойынша анықталады. Механизмді қозғалысына қарай татбасуды келесі түрлерге бөледі: ■ химиялық (электролитты емес ортада) ■ электрохимиялық (электролитті ортада - тұздарды еріту, қышқыл, сілтілер). Химиялық таттану - ол бұл металлдың қоршаған ортада қышқыл металлымен бір жерде таттануы нәтижесінде пайда болады. Электрлі химиялық таттану - металлға электролиттер әсер еткенде пайда болады, атом металлдары иондалғанда және таттанған ортадағы қышқыл компоненттерін бір актте ғана тұрғызылғанда және электродты потенциалдардың жылдамдығына да байланысты. 85 Металл өнімдерінің таттануы әр уақытта шекара сызығы үстінен басталады, ол жайлап металл түбіне ауыса бастайды, кей уақытта түбіне дейін бұзылады. Таттануды өту шарты және бұзылу мінезіне қарай бөледі : 1. Атмосфералық таттану - ауа атмосферасынан . 2. Контактті таттану - металлдың әрқилы ортамен араласуынан . 3. Биотаттану (микробиологиялық) - микроағзалардың әсер етуінен. 4. Таттанудың толық артуында - металл таттануы, таттану ортасында көп мөлшерде сұйықтықтың артылуынан . 5. Таттанудың жартылай артылуында таттанған ортада сұйықтың жартылай артылуы; 6. Сілтілі таттану - сілтіде таттанудың тездетілуі және екі металл арасында болады. Бұзылу мінезіне сай таттанудың келесі түрлері де бар:металл үстінде жайылған таттану онша қиындық тудырмайды, себебі ол өте жұқа қабатта болады да, тез алынып тасталынады. Бұның ішінде нүктелі таттану өте ауыр түрі болып табылады, себебі ол өнім үстінде онша біліне қоймайды, өнімнің түбіне өтіп кетеді. Сонымен бірге: - кристаллит аралық таттану ( металл шекарасына жайылатын таттану ); - пышақты таттану ( металлдарды дәнекерлеу кезінде болатын таттану түрі ); - цинк реңінің өзгеруі ( латунның еруі мен өнімнің үстінде қорғасын қалдығының пайда болуы ); - шойынның өзгеруі ( күлгін шойынның графитті сақтау кезіндегі феррит пен перлиттің бұзылуынан пайда болатын таттану ). Пайдалану өзгешелігіне қарай металл өнімдерін дайындауда, таттанудан қорғану әдісінің әр - түрін пайдаланады: 1. Металлды дайындау үрдісінде металлға әсер ету: - термоөңдеу; - жоғарғы қабатын өңдеу; - шлифтеу; - қорғаныс жамылғысын қондыру; 2. Таттану ортасына әсер ету. 3. Құрал - саймандарды уақытша агрессивті ортамен байланыс жасаудан қорғау. Тәжірибе жүзінде осы әдістің барлығында қолданады (кесте 4) . Таттанудан қорғайтын әдістің баса назар аударып қолданып жүргендері эффекті, универсальды, кей кездері жалғыз ғана мүмкіндік таттанатын - активті ортадағы ингибирлеу әдісі. Кесте 4 - Қоршаған ортаның медициналық және фармацевтикалық тауарларға әсерінен қорғау әдістері. № п/п Қоршаған ортаның факторлары Қорғау әдістері 1. Физика - химиялық 1. Сыртқы қабықшаларды пайдалану ол ылғал, газбен жарықтың енуінен қорғайды. 86 2.Сақтау кезінде бірқалыпты температурада тұру. 3.Өнімді тиімді түрде консервілеу. 4.Өнімді тиімді түрде қайнату. 2 Механикалық 1.Өте жоғары механикалық тығыздықтағы тиімді қаптауды қолдану. 2.Тасымалдау кезінде тауарды дүрыстап салу. 3.Өнімдерді қолдану. 3 Биологиялық 1 .Өндірістің асептикалық шарттары. 2. Тиімді қайнату. 3.Сақтаудың тиімді түрде құрылуы. 4.Ғимараттың ішін жүйелі түрде залалсыздандыру. жүктеу/скачать 46,97 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|